«Οι Βρυξέλλες κρατούν την ανάσα τους για την πρώτη κίνηση του Τραμπ», αναφέρει το Politico, λίγες ώρες μετά την ορκωμοσία του νέου προέδρου των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ο Ντόναλντ Τραμπ «κατέλαβε» τον Λευκό Οίκο, απειλώντας να ανατρέψει την παγκόσμια τάξη και να οικοδομήσει μια νέα αμερικανική αυτοκρατορία, από τον Παναμά έως τη Γροιλανδία. Μέχρι στιγμής, οι πολιτικοί και οι γραφειοκράτες της Ευρώπης αρνούνται αποφασιστικά να εκφράσουν οργή.
Η αντίδραση στην πύρινη ομιλία του Τραμπ στους διαδρόμους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες ήταν υποτονική. Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δεν τον ανέφερε καν ονομαστικά στην ομιλία της στο Νταβός την Τρίτη.
Και αλλού, επίσης, υπήρξε ελάχιστο «τρίξιμο των δοντιών», όταν ο Τραμπ αποσύρθηκε από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, και μόνο υπόκωφη γκρίνια όταν περιφρόνησε τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και ξεκίνησε τη διαδικασία αποχώρησης.
Υπάρχουν τρία μεγάλα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαίοι και βρετανοί ηγέτες: η συνεχιζόμενη υποστήριξη προς την Ουκρανία, οι σαρωτικοί νέοι δασμοί και το μέλλον του ΝΑΤΟ ως ομπρέλα ασφαλείας της Ευρώπης.
Η ήρεμη αντίδραση στον Τραμπ «ήταν τόσο σκόπιμη όσο και τακτική. Η Ευρώπη δεν θέλει να ξεκινήσει καβγάδες με τον απρόβλεπτο νέο αμερικανό ηγέτη και κατανοεί ότι η δημόσια ηθικολογία μόνο μπούμερανγκ γυρίζει».
«Χρειάζεται ψυχραιμία», δήλωσε ο γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός την Τρίτη. «Είναι απολύτως σαφές ότι ο πρόεδρος Τραμπ και η κυβέρνησή του θα κρατήσουν τον κόσμο σε αγωνία τα επόμενα χρόνια, στην ενεργειακή και κλιματική πολιτική, στην εμπορική πολιτική, στην εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας και σε πολλούς άλλους τομείς».
Όμως, η «ψυχραιμία» της Ευρώπης δεν θα πρέπει να εκληφθεί ως υποχωρητικότητα, πρόσθεσε ο γερμανός καγκελάριος: «Μπορούμε και θα τα αντιμετωπίσουμε όλα αυτά χωρίς περιττό ενθουσιασμό και αγανάκτηση».
Κι ενώ είναι σαφές ότι η Ευρώπη δεν θέλει να έρθει σε αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ, έχει ωστόσο κάνει πολύ περισσότερη δουλειά για να προετοιμαστεί για συγκρούσεις αυτή τη φορά σε σύγκριση με την πρώτη θητεία του Τραμπ.
Όσον αφορά το εμπόριο, οι Βρυξέλλες και το Λονδίνο ετοιμάζουν «σενάρια πολέμου» εδώ και μήνες και έχουν ετοιμάσει ένα οπλοστάσιο για έναν εμπορικό πόλεμο, αν χρειαστεί. Οι αξιωματούχοι ελπίζουν ότι ο Τραμπ μπορεί να πεισθεί να μην πλήξει τις ευρωπαϊκές εξαγωγές με τιμωρητικούς δασμούς, αλλά είναι έτοιμοι με ένα πλήρες φάσμα αντιδράσεων, συμπεριλαμβανομένων των ανταποδοτικών δασμών, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν το θέμα.
Στην ομιλία του κατά την ορκωμοσία του, ο Τραμπ κράτησε τα πυρά του για τους δασμούς, αφήνοντας στην Ευρώπη λίγα πράγματα για να παραπονεθεί προς το παρόν. Το εκτελεστικό του διάταγμα που περιέγραφε μια εμπορική πολιτική «Πρώτα η Αμερική» έδωσε εντολή στην ομάδα του απλώς να διερευνήσει την ιδέα των καθολικών δασμών. Ενώ ζητούσε να αναθεωρηθεί η εμπορική συμφωνία που συνήψε με την Κίνα κατά την πρώτη θητεία του και να αναληφθεί δράση για την αντιμετώπιση των εμπορικών ανισορροπιών και της χειραγώγησης των νομισμάτων από τους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής, δεν έκανε καμία άμεση αναφορά στην Ευρώπη.
Λίγες ώρες μετά την ορκωμοσία του, ο Τραμπ προσέφερε στην ΕΕ μια οδό για την αποφυγή ενός εμπορικού πολέμου, λέγοντας: «Το μόνο πράγμα που μπορούν να κάνουν γρήγορα είναι να αγοράσουν το πετρέλαιο και το φυσικό μας αέριο».
