Η υπερηχητική πτήση, η οποία ξεκίνησε το 20ο αιώνα με το ιστορικό Concorde, φαίνεται να επιστρέφει δυναμικά στο προσκήνιο. Την περασμένη εβδομάδα, η αμερικανική εταιρεία Boom Supersonic πέταξε ταχύτερα από την ταχύτητα του ήχου με το υπερηχητικό αεροσκάφος επίδειξης XB-1. Είναι πλέον το πρώτο πιλοτικό μη στρατιωτικό αεροσκάφος που σπάει το φράγμα του ήχου μετά την απόσυρση του Concorde από την υπηρεσία το 2003.
Είναι το πρώτο βήμα για τον φιλόδοξο στόχο της Boom να μεταφέρουν επιβάτες υπερηχητικά αεροσκάφη μέχρι το 2029.
Αλλά τι ακριβώς είναι τα υπερηχητικά ταξίδια; Υπάρχουν σοβαροί λόγοι για τους οποίους δεν είναι πιο διαδεδομένα, παρά τη διαφημιστική εκστρατεία;
Ο αριθμός Mach ορίζεται ως η ταχύτητα ενός αεροπλάνου διαιρούμενη με την ταχύτητα που κινούνται τα ηχητικά κύματα στον αέρα. Το να «σπάσει κανείς το φράγμα του ήχου» σημαίνει να πετάξει ταχύτερα από την ταχύτητα του ήχου, με αριθμό Mach μεγαλύτερο από 1.
Ο αριθμός Mach είναι μια σημαντική αναλογία: καθώς ένα αεροπλάνο πετάει, διαταράσσει τον αέρα μπροστά του. Αυτές οι διαταραχές κινούνται με την ταχύτητα του ήχου. Στην υπερηχητική πτήση αυτές οι διαταραχές συνδυάζονται και σχηματίζουν κρουστικά κύματα γύρω από το όχημα.
Όταν οι άνθρωποι λένε ότι μπορείτε να δείτε ένα μαχητικό αεροσκάφος πριν το ακούσετε, αναφέρονται στην υπερηχητική πτήση: τα μαχητικά αεροσκάφη μπορούν να ταξιδέψουν με ταχύτητα περίπου 2 Mach.
Ο ήχος από το μαχητικό αεροσκάφος είναι παγιδευμένος μέσα στο ωστικό κύμα του. Μέχρι το ωστικό κύμα να μετακινηθεί προς τη θέση σας στο έδαφος, δεν θα ακούσετε το αεροπλάνο.
Για λόγους αποδοτικότητας, τα περισσότερα επιβατικά αεροσκάφη ταξιδεύουν ελαφρώς πιο αργά από την ταχύτητα του ήχου, περίπου στα 0,8 Mach (πρόκειται για υποηχητική πτήση).
Η Boom σχεδιάζει να κατασκευάσει ένα αεροσκάφος με την ονομασία Overture που μπορεί να πετάξει με ταχύτητα 1,7 Mach. Η υπερηχητική πτήση μπορεί να μειώσει δραστικά τους χρόνους πτήσης. Η εταιρεία ισχυρίζεται ότι ένα ταξίδι από τη Νέα Υόρκη στη Ρώμη με το Overture θα μπορούσε να διαρκέσει μόλις 4 ώρες και 40 λεπτά, αντί για 8 ώρες.
Ωστόσο, σύμφωνα με το CNN Travel, η Boom δεν είναι η μόνη εταιρεία που εργάζεται γι’ αυτόν στόχο. Η αμερικανική εταιρεία Spike Aerospace αναπτύσσει, επίσης, ένα υπερηχητικό επαγγελματικό τζετ, με το σλόγκαν «παραδίδοντας τον κόσμο στο μισό χρόνο».
Σε περιορισμένο βαθμό, αυτή η επιλογή για τους ταξιδιώτες υπήρχε ήδη τον 20ό αιώνα. Ωστόσο, λόγω του συγχρονισμού, της ατυχίας και των νόμων της φυσικής, δεν συνεχίστηκε.
Τα σχέδια για υπερηχητικά αεροσκάφη ξεκίνησαν στα μέσα του 20ου αιώνα και τη δεκαετία του 1970 είχαμε υπερηχητικές επιβατικές πτήσεις.
Υπήρχε το ελάχιστα γνωστό ρωσικό Tupolev-144 και το Concorde, ένα γαλλοβρετανικό υπερηχητικό αεροσκάφος που χρησιμοποιήθηκε από την British Airways και την Air France από το 1976 έως το 2003.
Το Concorde είχε χωρητικότητα έως 128 επιβατών και ταξίδευε με ταχύτητα 2 Mach. Ταξίδευε τακτικά από το Λονδίνο στη Νέα Υόρκη σε περίπου τρεις ώρες. Οι πτήσεις ήταν ακριβές, μεταφέροντας κυρίως επιχειρηματίες και πλούσιους και διάσημους.
Το Concorde σχεδιάστηκε τη δεκαετία του 1960, όταν φαινόταν ότι οι υπερηχητικές επιβατικές μεταφορές θα ήταν το επόμενο μεγάλο πράγμα.
Αντιθέτως, το Boeing 747 εισήλθε σε εμπορική υπηρεσία το 1970. Φθηνά, μεγάλα και αποδοτικά αεροσκάφη όπως αυτό έβγαλαν το Concorde από τις επιλογές του κοινού.
