Επτά ανατροπές που οδηγούν σε χαμηλότερα όρια ηλικίας, αλλά και σε μικρότερα ποσά σύνταξης δρομολογούν οι αλλαγές που έρχονται στη διαδοχική ασφάλιση με την πολυαναμενόμενη εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας, η οποία εκδόθηκε χθες, αφού πέρασαν 16 μήνες από την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου!
Επηρεάζεται 1 στους 2 εργαζόμενους, δηλαδή πάνω από 1,5 εκατ. ασφαλισμένοι με δύο ή περισσότερα Ταμεία.
Η εγκύκλιος ξεμπλοκάρει την έκδοση δεκάδων χιλιάδων αιτήσεων που εκκρεμούν μετά τις 13/5/2016 ως προς την κύρια σύνταξη, θέτει νέους κανόνες θεμελίωσης με παράθυρα για χαμηλότερα όρια ηλικίας κυρίως για όσους είχαν ΙΚΑ και συνέχισαν στον ΟΑΕΕ, θεσπίζει την έκδοση διπλού εφάπαξ αν υπάρχουν εισφορές σε δύο ή περισσότερα Ταμεία πρόνοιας και καθιερώνει ευνοϊκότερη την έκδοση επικουρικής σύνταξης από τη στιγμή που θα βγει η κύρια σύνταξη, με ευνοϊκότερα όρια συνταξιοδότησης.
Επίσης, προβλέπει τη χρήση του χρόνου παράλληλης ασφάλισης κατά την επιλογή του ασφαλισμένου, ώστε να κρατήσει το χρόνο και τις εισφορές που τον συμφέρουν, ενώ καταργεί το δικαίωμα αποποίησης του χρόνου διαδοχικής ασφάλισης που υπήρχε στην «παλιά διαδοχική» και διευκόλυνε τους ασφαλισμένους στο να θεμελιώσουν νωρίτερα το δικαίωμα συνταξιοδότησης, αν το τελευταίο τους Ταμείο ήταν ΙΚΑ, Δημόσιο ή και ΔΕΚΟ κυρίως για μητέρες με ανήλικο.
Από την άλλη, όμως κρύβει και παγίδες. Στο Δημόσιο, σύμφωνα με τα παραδείγματα που παραθέτει ο Ελεύθερος Τύπος, όσοι έχουν 35ετία με διαδοχική ασφάλιση, στο ΙΚΑ, θα πάρουν πολύ λιγότερα σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς. Ολος ο χρόνος θα πιαστεί μεν ως δημόσια υπηρεσία, αλλά το ποσό θα βγει ως και 26% χαμηλότερο. Οι παγίδες ισχύουν κατά κανόνα για όλους όσοι με το παλιό καθεστώς έπαιρναν ολόκληρο το ποσό της σύνταξης με διαδοχική ασφάλιση, πράγμα που συνέβαινε με 35 και άνω έτη ασφάλισης. Από τη στιγμή που η αίτηση υποβλήθηκε μετά τις 13/5/2017, τα 35 έτη διαδοχικής «βγάζουν» μικρότερη σύνταξη.
Επίσης, όσοι έπαιρναν με το παλιό καθεστώς τμηματική σύνταξη ευνοούνται, γιατί τώρα θα παίρνουν όλο το ποσό χωρίς να περιμένουν να πιάσουν τα όρια ηλικίας του ενός ή του άλλου Ταμείου που ασφαλίστηκαν.
Με το παλιό καθεστώς ένας πατέρας που είχε 6 χρόνια ΙΚΑ και Δημόσιο και έπιασε την 25ετία στο Δημόσιο με ανήλικο παιδί το 2011 ή το 2012, βγήκε 52 ή 55 ετών με πλήρη σύνταξη 25ετίας από το Δημόσιο. Το ΙΚΑ θα του δώσει τη σύνταξη στα 67, εκτός και αν επιλέξει να την πάρει μειωμένη μαζί με του Δημοσίου.