Την Τρίτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαίωσε στο Politico ότι λαμβάνει σοβαρά υπόψη της την προσφορά και ότι θα υπάρξουν απευθείας επαφές με αξιωματούχους του Λευκού Οίκου. «Πρέπει να έρθουμε σε επαφή μαζί τους και να δούμε πώς θα προχωρήσουμε», δήλωσε η εκπρόσωπος για θέματα ενέργειας Άννα-Κάισ Ιτκόνεν. «Η προτεραιότητα είναι να έχουμε μια συζήτηση, να εμπλακούμε νωρίς, να συζητήσουμε τα κοινά συμφέροντα και στη συνέχεια να είμαστε έτοιμοι να διαπραγματευτούμε».
Πάντως, αργά την Τρίτη ο Τραμπ τόνισε πως η Ευρωπαϊκή Ένωση «μας μεταχειρίζεται πολύ άσχημα. Δεν εισάγει ούτε αυτοκίνητά μας ούτε αγροτικά προϊόντα μας. Στην πραγματικότητα δεν αγοράζει τίποτα σπουδαίο» από τις ΗΠΑ. Ο Ρεπουμπλικάνος πρόσθεσε πως κατά συνέπεια, τα κράτη-μέλη της μπορούν να αναμένουν την επιβολή «τελωνειακών δασμών» από την κυβέρνησή του.
«Η Ευρώπη θα απαντήσει σε τυχόν δασμούς που θα επιβάλει ο πρόεδρος των ΗΠΑ με ανάλογο τρόπο», δήλωσε την Τετάρτη στο CNBC ο επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την οικονομία.
«Εάν υπάρχει ανάγκη να υπερασπιστούμε τα οικονομικά μας συμφέροντα, θα ανταποκριθούμε με ανάλογο τρόπο», είπε ο Βάλντις Ντομπρόβσκις στο CNBC την Τετάρτη.
Όσον αφορά τη στήριξη της Ουκρανίας, οι ευρωπαίοι ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού της Βρετανίας, Κιρ Στάρμερ, επεξεργάζονται σχέδια για να δείξουν ότι είναι έτοιμοι να αναλάβουν το βάρος και να διαπραγματευτούν μελλοντικές ρυθμίσεις με τον Τραμπ. Αυτό γίνεται για δύο λόγους: και για να είναι έτοιμη η Ευρώπη σε περίπτωση που χρειαστεί, και για να δείξουν στον Τραμπ ότι είναι αξιόπιστοι συνεργάτες και δεν είναι απλώς τσάμπα μάγκες.
«Ο Τραμπ είναι ένας πολιτικός βασισμένος στα συμφέροντα και όχι ένας πολιτικός βασισμένος στις αξίες», δήλωσε ανώτερος δυτικός αξιωματούχος. «Επομένως, πρέπει να απευθυνθείς στα συμφέροντά του. Δεν θα είναι προς το συμφέρον του να φανεί ότι ο Πούτιν κέρδισε ή ότι έχει μια κακή συμφωνία».
Εκτός από το να πληγεί η υπερηφάνεια του Τραμπ -που είναι πάντα ένα ισχυρό κίνητρο- το να επιτευχθεί μια προφανώς κακή συμφωνία για την Ουκρανία θα κινδύνευε να ενθαρρύνει την Κίνα, ένα άλλο πράγμα που ο αμερικανός πρόεδρος θα μισούσε, πρόσθεσε ο αξιωματούχος.
Στο παρελθόν ο Τραμπ έχει τρομοκρατήσει τους συμμάχους της Αμερικής υπονοώντας ότι θα μπορούσε να αποσύρει τις ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ. Έχει προτείνει έναν νέο στόχο για τα μέλη του ΝΑΤΟ να δαπανούν το 5% του ΑΕΠ για την άμυνα, από τον τρέχοντα στόχο της συμμαχίας του 2%, τον οποίο πολλές ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να μην επιτυγχάνουν.
Την Τρίτη, η Εσθονία και η Γαλλία πρόσθεσαν τις φωνές τους σε εκείνες που υποστήριξαν την έκκληση του Τραμπ για υψηλότερες δαπάνες για την άμυνα.
Ένας αξιωματούχος της ΕΕ πρόσθεσε: «Το γεγονός ότι πρέπει να κάνουμε περισσότερα για την άμυνα σε επίπεδο ΕΕ σίγουρα δεν αποτελεί καινοτομία και συνδέεται περισσότερο με τον Πούτιν και την απειλή της Ρωσίας παρά με το ποιος είναι στον Λευκό Οίκο».
Το πραγματικό πρόβλημα, σύμφωνα με το Politico, είναι ότι ο Τραμπ είναι παρορμητικός και είναι αδύνατο να γνωρίζουμε τι μπορεί να αποφασίσει να κάνει στη συνέχεια.
«Σε μια εποχή μεγάλου πολέμου στην ήπειρο, το διακύβευμα για την Ευρώπη όσον αφορά τη σωστή βαθμονόμηση της αντίδρασής της είναι μεγαλύτερο από οποιαδήποτε άλλη περιοχή στον κόσμο», δήλωσε ο Leslie Vinjamuri, διευθυντής Αμερικής στη δεξαμενή σκέψης Chatham House στο Λονδίνο. «Έχει δείξει ότι παραμένει απρόβλεπτος και πρόθυμος να δοκιμάσει τα όρια των συμμαχιών των ΗΠΑ με εντελώς απροσδόκητους τρόπους. Αυτό καθιστά την κατανόηση των προθέσεών του τόσο επείγουσα για τους παγκόσμιους ηγέτες – όσο και απίστευτα δύσκολη».