Σχεδιασμένο για να ταξιδεύει αποτελεσματικά σε υπερηχητικές ταχύτητες, το Concorde ήταν εξαιρετικά αναποτελεσματικό σε καύσιμα κατά την απογείωση και την επιτάχυνση. Ο ακριβός, «βενζινοβόρος» χαρακτήρας του Concorde ήταν ένα παράπονο που διατυπώθηκε εναντίον του για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του.
Η καταστροφική συντριβή του ανταγωνιστικού ρωσικού αεροσκάφους Τουπόλεφ Tu-144 σε αεροπορική επίδειξη στο Παρίσι το 1973, άλλαξε επίσης την αντίληψη του κοινού για την ασφάλεια των υπερηχητικών πτήσεων, σε μια εποχή που πολλές αεροπορικές εταιρείες εξέταζαν το ενδεχόμενο να αγοράσουν Concorde.
Μόνο 20 Concordes κατασκευάστηκαν από τα 100 προγραμματισμένα. Ακόμα και σήμερα αμφισβητείται αν το Concorde απέφερε ποτέ χρήματα στις αεροπορικές εταιρείες που το εκμεταλλεύτηκαν.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, οι ανησυχίες για τις ηχητικές εκρήξεις οδήγησαν την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών στην απαγόρευση των υπερηχητικών επιβατικών πτήσεων πάνω από την ξηρά στις ΗΠΑ. Αυτό έπληξε τη δυνητική αγορά του Concorde, και ως εκ τούτου τα δύο μοναδικά τακτικά δρομολόγιά του ήταν υπερατλαντικές πτήσεις κυρίως πάνω από το νερό.
Το Concorde ήταν, επίσης, ένα πολύ θορυβώδες αεροπλάνο κατά την απογείωση, καθώς χρειαζόταν μεγάλη ώθηση για να φύγει από το έδαφος.
Το πρόγραμμα Quesst της NASA και της Lockheed Martin έχει ως στόχο να δείξει ότι η ηχητική έκρηξη μπορεί να διαλυθεί σε διαχειρίσιμα επίπεδα. Σχεδιάζουν να πετάξουν το υπερηχητικό αεροσκάφος X-59 πάνω από πόλεις των ΗΠΑ και να μετρήσουν τις αντιδράσεις των πολιτών.
Το Quesst στοχεύει να χρησιμοποιήσει τη γεωμετρία του X-59, με μακρύ επιμήκες ρύγχος, για να διαλύσει τους ηχητικούς κρότους σε ένα αδύναμο «θόρυβο», ελπίζοντας ότι θα επιτρέψει στα υπερηχητικά αεροσκάφη να ταξιδεύουν στο μέλλον πάνω από την ξηρά.
Η ιδέα Spike S-512 Diplomat της Spike Aerospace στοχεύει, επίσης, να είναι ένα «ήσυχο» υπερηχητικό αεροσκάφος με λιγότερο ενοχλητική ηχητική έκρηξη.
Η Boom Supersonic δεν σκοπεύει να πετάξει υπερηχητικά πάνω από την ξηρά. Το σχέδιό της είναι να πετάξει πάνω από την ξηρά με ταχύτητα 0,94 Mach, η οποία, όπως ισχυρίζεται, θα επιτρέψει 20% ταχύτερα χερσαία ταξίδια από τα συνήθη επιβατικά αεροσκάφη, ακόμη και υποηχητικά.
Ισχυρίζεται, επίσης, ότι ο σχεδιασμός των κινητήρων του θα εξασφαλίσει ότι το Overture δεν θα είναι πιο δυνατό από τα σύγχρονα υποηχητικά αεροσκάφη όταν απογειώνεται.
Όσον αφορά την κατανάλωση φυσικού αερίου, σχεδιάζει να χρησιμοποιεί έως και 100% βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα για να μειώσει τις εκπομπές και το αποτύπωμα άνθρακα.
Το Concorde κατασκευάστηκε από αλουμίνιο με τη χρήση σχεδιαστικών εργαλείων που ήταν διαθέσιμα τη δεκαετία του 1960. Οι σύγχρονες μέθοδοι σχεδιασμού και τα σύγχρονα αεροδιαστημικά υλικά, όπως το τιτάνιο και τα ανθρακονήματα, θα επιτρέψουν επίσης στο Overture και σε παρόμοια σκάφη να ζυγίζουν πολύ λιγότερο από το Concorde, βελτιώνοντας την αποδοτικότητα.
Ενώ το Boom δέχεται σήμερα μεγάλο ενδιαφέρον, με παραγγελίες από πολλές αεροπορικές εταιρείες, το Concorde είχε παρόμοιες δεσμεύσεις πριν γίνει διαθέσιμο. Οι περισσότερες από αυτές δεν υλοποιήθηκαν.
Επιπλέον, το Concorde ήταν προϊόν μιας αναλογικής εποχής, όταν η ιδέα να πετάξεις στο Λονδίνο ή στη Νέα Υόρκη για μια μέρα για μια σημαντική επαγγελματική συνάντηση φαινόταν απαραίτητη. Σε έναν κόσμο της εξ αποστάσεως εργασίας και των συναντήσεων μέσω βίντεο, υπάρχει ακόμη ανάγκη για ένα υπερηχητικό αεροσκάφος στη δεκαετία του 2020;
Προς το παρόν, τα υπερηχητικά αεροσκάφη όπως το Overture θα παραμείνουν στη σφαίρα των πλούσιων και διάσημων, όπως το Concorde. Αλλά με τις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις, θα είναι ενδιαφέρον να δούμε αν τα υπερηχητικά ταξίδια επιβατών θα γίνουν και πάλι πραγματικότητα -ή ακόμη και αν θα γίνουν mainstream.
