Ο πολιτισμός, πέρα από το κοινωνικό του ρόλο, είναι ένα πολύ πολύ σημαντικό αναπτυξιακό εργαλείο για όλες τις περιοχές της πατρίδας μας, οι οποίες σε κάθε περίπτωση αποτελούν ένα αρχαιολογικό παλίμψηστο” υπογράμμισε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη υπογράφοντας με το Δήμο της Νάουσας τη σύμβαση για την έρευνα και την ανάδειξη του αρχαίου Γυμνασίου της Μίεζας, στο Πολιτιστικό Κέντρο της Σχολής Αριστοτέλη, στη Νάουσα.
“Και η Ημαθία είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό και ξεχωριστό παράδειγμα, καθώς ιστάμενα μνημεία μνημεία, τα οποία έχουν αποκαλυφθεί από τις αρχαιολογικές έρευνες, αγγίζουν (από την αρχή του χρόνου) περίπου τις δύο εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες. Και αυτός είναι ένας αριθμός ο οποίος έχει δυναμική, γιατί όσο ερευνά κανείς, όσο περπατά κανείς την περιοχή, ανακαλύπτει καινούργια δεδομένα, καινούργια μνημεία. Γιατί εδώ ακριβώς είναι το άλλο τεράστιο πλεονέκτημα της πατρίδας μας (στην αρχαία Μίεζα) να φιλοξενεί τον χώρο, όπου συνυπήρχαν, όπου εκπαίδευσαν και εκπαιδεύτηκαν, ο Μέγας Αλέξανδρος και η ελίτ της εποχής εκείνης”.
Η κ. Μενδώνη υπογράμμισε ότι προτεραιότητα για το ΥΠΠΟ είναι η συντήρηση και η σωστή ανάδειξη των υφιστάμενων αρχαίων μνημείων, καθώς η γη διαφυλάσσει και προστατεύει την αρχαιολογική κληρονομιά και για τις επόμενες γενιές ώστε να έρχεται στο φως με σωστές προϋποθέσεις ανάδειξης. Επεσήμανε, ωστόσο, ότι έκανε δύο εξαιρέσεις για νέες ανασκαφές. Η μια, για το Γυμνάσιο της Ολυμπίας στην Ηλεία, που είναι το μόνο Ολυμπιακών προδιαγραφών και η δεύτερη, για το Γυμνάσιο της Μίεζας, όπου σύμφωνα με τις πηγές συνυπήρξαν ο Αριστοτέλης ως δάσκαλος και ο Μέγας Αλέξανδρος και σημαντικοί σύγχρονοι του ως διδασκόμενοι.
Υποστήριξε, ακόμη, ότι αν η Ακαδημία Πλάτωνος θεωρείται ως το “πρώτο πανεπιστήμιο του κόσμου”, στο οποίο μάλιστα μαθήτευσε και ο Αριστοτέλης, το Γυμνάσιο της Μίεζας θα μπορούσε να αποκληθεί ως το πρώτο της Οικουμένης, εξαιτίας της οικουμενικής δράσης του Μεγάλου Αλεξάνδρου, των σύγχρονων και των επιγόνων του, κάποιοι από τους οποίους, όπως τονίστηκε στην εκδήλωση, εκπαιδεύτηκαν στη Μιέζα.
Η υπουργός Πολιτισμού πρόσθεσε, ότι από παλαιότερες έρευνες στην αρχαία Μίεζα, αλλά και πιο πρόσφατες με την αποκατάσταση του θεάτρου, η Μίεζα έχει αρχίσει να γίνεται ευρύτερα γνωστή, ενώ και με την επικείμενη ανασκαφή και αποκάλυψη του Γυμνασίου της “θα αποκτήσει ένα εντελώς διαφορετικό προφίλ για τα αρχαιολογικά πράγματα”, καθώς γειτνιάζει με τον αρχαιολογικό χώρο των Αιγών, με το Μουσείο και το Ανάκτορο.
