Λιγότερο επεισοδιακή από όσο πολλοί ανέμεναν αποδείχθηκε η «μεγάλη Τετάρτη των κεντρικών τραπεζών» καθώς τόσο η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ Fed όσο και η Τράπεζα της Ιαπωνίας (BoJ) που προηγήθηκε επέλεξαν να μη διαταράξουν την εύθραυστη ηρεμία των αγορών, εν μέσω ενδείξεων ότι τυχόν διάψευση των προσδοκιών για συνέχιση της υπερ-χαλαρής νομισματικής πολιτικής θα προκαλούσε βίαιες αντιδράσεις:
Ειδικότερα, όπως ήταν ευρέως αναμενόμενο, η Fed διατήρησε αμετάβλητο στο 0,25%-0,5% το βασικό επιτόκιο του δολαρίου, η φράση όμως του ανακοινωθέντος της Τράπεζας -που επανέλαβε και η επικεφαλής της Fed Τζάνετ Γέλεν στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε- ότι «τα επιχειρήματα υπέρ της αύξησης των επιτοκίων έχουν αυξηθεί», στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα ότι προτίθεται να τραβήξει τη σκανδάλη στο ορατό μέλλον. Καθώς η επόμενη συνεδρίαση σχεδόν συμπίπτει χρονικά με τις αμφίρροπες προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, κάτι που μειώνει δραστικά τα περιθώρια ελιγμών της Fed, η κ. Γέλεν τοποθετεί την κίνηση τον Δεκέμβριο, ένα χρόνο μετά την «αποκόλληση» των επιτοκίων από τα μηδενικά επίπεδα. Τότε, η Fed ευελπιστούσε ότι θα προχωρήσει σε... τέσσερις αυξήσεις επιτοκίων εντός του 2016. Τώρα, στην καλύτερη περίπτωση θα είναι μόνο μια.
Χθες η κεντρική τράπεζα «χαμήλωσε τον πήχυ» όχι μόνο για τους ρυθμούς ανάπτυξης και τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ φέτος (στο 1,8% από 2% και στο 1,3% από 1,4% αντίστοιχα), αλλά και για τις πιθανές αυξήσεις επιτοκίων του 2017, καθώς οι αναθεωρημένες προβλέψεις κάνουν πλέον λόγο για δύο έναντι τριών κινήσεων.
Διάσταση απόψεων
Η χθεσινή απόφαση, πάντως, αποκάλυψε τη βαθιά διάσταση απόψεων στο Δ.Σ. της ΕΚΤ, αφού ελήφθη με 7 ψήφους υπέρ και 3 κατά. Οι Ε. Τζορτζ, Λ. Μέστερ και Ε. Ρόζενγκρεν ψήφισαν υπέρ της άμεσης αύξησης των επιτοκίων, κρίνοντας ότι τόσο η καλή πορεία της αγοράς εργασίας των ΗΠΑ όσο και οι τελευταίες ενδείξεις «αφύπνισης» του πληθωρισμού -που παραμένει πάντως αρκετά κάτω από τον στόχο 2% της Fed- επέτρεπαν την κίνηση αυτή.
Οπως σχολίασε ο επικεφαλής οικονομολόγος της Allianz Μοχάμεντ Ελ-Εριάν, «ο ασυνήθιστα υψηλός αριθμός των αντιφρονούντων καταδεικνύει το τεράστιο δίλημμα της Fed». Σύμφωνα δε με τον Ντένις ντε Γιονγκ της UFX.com, «με τις προεδρικές εκλογές να απέχουν λιγότερο από επτά εβδομάδες και τα μακροοικονομικά στοιχεία να σκιαγραφούν μια μεικτή εικόνα, η Fed επέλεξε την ασφάλεια...».
Θετική υποδοχή επιφύλαξαν στην... αδράνεια της Fed οι αγορές. Λίγο πριν από το κλείσιμο της συνεδρίασης στη Νέα Υόρκη, οι βασικοί δείκτες της Wall Street (Dow Jones, S&P 500 και Nasdaq) ενισχύονταν κατά 0,64%, 0,84% και 0,81% αντίστοιχα, ενώ έντονο αγοραστικό ενδιαφέρον εκδηλώθηκε για τα Treasuries. Στον αντίποδα, πτωτικά κινήθηκε το δολάριο, δίνοντας πρόσθετη ώθηση στο ράλι των τιμών του πετρελαίου, οι οποίες «έγραψαν» ημερήσια κέρδη της τάξης του 3%, με βασικό καύσιμο τη μεγάλη μείωση των αποθεμάτων αργού στις ΗΠΑ για δεύτερη συνεχόμενη εβδομάδα.
Ανοδικά είχαν κινηθεί και τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, με καταλύτη τα κέρδη στις τραπεζικές μετοχές, επειδή η BoJ δεν κατέστησε ακόμα πιο αρνητικά τα επιτόκια καταθέσεων του γεν. Αντιθέτως, σηματοδότησε ότι τα περιθώρια χρήσης αυτού του εργαλείου εξαντλούνται και εξήγγειλε ότι θα προσπαθήσει να επιτύχει τον στόχο της για τον πληθωρισμό προσαρμόζοντας τις αγορές ομολόγων που πραγματοποιεί κατά τρόπο ώστε οι αποδόσεις των μακροχρόνιων τίτλων να παραμείνουν κοντά στο μηδέν.
Μια κίνηση που σύμφωνα με τους αναλυτές αμβλύνει τις πιέσεις προς τον χρηματοοικονομικό κλάδο (τράπεζες και ασφαλιστικές) που υπέφεραν από την πολιτική των αρνητικών επιτοκίων, αλλά είναι άκρως αμφίβολο εάν θα έχει οφέλη για την πραγματική οικονομία που είναι και το βασικό ζητούμενο...