Με τη «νέα διαδοχική» καταργείται η τμηματική σύνταξη και στην παραπάνω περίπτωση, όπως και σε δεκάδες χιλιάδες παρόμοιες περιπτώσεις, ο ασφαλισμένος θα πάρει πλήρη σύνταξη, στα 55, υπολογισμένη με το νόμο Κατρούγκαλου για τα 31 χρόνια που έχει συνολικά στην ασφάλιση (6 ΙΚΑ και 25 Δημόσιο). Δεν θα περιμένει δηλαδή να του δώσει ο ΕΦΚΑ στα 67 το ποσό που αναλογεί στα 6 χρόνια του ΙΚΑ, γιατί η νέα εγκύκλιος διευκολύνει την έξοδο με τις προϋποθέσεις του Ταμείου που ο ασφαλισμένος θεμελιώνει ή κατοχυρώνει το δικαίωμα συνταξιοδότησης!
Αυτό το Ταμείο δεν είναι κατ’ ανάγκη το τελευταίο, αλλά εξετάζονται και τα προηγούμενα.
Παράθυρο για γυναίκες που είχαν ΙΚΑ και συνέχισαν με ΟΑΕΕ να συνταξιοδοτηθούν με όρια ηλικίας πριν από τα 62 ακόμη και με πλήρη σύνταξη.
«Η νέα εγκύκλιος για τη διαδοχική διευκολύνει κατηγορίες ασφαλισμένων για να βγουν στη σύνταξη με ευνοϊκότερες προϋποθέσεις, αλλά με ισορροπημένο τρόπο και χωρίς να καταλήγει σε πρόωρες συνταξιοδοτήσεις που καταστρατηγούν τη συνταξιοδοτική νομοθεσία ως προς τα κατοχυρωμένα και θεμελιωμένα δικαιώματα των ασφαλισμένων», τονίζει με δήλωσή του στον Ελεύθερο Τύπο ο δικηγόρος ειδικός επί του ασφαλιστικού Δημήτρης Μπούρλος.
Το επίμαχο σημείο της εγκυκλίου που υπογράφεται από τον υφυπουργό Κοινωνικής Ασφάλισης Τάσο Πετρόπουλο αναφέρει ότι:
Εφόσον δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για συνταξιοδότηση λόγω γήρατος στον τελευταίο φορέα, ήτοι 1.500 ημέρες ασφάλισης συνολικά, εκ των οποίων 500 την τελευταία πενταετία, ή πληρούνται αλλά ο ασφαλισμένος δεν έχει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του τελευταίου φορέα, τότε το αίτημα εξετάζεται σύμφωνα με τις καταστατικές διατάξεις του πρώην φορέα στον οποίο πραγματοποίησε ο ασφαλισμένος το μεγαλύτερο αριθμό ημερών εργασίας, στον οποίο δεν περιλαμβάνεται ο τελευταίος».
Στην πράξη, μια ασφαλισμένη από το ΙΚΑ που είχε ανήλικο παιδί το 2011 και 20 χρόνια, θα έβγαινε αν δεν είχε διαδοχική ασφάλιση στα 57 με πλήρη ή στα 52 με μειωμένη, ενώ με τα νέα όρια ηλικίας, αν πιάνει τα 52 ή τα 57 μετά τις 19/8/2015, θα βγει μετά τα 55 με μειωμένη και μετά τα 58 με πλήρη. Αν όμως σταμάτησε να ασφαλίζεται στο ΙΚΑ μετά το 2011 και πήγε στον ΟΑΕΕ ως ελεύθερη επαγγελματίας, τότε με την προϊσχύουσα εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας (του 2013) έχανε το δικαίωμα να βγει ως μάνα με ανήλικο και πήγαινε για σύνταξη με διατάξεις ΟΑΕΕ, δηλαδή με 40 χρόνια ασφάλισης στα 62 ή με λιγότερα στα 67.
Με τη νέα διαδοχική, ο ΟΑΕΕ θα εξετάσει αν έχει στην ασφάλισή του 1.500 ένσημα, εκ των οποίων 500 στην τελευταία πενταετία, και αν τα έχει αλλά δεν πιάνει τα όρια ηλικίας του ΟΑΕΕ, τότε θα τη γυρίσει στο ΙΚΑ και από εκεί θα πάρει σύνταξη με διατάξεις ανηλίκου πριν από τα 67 και πριν από τα 62 και με λιγότερα από 40 χρόνια! Αυτό λέει η εγκύκλιος, όπως επισημαίνουν και ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση μιλώντας στον Ελεύθερο Τύπο.
