Με το προσφυγικό να αποτελεί εν δυνάμει παράγοντα πλήρους αποσταθεροποίησης της οικονομίας και την Ευρώπη να σφυρίζει αδιάφορα χαμένη μέσα σε Επιτρόπους Κολεγίων και θεατρικές Συνόδους Κορυφής, οι πολιτικοί αρχηγοί στη χθεσινή συνάντηση τους μόλις μετά βίας κατάφεραν να συντάξουν ένα κοινό ανακοινωθέν ,με την κάθε παράταξη να αναλώνεται σε μικροκομματικές φανφάρες.
Πρόκειται για μία επίπλαστη συναίνεση, προσαρμοσμένη στις ευρωπαϊκές απαιτήσεις, αφού οι βασικές διαφορές μεταξύ της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης παραμένουν, όπως έδειξε και η μάχη των εντυπώσεων που ξέσπασε πριν καν καθαρογραφεί το κοινό ανακοινωθέν. Στην δική του διαρροή το Μέγαρο Μαξίμου εξέφραζε ικανοποίησης γιατί “επήλθε πλήρης συμφωνία των πολιτικών αρχηγών με τις θέσεις της κυβέρνησης”, την στιγμή που οι πολιτικοί αρχηγοί της αντιπολίτευσης που συνυπέγραψαν τελικά το κείμενο, μιλούσαν για μίνιμουμ συμφωνία στα βασικά και εξέφραζαν την αμφιβολία τους για το αν η κυβέρνηση μπορεί να διχειριστεί την κρίση στο προσφυγικό. Το συμβούλιο ανέδειξε τις διαφορετικές ιδεολογικές θέσεις της κυβέρνησης και των κομμάτων της αντιπολίτευσης στο προσφυγικό που εντοπίζεται γύρω από τον διαχωρισμό προσφύγων και μεταναστών και στην πολιτική αποτροπής.
Οι αρχηγοί των κομμάτων της αντιπολίτευσης -πλην του γενικού γραμματέα του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα, ο οποίος διαχώρισε την θέση του και αποχώρησε σχετικά νωρίς- συμφώνησαν σε τρεις βασικούς άξονες:
-ότι η Ελλάδα πρέπει να εκπληρώσει στο ακέραιο τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην φύλαξη των συνόρων με συνεργασία με την Frontex και τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ
-ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να εκπληρώσει τις δικές της υποχρεώσεις όσον αφορά την μετεγκατάσταση των προσφύγων στις χώρες μέλη, τις συμφωνίες επιστροφής προσφύγων στις χώρες τους και στην ενίσχυση της Ελλάδας.
-την ανάγκη να πιεστεί η Τουρκία να εφαρμόσει τις συμφωνίες που έχει υπογράψει ώστε να ανακόπει η προσφυγική ροή και να δεχθεί την επιστροφή μεταναστών.
Η αντίθεση όμως μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, κυρίως με τη ΝΔ, διατηρείται, σε ότι αφορά την πολιτική αποτροπής. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ζήτησε από την αρχή της σύσκεψης να υπάρξουν πολιτική αποτροπής με πιο αποτελεσματική φύλαξη των συνόρων, διαχωρισμό προσφύγων και μεταναστών, δημιουργία κέντρων φύλαξης κλειστού τύπου για τους παράτυπους μετανάστες. Ήταν η στιγμή που η Φώφη Γεννηματά απευθυνόμενη προς τον Αλέξη Τσίπρα ότι «είναι διστακτικός σε σχέση με τη επιστροφή των παράτυπων, τον διαχωρισμό μεταναστών και προσφύγων και τα κέντρα κλειστού τύπου και οι υπόλοιποι αρχηγοί συμφώνησαν μαζί της». Ο πρωθυπουργός απάντησε ότι στην Ελλάδα ήδη λειτουργούν κλειστά κέντρα και πρόσθεσε ότι το αντικείμενο του ταξιδιού του στην Τουρκία είναι ακριβώς η συμφωνία επανεισδοχής των παράτυπων μεταναστών που δεν δικαιούνται ασύλου. Μετά το συμβούλιο οι κυβερνητικές πηγές μάλιστα υποβάθμιζαν το θέμα λέγοντας ότι δεν υπήρξε αντιπαράθεση για τα κέντρα κλειστού τύπου.
