Κατηγορούμενοι είναι 4 κορυφαία στελέχη της ΔΕΗ που διετέλεσαν διευθυντές του ορυχείου Νοτίου πεδίου από το 2012 έως το 2018. Κατηγορούνται για παράβαση 12 άρθρων του Ν.1650/86, ενώ φέρονται ως υπαίτιοι που υποβαθμίστηκε το περιβάλλον στα παραπάνω χωριά.
Στο κατηγορητήριο αναφέρεται ακόμη ότι παρότι είχαν νομική υποχρέωση δεν μερίμνησαν στην ασφαλή διαχείριση της τέφρας, με αποτέλεσμα να εκπληθούν ποσότητες και να μολυνθεί το νερό ύδρευσης των παραπάνω χωριών με εξασθενές χρώμιο.
Το 2013 ένας πρώτος έλεγχος των υδάτων της πηγής από την ΔΕΥΑ Κοζάνης που υδροδοτούσε τους παραπάνω οικισμούς που μόλις είχαν ενταχθεί με τον Καλλικράτη στον δήμο Κοζάνης αποκάλυψε ότι οι κάτοικοι των Δημοτικών Διαμερισμάτων έπιναν νερό που είχε πάνω από τα επιτρεπτά όρια εξασθενούς χρωμίου, με αποτέλεσμα να κατατεθούν μηνύσεις από εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Το δικαστήριο ξεκίνησε με την εξέταση τριών πολιτών που δήλωσαν παράσταση πολιτικής αγωγής. Η επιχειρηματίας που διατηρεί τοπική επιχείρηση στο Ρυάκιο ένα από τα χωριά που οι κάτοικοί του έπιναν νερό με εξασθενές χρώμιο κατέθεσε ότι για ένα χρόνο ήταν υποχρεωμένη να χρησιμοποιεί στην παρασκευή των προϊόντων της βιοτεχνίας της εμφιαλωμένο νερό που μοίραζε η ΔΕΥΑ Κοζάνης, ενώ χάθηκε η εμπιστοσύνη των πελατών της στα προϊόντα της παρήγαγε, εξαιτίας του συγκεκριμένου γεγονότος. Ανέφερε ακόμη ότι “το 2008 πριν προχωρήσει στην παραγωγή των προϊόντων έκανε όλες τις απαραίτητες μετρήσεις των νερών στο Κέντρο Περιβάλλοντος της τότε Νομαρχιακής αυτοδιοίκησης Κοζάνης χωρίς να υπάρχει τότε κάποιο πρόβλημα”.
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Περιβάλλοντος Ακρινής κατέθεσε ότι “βρεθήκαμε ένα πρωινό του 2013 να μας λένε ότι πίνουμε νερό με εξασθενές χρώμιο ενώ στο παρελθόν εκ μέρους του Συλλόγου είχαμε κάνει δεκάδες παραστάσεις διαμαρτυρίας σε φορείς της περιοχής αλλά και στην ΔΕΗ για παραλείψεις της σε ότι αφορά την τήρηση των περιβαλλοντικών όρων που προέβλεπε τις ορθές διαδικασίες μεταφοράς και απόθεσης της τέφρας από τον ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου στα ορυχεία”.
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Ανέργων Αγ. Δημητρίου Ρυακίου κατέθεσε ότι “οι κάτοικοι είμαστε τα θύματα της υπόθεσης και ότι φταίει η ΔΕΗ που οι κάτοικοι έπιναν επί μακρόν νερό με εξασθενές Χρώμιο”, ενώ σύμφωνα με την αντίληψη του «το πρόβλημα έχει τις ρίζες του στο χώρο προσωρινής απόθεσης της τέφρας όπου εξαιτίας του μολύνθηκαν τα υπόγεια νερά”.
Το στέλεχος από το κλιμάκιο του Σώματος επιθεωρητών Περιβάλλοντος που συνέταξε το πόρισμα κατέθεσε ότι “παρότι φθάσαμε στο χώρο του Ατμοηλεκτρικού Σταθμού και της προσωρινής απόθεσης τέφρας απροειδοποίητα, στην αυτοψία που έγινε εντοπίσαμε μικροπροβλήματα σε ότι αφορά την τήρηση των όρων διαχείρισης του υποπροϊόντος της τέφρας από πλευράς της ΔΕΗ που όμως δεν συνηγορούν σημαντικές παραβάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και σημείωσε ότι δεν υπήρξε ούτε επιβολή προστίμων”.
Οι έρευνες των επιστημόνων
Η υπόθεση του ασθενούς χρωμίου στα νερά που υδρεύονταν τέσσερα χωριά της περιοχής της Κοζάνης έχει φέρει σε επιστημονική αντιπαράθεση δύο κορυφαία επιστημονικά ιδρύματα της χώρας, το ΑΠΘ και το ΕΜΠ. Αν και την ύπαρξη του εξασθενούς χρωμίου στο νερό δεν την αμφισβητεί κανείς από τους επιστήμονες, ωστόσο υπάρχουν ισχυρές ενστάσεις ως προς τα αίτια της ύπαρξής του στο νερό.
Οι επιστήμονες του ΑΠΘ, που έκαναν την έρευνα του για λογαριασμό της ΔΕΥΑ Κοζάνης, διέκριναν ότι οι υψηλότερες συγκεντρώσεις εξασθενούς χρωμίου Cr(VI) από 90 -120 μg/L που παρατηρήθηκαν στον υδροφόρο ορίζοντα δυτικά του Α.Η.Σ. Αγίου Δημητρίου, – από τον οποίο υδρεύονταν τα χωριά της περιοχής – συνδέονται με την παρουσία του αποθέτη τέφρας της ΔΕΗ. Ενώ φαίνεται να συσχετίζουν την παρουσία εξασθενούς Χρωμίου Cr(VI) στα υπόγεια νερά της περιοχής στην έκλυσή τους από την τέφρα και στην συνεργιστική δράση των οφιολιθικών σχηματισμών και της ιπτάμενης τέφρας από την καύση λιγνίτη.
Αντίθετα οι επιστήμονες του ΕΜΠ, που ερεύνησαν την περιοχή για λογαριασμό της ΔΕΗ, εντόπισαν αυξημένες ποσότητες εξασθενούς χρωμίου σε περιοχές, όπου υπάρχουν πετρώματα με υψηλή περιεκτικότητα χρωμίου. Τα πετρώματα της περιοχής Βερμίου, πλησίον του ΑΗΣ, εμφανίζονται στη σύστασή τους να έχουν υψηλή περιεκτικότητα χρωμίου, αλλά και οι φυσικές πηγές που τροφοδοτούν με νερό την επίμαχη λεκάνη έρευνας και που έχουν επαφή με τα πετρώματα αυτά, εμφανίζουν αυξημένες τιμές συγκέντρωσης Cr. Συμπερασματικά, η ερευνητική ομάδα του ΕΜΠ εκτιμά ότι “η ύπαρξη πετρωμάτων πλούσια σε χρώμιο είναι η κύρια αιτία ύπαρξης Cr στα υπόγεια νερά”.
Το δικαστήριο θα συνεχίσει στις 25 Ιανουαρίου με την εξέταση επιστημόνων της ερευνητικής ομάδας του ΑΠθ που συνέταξε την μελέτη για λογαριασμό της ΔΕΥΑ Κοζάνης.