Οι ανατροπές
Οι 7 αλλαγές σε όρια ηλικίας και υπολογισμό σύνταξης – εφάπαξ με τη «νέα» διαδοχική ασφάλιση είναι:
1. Ολα τα χρόνια υπολογίζονται με ενιαίο συντελεστή ανταποδοτικής σύνταξης, ενώ με το παλιό σύστημα το κάθε Ταμείο έβγαζε και έδινε τμηματικό ποσό.
2. Ανοίγει παράθυρο για ευνοϊκότερα όρια ηλικίας όσων έχουν διαδοχική στο Δημόσιο. Μπορούν να αναγνωρίσουν όλα τα χρόνια ως δημόσια υπηρεσία και να θεμελιώσουν δικαίωμα με 25ετία και 35ετία βγαίνοντας στη σύνταξη πριν από τα 62 και τα 67.
3. Ανοίγει παράθυρο για γυναίκες που είχαν ΙΚΑ και συνέχισαν με ΟΑΕΕ να συνταξιοδοτηθούν με όρια ηλικίας πριν από τα 62 ακόμη και με πλήρη σύνταξη. Με το παλιό καθεστώς ο ΟΑΕΕ δεν εξέταζε την αίτηση αν πρώτα δεν έκλειναν τα 62, ακόμη και αν είχαν τις προϋποθέσεις για να πάρουν σύνταξη με ανήλικο από την ασφάλισή τους στο ΙΚΑ. Τώρα, αποκτούν δικαίωμα εξόδου με τα χαμηλότερα όρια ηλικίας που ισχύουν για όσες είχαν ανήλικο ως το 2012 και ένσημα ΙΚΑ, ανεξάρτητα από το αν στη συνέχεια ασφαλίστηκαν στον ΟΑΕΕ.
4. Καταργείται η χορήγηση μειωμένης σύνταξης με διαδοχική, λόγω μη θεμελίωσης ορίου ηλικίας από τους ενδιάμεσους φορείς. Με το παλιό καθεστώς ένας υπάλληλος Δημοσίου που είχε και ΙΚΑ έπαιρνε πλήρη από το Δημόσιο στα 55 (αν είχε ανήλικο), αλλά το τμήμα του ΙΚΑ το έπαιρνε στα 67. Τώρα θα παίρνει ενιαίο πλήρες ποσό με το όριο ηλικίας που ισχύει εκεί όπου θεμελιώνει δικαίωμα, δηλαδή αν βγαίνει στα 60 με διατάξεις ανηλίκου από το Δημόσιο, θα πάρει και το ποσό του ΙΚΑ σε μια σύνταξη (ανταποδοτική) στα 60, ενώ θα περίμενε στα 67.
5. Επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί ο παράλληλος χρόνος ασφάλισης για όσους θεμελιώνουν ευνοϊκότερες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης. Δηλαδή ασφαλισμένος που πλήρωνε σε ΙΚΑ και ΟΑΕΕ ταυτόχρονα (παράλληλη ασφάλιση) μπορεί να επιλέξει το χρόνο αυτό είτε για να κλειδώσει τα όρια ηλικίας του ΙΚΑ είτε του ΟΑΕΕ, ανάλογα με το τι τον συμφέρει.
6. Υπάρχει παγίδα στην αποποίηση του χρόνου διαδοχικής ασφάλισης, καθώς με το νέο καθεστώς κανένας ασφαλισμένος δεν θα μπορεί να «διώξει» τα ένσημα λίγων μηνών σε κάποιο φορέα, προκειμένου να συνταξιοδοτηθεί με ευνοϊκότερες προϋποθέσεις του προηγούμενου Ταμείου όπου έχει τα περισσότερα χρόνια. Αναγκαστικά θα τα συνυπολογίσει στην ασφάλιση, ακόμη και αν με τα ένσημα αυτά μπορεί να αλλάξουν οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησής του.