Η παράγραφος που περιελήφθει στο κοινό ανακοινωθέν δείχνει τον συμβιβασμό που προέκυψε: “Η Ελλάδα ενισχύει τις ανοιχτές δομές προσωρινής φιλοξενίας Προσφύγων, παραλλήλως προς την ενίσχυση των προαναχωρησιακών κέντρων παράτυπων μεταναστών” αναφέρεται στο κείμενο. Σύμφωνα με πληροφορίες ο πρωθυπουργός στο συγκεκριμένο θέμα είναι αντιμέτωπος με το εσωτερικό του κόμματός του, τους λεγόμενους “δικαιωματιστές” όπως ο Πέτρος Λάμπρου, η Τασία Χριστοδουλοπούλου, οι οποίοι αρνούνται στην πράξη ακόμη και τον διαχωρισμό προσφύγων και μεταναστών. Είναι δε αυτή η θέση της Κουμουνδούρου όπως προκύπτει από εσωτερικής χρήσης non paper που έστειλε προ δεκαημέρου σε στελέχη και βουλευτές.
Έντονη συζήτηση υπήρξε για τις ευθύνες της κυβέρνησης στην μέχρι τώρα διαχείριση του προβλήματος κυρίως κατά την πρώτη περίοδο επί υπουργίας της Τασίας Χριστοδουλοπούλου. Τόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και η Φώφη Γεννηματά και Σταύρος Θεοδωράκης άσκησαν κριτική ότι με την στάση της η κυβέρνηση διόγκωσε το πρόβλημα και απομόνωσε την Ελλάδα στην Ευρώπη.
Ο πρωθυπουργός υπερασπίστηκε τα πεπραγμένα της κ. Χριστοδουλοπούλου και είπε μάλιστα ότι “αυτή είναι η κριτική που ασκεί η ακροδεξιά της Γερμανίας στην Άγκελα Μέρκελ”. Στην επιμονή του Κυριάκου Μητσοτάκη ότι πρέπει να υπάρξει καμπάνια αποτροπής, η απάντηση του πρωθυπουργού ήταν ότι “αυτή είναι η γραμμή των χωρών Βίζεγκραντ”.
Την διαφωνία αναδεικνύουν και οι διαφορετικές δηλώσεις μετά την σύσκεψη. Το Μέγαρο Μαξίμου σε ανακοίνωσή του “εκφράζει την ικανοποίηση για το γεγονός ότι το Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κατέληξε σε κοινό ανακοινωθέν στη βάση της εισήγησης του Πρωθυπουργού. Θεωρούμε θετικό ότι εν μέσω μιας πρωτοφανούς προσφυγικής κρίσης που ταλανίζει την Ελλάδα και την Ευρώπη, έξι πολιτικές δυνάμεις παρά τις επί μέρους διαφωνίες τους συμφώνησαν σε μία ενιαία εθνική στρατηγική σε ένα τόσο κρίσιμο θέμα”.
Σκληρή ήταν η δήλωση του κ. Μητσοτάκη: “Στην οκτάωρη συζήτηση των Πολιτικών Αρχηγών, η Νέα Δημοκρατία άσκησε δριμύτατη κριτική στον πρωθυπουργό και στην Κυβέρνηση για τους μέχρι σήμερα χειρισμούς τους στο προσφυγικό – μεταναστευτικό. Χειρισμούς που έχουν φέρει τη χώρα στην κατάσταση την οποία όλοι οι Έλληνες βιώνουμε σήμερα. Έστω και με καθυστέρηση, η Κυβέρνηση αρχίζει και προσαρμόζει τη στρατηγική της στο ρεαλισμό. Αλλά, από εκεί και πέρα, διατηρώ τις έντονες επιφυλάξεις μου, κατά πόσο ο πρωθυπουργός και η Κυβέρνηση μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των καιρών”.
Ακόμη πιο σκληρή ήταν η στάση της Φώφης Γεννηματά που λίγο έλειψε να ακυρώσει το κοινό ανακοινωθέν, καθώς απαιτούσε να στο τέλος του κειμένου να καταγραφεί η επιφύλαξή της ότι όλα αυτά μπορούν να γίνουν μόνο με κυβέρνηση εθνικής συνεννόησης, κάτι το οποίο δεν δεχόταν επ ουδενί ο πρωθυπουργός, αλλά συνάντησε και την άρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη που έχει ταχθεί κατά της οικουμενικής. Στην επιμονή μάλιστα της κ. Γεννηματά οφείλεται και η καθυστέρηση στην έκδοση του κοινού ανακοινωθέντος. Η κ. Γεννηματά άσκησε κριτική στον πρωθυπουργό γιατί ακόμη και τώρα δεν υπάρχει ένα σχέδιο για τον αριθμό των προσφύγων που θα μείνει στην Ελλάδα και αναφέρθηκε τις δηλώσεις υπουργών που μιλούν για άλλοτε για 50.000, άλλοτε για 100.000 ή 150.000. Ο κ. Τσίπρας απάντησε ότι οι δηλώσεις των υπουργών παρερμηνεύτηκαν.
