Η αλλαγή της ώρας, που πραγματοποιείται δύο φορές τον χρόνο, φαίνεται πως επηρεάζει την υγεία των ανθρώπων.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η απώλεια μιας ώρας ύπνου μπορεί να επιφέρει αυξημένο κίνδυνο καρδιακών προσβολών, εγκεφαλικών επεισοδίων, γνωστικής εξασθένησης και άλλων σοβαρών επιπτώσεων.
Πώς επηρεάζει η αλλαγή της ώρας τον οργανισμό
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Ιατρικής Ύπνου, η αλλαγή της ώρας αναστατώνει τον κιρκάδιο ρυθμό, το βιολογικό μας ρολόι, το οποίο επηρεάζεται κυρίως από την έκθεση στο φυσικό φως. Όπως εξηγεί η Dr. Jocelyn Cheng, νευρολόγος και ειδικός στην ιατρική του ύπνου, «το φως είναι ο πιο ισχυρός ρυθμιστής του κιρκάδιου ρυθμού μας. Όταν αλλάζουμε την έκθεση στο φως το πρωί και το βράδυ, διαταράσσεται η φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού μας».
Η Dr. Melissa Lipford, ειδικός ύπνου στην Mayo Clinic, τονίζει ότι ακόμα και η φαινομενικά μικρή απώλεια μίας ώρας ύπνου «μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στη συνολική υγεία και ευεξία μας». Ενδεικτικά, έρευνες δείχνουν ότι ο μέσος άνθρωπος κοιμάται περίπου 40 λεπτά λιγότερο τη Δευτέρα μετά την αλλαγή της ώρας, ενώ για κάποιους η προσαρμογή μπορεί να διαρκέσει μέρες ή και εβδομάδες. Ακολουθούν οι κίνδυνοι για την υγεία μας που προκύπτουν από τη μετάβαση σε θερινή ώρα.
1. Αυξημένος κίνδυνος καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού
Έρευνες έχουν αποδείξει ότι η θερινή ώρα μπορεί να έχει άμεσες επιπτώσεις στην καρδιακή υγεία. Μία μελέτη διαπίστωσε αύξηση 24% στα εμφράγματα τη Δευτέρα μετά την έναρξη της θερινής ώρας. Παράλληλα, σύμφωνα με άλλη έρευνα, ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου αυξάνεται κατά 8% τις δύο ημέρες μετά την αλλαγή της ώρας.
Επιπλέον, στοιχεία από το Ιατρικό Κέντρο Montefiore στη Νέα Υόρκη δείχνουν ότι τις ημέρες μετά την αλλαγή της ώρας αυξάνονται οι εισαγωγές ασθενών με κολπική μαρμαρυγή, έναν κοινό τύπο ακανόνιστου καρδιακού παλμού.
Σύμφωνα με τον Dr. Donald Lloyd-Jones, «οι διαταραχές στον ύπνο και στον κιρκάδιο ρυθμό ενδέχεται να οδηγήσουν σε αύξηση των επιπέδων της ορμόνης του στρες και της αρτηριακής πίεσης, που αποτελούν βασικούς παράγοντες κινδύνου για καρδιακά επεισόδια».
2. Διαταραχή στη λήψη αποφάσεων και αυξημένα ατυχήματα
Η έλλειψη ύπνου επηρεάζει σημαντικά τη γνωστική λειτουργία, την ικανότητα λήψης αποφάσεων και τη συγκέντρωση. Σύμφωνα με τη Dr. Sabra Abbott, «η στέρηση ύπνου μειώνει τις λειτουργίες του μετωπιαίου λοβού του εγκεφάλου, που ελέγχει την αυτοσυγκράτηση και την κρίση».
Μία μελέτη του 2020 αποκάλυψε αύξηση 6% στα θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα την εβδομάδα μετά την αλλαγή της ώρας, καθώς η κόπωση οδηγών οδηγεί σε αυξημένα λάθη. Επιπλέον, καταγράφεται αύξηση στα ιατρικά λάθη και στους τραυματισμούς στο χώρο εργασίας.
3. Δυσκολία στη μνήμη και την εστίαση
Έρευνες δείχνουν ότι η διαταραχή του ύπνου επηρεάζει αρνητικά τη μνήμη και τη συγκέντρωση. Μελέτη του 2009 που δημοσιεύθηκε στο Journal of Applied Psychology διαπίστωσε ότι οι εργαζόμενοι τη Δευτέρα μετά την αλλαγή της ώρας είναι λιγότερο παραγωγικοί και πιο επιρρεπείς στο «cyberloafing», δηλαδή στην περιήγηση στο διαδίκτυο για προσωπικούς λόγους κατά τη διάρκεια της εργασίας.
4. Αλλαγές στην όρεξη και αυξημένη επιθυμία για ανθυγιεινές τροφές
Ο κιρκάδιος ρυθμός επηρεάζει και την όρεξή μας. Μετά την αλλαγή της ώρας, τα επίπεδα της ορμόνης γκρελίνης (που αυξάνει την πείνα) αυξάνονται, ενώ μειώνονται τα επίπεδα λεπτίνης (που ρυθμίζει το αίσθημα κορεσμού). Αυτό οδηγεί σε αυξημένη κατανάλωση θερμίδων, συνήθως από ανθυγιεινές τροφές πλούσιες σε ζάχαρη και λιπαρά.
5. Αυξημένη ευερεθιστότητα και μεταβολές στη διάθεση
Η έλλειψη ύπνου μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη διάθεση, προκαλώντας ευερεθιστότητα, ανυπομονησία και αυξημένη συναισθηματική αστάθεια. Έρευνα έχει δείξει ότι ακόμη και οι δικαστές τείνουν να επιβάλλουν αυστηρότερες ποινές τις ημέρες μετά την αλλαγή της ώρας.
Πώς να προσαρμοστείτε ευκολότερα στη θερινή ώρα
Φέτος η αλλαγή σε θερινή ώρα θα πραγματοποιηθεί στις 30 Μαρτίου. Οι ειδικοί προτείνουν μερικές πρακτικές συμβουλές για την ομαλότερη προσαρμογή του οργανισμού.
- Ξεκινήστε την προσαρμογή νωρίτερα: Πηγαίνετε για ύπνο 15-20 λεπτά νωρίτερα κάθε βράδυ τις ημέρες πριν από την αλλαγή της ώρας.
- Εκτεθείτε στο πρωινό φως: Το φυσικό φως βοηθά στην προσαρμογή του κιρκάδιου ρυθμού.
- Περιορίστε την καφεΐνη μετά τις 2 μ.μ. για να αποφύγετε προβλήματα στον ύπνο.
- Υιοθετήστε καλή υγιεινή ύπνου: Διατηρήστε σκοτεινό, ήσυχο και δροσερό περιβάλλον ύπνου και αποφύγετε ηλεκτρονικές συσκευές πριν τον ύπνο.
- Σκεφτείτε τη χρήση μελατονίνης: Μικρές δόσεις μπορεί να βοηθήσουν στη ρύθμιση του ύπνου
Καθώς η συζήτηση για τη μόνιμη κατάργηση της αλλαγής της ώρας συνεχίζεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, παραμένει ανοιχτό το ερώτημα αν η Ελλάδα θα επιλέξει να διατηρήσει τη θερινή ώρα ή αν θα σταθεροποιήσει την ώρα. Μέχρι τότε, η προσαρμογή στις αλλαγές αυτές αποτελεί πρόκληση για την καθημερινότητα και την υγεία των πολιτών.