7. Η έκδοση επικουρικής σύνταξης ακολουθεί τις προϋποθέσεις της κύριας και πλέον θα εξετάζεται σε ποιο επικουρικό ταμείο ο ασφαλισμένος συμπληρώνει τις προϋποθέσεις εξόδου. Η σύνταξη όμως θα είναι φιλοδώρημα λόγω… Κατρούγκαλου. Στα, δε, εφάπαξ, αυτά θα βγαίνουν διπλά για όσους έκαναν αίτηση για εφάπαξ (με διαδοχικό χρόνο ασφάλισης ή μη) πριν από τις 13/5/2016, αλλά και για όσους έχουν κάνει αίτηση από 13/5/2016 μέχρι 31/12/2016. Σύμφωνα με την εγκύκλιο, και στις δύο ανωτέρω περιπτώσεις, το ΕΤΕΑΕΠ εκδίδει ξεχωριστές αποφάσεις εφάπαξ παροχής για κάθε αίτηση. Για όσους είχαν ασφάλιση πριν την 1η/1/2017 σε περισσότερα από ένα ταμεία πρόνοιας και υποβάλουν αίτηση μετά την 1η/1/2017 που ενοποιήθηκαν τα ταμεία πρόνοιας στο ΕΤΕΑΕΠ, θα βγαίνει ένα εφάπαξ με συνυπολογισμό του χρόνου ασφάλισης σε κάθε φορέα.
Είναι βέβαιο μεν ότι ξεμπλοκάρει ο υπολογισμός χιλιάδων αιτήσεων από 13/6/2016 με δύο ή περισσότερα Ταμεία, αλλά το κύριο πρόβλημα είναι ότι οι συντάξεις πετσοκόβονται λόγω του νόμου Κατρούγκαλου.
Παραδείγματα: Οι αλλαγές στα ποσά και στο χρόνο συνταξιοδότησης
Οι αλλαγές στα όρια ηλικίας και στα ποσά με τη νέα διαδοχική φαίνονται σε δύο παραδείγματα που παραθέτει ο Ελεύθερος Τύπος:
Παράδειγμα 1:
Παλιά διαδοχική: Μάνα ανηλίκου με ΙΚΑ και ΤΕΒΕ θα έβγαινε μετά τα 62 και θα έπαιρνε το τμήμα του ΤΕΒΕ στα 67.
Νέα διαδοχική: Βγαίνει από τα 55 ή τα 58 αν είχε τα 5.500 ένσημα στο ΙΚΑ ως το 2012 και θα πάρει όλο το ποσό πλήρες για τα χρόνια σε ΙΚΑ και ΤΕΒΕ.
Παράδειγμα 2:
για το κούρεμα στα ποσά, που μας δίνει ο εργατολόγος Διονύσης Ρίζος:
Παλιά διαδοχική: Υπάλληλος με συνολικά 35 έτη, εκ των οποίων 10 χρόνια ΙΚΑ και 25 Δημόσιο, θα έπαιρνε 280 ευρώ από το ΙΚΑ και 810 ευρώ από το Δημόσιο, δηλαδή 1.090 ευρώ μικτά στα 58 με 35ετία.
Νέα διαδοχική: Με 35 έτη (10 ΙΚΑ και 25 Δημόσιο) θα πάρει 820 ευρώ με νόμο Κατρούγκαλου και αν δεν είχε τα 58 ως τις 18/8/2015 αλλά τα κλείνει το 2018 θα βγει στα 60.
Η διαφορά στο όριο ηλικίας μεταξύ νέας και παλιάς διαδοχικής είναι από 4 ως και 12 έτη νωρίτερα (περίπτωση μάνας με ανήλικο στο ΙΚΑ και στον ΟΑΕΕ), ενώ στα ποσά με το παράδειγμα του Δ. Ρίζου, η διαφορά είναι ως 24,7% μικρότερη σύνταξη (περίπτωση Δημοσίου με 35ετία σε ΙΚΑ και Δημόσιο).
Με την εγκύκλιο καταργείται ο διαχωρισμός σε ασφαλισμένους πριν ή μετά το 1993. Πλέον όλος ο χρόνος ασφάλισης θα υπολογίζεται ως προς το ποσό σύνταξης, ωσάν να είχε διανυθεί στον ΕΦΚΑ που είναι ο διάδοχος των παλιών Ταμείων (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΝΑΤ, Δημόσιο).