Επιφυλάξεις εξέφρασε και ο Σταύρος Θεοδωράκης ο οποίος δήλωσε ότι “Η πραγματικότητα έφερε την κυβέρνηση σε πιο ρεαλιστικές θέσεις... Ολοι έχουμε επιφυλάξεις αλλά στο ανακοινωθέν είναι όλα όσα συμφωνούμε...η πολιτική της κυβέρνησης το 2015 ήταν λάθος. Αυτό που έχει σημασία τώρα είναι να προχωρήσουμε μπροστά”.
Ο Βασίλης Λεβέντης αν και δεν διαφώνησε με το περιεχόμενο του κειμένου αρνήθηκε να το υπογράψει καθώς θεωρεί ότι το ουσιώδες είναι η δημιουργία οικουμενικής κυβέρνησης και ότι το πολιτικό σύστημα είναι κατώτερο των περιστάσεων.
Ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας διαχώρησε πλήρως την θέση του και αποχώρησε νωρίς αφού κατέθεσε ένα υπόμνημα με τις θέσει του κόμματος
Αναλυτικά η ανακοίνωση της Προεδρίας της Δημοκρατίας
Ύστερα από αίτημα του Πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Προκόπιος Παυλόπουλος συνεκάλεσε σήμερα, 4 Μαρτίου 2016 και ώρα 12.00΄, σύσκεψη των Πολιτικών Αρχηγών των Κομμάτων που εκπροσωπούνται στην Βουλή, υπό την προεδρία του.
Στην σύσκεψη έλαβαν μέρος:
Ο Πρωθυπουργός και Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, κ. Αλέξης Τσίπρας.
Ο Πρόεδρος της Ν.Δ., και Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, κ. Κυριάκος Μητσοτάκης.
Η Επικεφαλής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ, κα Φώφη Γεννηματά.
Ο Γενικός Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, κ. Δημήτρης Κουτσούμπας.
Ο Επικεφαλής του Κόμματος «Το Ποτάμι», κ. Σταύρος Θεοδωράκης.
Ο Πρόεδρος των Ανεξάρτητων Ελλήνων, κ. Πάνος Καμμένος και
Ο Πρόεδρος της Ένωσης Κεντρώων, κ. Βασίλειος Λεβέντης.
Κατά την σύσκεψη, ο Πρωθυπουργός προέβη σ’ ενημέρωση των Πολιτικών Αρχηγών επί του θέματος που περιελάμβανε η εισήγησή του προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για την σύγκληση της σύσκεψης των Πολιτικών Αρχηγών των Κομμάτων που εκπροσωπούνται στην Βουλή.
Μετά την σύσκεψη εκδόθηκε η ακόλουθη ανακοίνωση:
«Τα γεγονότα που μεσολάβησαν, ύστερα από την Σύσκεψη των Πολιτικών Αρχηγών της 28ης Νοεμβρίου 2015, όχι μόνον επιβεβαίωσαν αλλά και ενίσχυσαν καταλυτικώς την διαπίστωση πως το Προσφυγικό ζήτημα είναι κοινό –κατ’ ουσίαν υπαρξιακό- όλων των Κρατών-Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
I. Στο πλαίσιο τούτο η Ελλάδα:
Α. Με πνεύμα Ανθρωπισμού και Αλληλεγγύης έναντι των Προσφύγων αλλά και θωρακίζοντας την ασφάλεια του Ελληνικού Λαού, θα σεβασθεί στο ακέραιο τις υποχρεώσεις της, με τον τρόπο που αυτές καθορίζονται από τις αποφάσεις των αρμόδιων οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Β. Φυλάσσει και τα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπ’ αυτό το πνεύμα όχι μόνον συνεργάζεται με την Frontex, αλλά επιζητεί και επιδιώκει την δραστική ενίσχυσή της και την τελική ταχύτατη μετεξέλιξή της σ’ Ευρωπαϊκή Ακτοφυλακή, πάντοτε με σεβασμό της εθνικής της κυριαρχίας ως προς την διασφάλιση των συνόρων της. Και ύστερα από μια τέτοια κατάληξη δηλώνει πρόθυμη να φιλοξενήσει την έδρα της Ευρωπαϊκής Ακτοφυλακής. Περαιτέρω δε συνεργάζεται πλήρως στο πεδίο των συμπεφωνημένων αποστολών του ΝΑΤΟ και υπό τον αυτονόητο όρο ότι και η Τουρκία σέβεται τις δικές της αντίστοιχες υποχρεώσεις.
Γ. Ενισχύει τις ανοιχτές δομές προσωρινής φιλοξενίας Προσφύγων, παραλλήλως προς την ενίσχυση των προαναχωρησιακών κέντρων παράτυπων μεταναστών.
II. Η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει:
Α. Να επιβάλλει σ’ όλα, ανεξαιρέτως, τα Κράτη-Μέλη της τον πλήρη σεβασμό των υποχρεώσεών τους, ως προς τον δίκαιο και αναλογικό επιμερισμό των Προσφύγων, καθιστώντας σαφές ότι μονομερείς ενέργειες δεν είναι επιτρεπτές και ότι όσοι τις επιλέγουν θα έχουν τις ανάλογες συνέπειες. Στο πλαίσιο αυτό, οφείλει επίσης να καταστήσει σαφές προς όλα τα Κράτη-Μέλη ότι οι χώρες πρώτης γραμμής, και ειδικότερα η Ελλάδα, δεν μπορούν ν’ αναλάβουν όλο το βάρος της φιλοξενίας των Προσφύγων που εισέρχονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά μόνο το βάρος που τους αναλογεί με βάση τον πληθυσμό τους. Στο ίδιο πλαίσιο η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να επιταχύνει την εφαρμογή των αποφάσεων για μετεγκατάσταση των Προσφύγων τόσο από την Ελλάδα όσο και από την Τουρκία.
Β. Να προωθήσει, το ταχύτερο δυνατόν, προγράμματα επιστροφών παράτυπων μεταναστών, ενεργοποιώντας υφιστάμενες Συμφωνίες Επανεισδοχής και συνάπτοντας νέες.
Γ. Να προωθήσει την συνεργασία με την Τουρκία, προκειμένου αυτή αφενός ν’ ανακόψει αμέσως τις ροές Προσφύγων προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και, αφετέρου, ν’ αναλάβει, επίσης αμέσως, την ευθύνη δημιουργίας σταθερού και αξιόπιστου μηχανισμού μετακίνησης των προσφύγων από την Τουρκία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Επισημαίνεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να λάβει σοβαρώς υπόψη ότι η Τουρκία δεν έχει εκπληρώσει συγκεκριμένες υποχρεώσεις, τις οποίες ανέλαβε κατά την Σύνοδο Κορυφής της 29ης Νοεμβρίου 2015.
Δ. Να παράσχει, εγκαίρως, την απαιτούμενη συνδρομή προς την Χώρα μας, κυρίως ως προς την συνεχή οικονομική και υλικοτεχνική της ενίσχυση για την υπό όρους ανθρωπισμού περίθαλψη των Προσφύγων, λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ελλάδα υφίσταται, περισσότερο από κάθε άλλο Κράτος-Μέλος, τις επιπτώσεις του Προσφυγικού.
Ε. Να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο ως προς τον τερματισμό του πολέμου στην Συρία –ο οποίος και αποτελεί την σημαντικότερη αιτία δημιουργίας και διαιώνισης του Προσφυγικού- προκειμένου να διευκολυνθεί έτσι και η κατά το δυνατόν ταχύτερη επιστροφή των Προσφύγων στις εστίες τους.
III. Η τρέχουσα συγκυρία αποδεικνύει την ανάγκη ν’ αναθεωρηθεί καταλλήλως η Συμφωνία Δουβλίνο ΙΙ, ακόμη κι αν η αναθεώρηση αυτή έχει αρχικώς μεταβατικό χαρακτήρα λόγω επείγοντος, έως ότου προετοιμασθεί πλήρως και ολοκληρωθεί οριστικώς».
Η Ανακοίνωση της Προεδρίας της Δημοκρατίας εκφράζει τον ελάχιστον κοινό τόπο συμφωνίας των Αρχηγών των Κομμάτων που την αποδέχονται. Τα Κόμματα της Αντιπολίτευσης εξέφρασαν, καθένα με τον δικό του τρόπο, τις επιφυλάξεις τους για τους μέχρι σήμερα χειρισμούς και την αποτελεσματικότητα της Κυβέρνησης, οι οποίες και καταγράφηκαν στα Πρακτικά.
Στην έκδοση της ανακοίνωσης αυτής δεν συμφώνησαν, για τους λόγους που εξέθεσαν και καταγράφηκαν στα Πρακτικά, ο Γενικός Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, κ. Δημήτρης Κουτσούμπας και ο Πρόεδρος της Ένωσης Κεντρώων, κ. Βασίλειος Λεβέντης.