“Σήμερα, βρισκόμαστε εδώ η κεντρική κυβέρνηση δια του υπουργείου Πολιτισμού, η περιφέρεια Κεντρική Μακεδονίας, η οποία είναι πάντοτε συνοδοιπόρος και συνεπικουρεί όλες αυτές τις δραστηριότητες, όλα αυτά τα έργα, όλες αυτές τις πρωτοβουλίες και ο πρώτος βαθμός τοπικής αυτοδιοίκησης, όλοι μαζί, μαζί με την με τους ειδικούς επιστήμονες – τους οποίους πρέπει να ακούμε- ξεκινούμε ένα πολύ μεγάλο έργο, που είναι πέρα από ένα ισχυρό πολιτιστικό συμβολισμό, είναι ένα πολύ μεγάλο αναπτυξιακό έργο για την περιοχή, αν σκεφτεί κανείς πέρα από τις 200.000 επισκέπτες που ανέφερε προηγουμένως, ως την επισκεψιμότητα των Αιγών, στο πρώτο εξάμηνο στην ουσία του 2024, η κυρία Στρατούλη” επεσήμανε η κ. Μενδώνη και πρόσθεσε:
“Ο πολιτιστικός τουρισμός είναι, σε διεθνές επίπεδο, ένα ποσοστό που αντιστοιχεί στο 40% του τουρισμού, που διακινείται σε όλο τον κόσμο” τόνισε η υπουργός Πολιτισμού, σημειώνοντας ότι το προφίλ των επισκεπτών είναι από μέσου έως υψηλού πνευματικού και οικονομικού επιπέδου, κάτι που και η χώρα μας αποζητά και χρειάζεται.
Η κ. Μενδώνη υπογράμμισε ότι η Ελλάδα ίσως να μην μπορεί να συναγωνιστεί άλλες χώρες σε πετρελαϊκά αποθέματα, ή άλλες πλουτοπαραγωγικές πηγές, αλλά έχει τον δικό της, μοναδικό, πλούτο, λέγοντας:
“Το αντίστοιχο των πετρελαιοπηγών για την Ελλάδα και τους έλληνες, είναι το πολιτιστικό της απόθεμα, η πολιτιστική της κληρονομιά, υλική και άυλη. Και η Ημαθία και ιδιαίτερα η Νάουσα, κύριε δήμαρχε, έχει ένα τεράστιο απόθεμα και έχετε τεράστια περιθώρια με την συνέργεια και τη συνεργασία όλων να τα αναπτύξετε επ’ ωφελεία της τοπικής, αλλά όχι μόνο, οικονομίας και κοινωνίας της Μακεδονίας και εν τέλει ολόκληρης της χώρας μας”.
“Αποφασίσαμε να εργαστούμε από κοινού για την έρευνα και την ανάδειξη του Γυμνασίου της Μίεζας, του χώρου στον οποίο έχει συμβεί το μοναδικό γεγονός της συνύπαρξης των δύο σπουδαίων προσωπικοτήτων του αρχαίου κόσμου” τόνισε ο δήμαρχος της ιστορικής πόλεως Ναούσης, Νίκος Κουτσογιάννης και πρόσθεσε:
“Αριστοτέλης και Μέγας Αλέξανδρος, δάσκαλος και μαθητής, περπάτησαν μαζί στα ψηφιδωτά δάπεδα, ανάμεσα στα λιτά δωρικά περιστήλια, αφήνοντας ανεξίτηλο πνευματικό αποτύπωμα, δημιουργώντας ένα αμάλγαμα πολιτιστικών,. πολιτισμικών στοιχείων, παντρεύοντας τη Δύση με την Ανατολή, έπλασαν τον οικουμενικό πολιτισμό, που μέχρι και τις μέρες μας καθορίζει με την πνευματικότητα και την πράξη του τον σύγχρονο κόσμο”.
Ο δήμαρχος επεσήμανε ότι το Γυμνάσιο της Μίεζας αποτέλεσε “το φυτώριο της πρώτης έμπρακτης προσέγγισης των τότε πολιτισμών” και “ιστορικό σημείο εκκίνησης τεκτονικών αλλαγών στην παγκόσμια ιστορία” , ένας “πνευματικός φάρος που αναδεικνύει τη σημασία της πνευματικής και της σωματικής αγωγής” και πρόσθεσε:
“Η ζώσα παράδοση μπορεί και οφείλει να αποτελέσει ξανά πηγή έμπνευσης για έναν κόσμο, ο οποίος σήμερα έχει παρεκκλίνει από τις αξίες και τα ιδανικά που θεμελίωσαν ο πανεπιστήμονας αριστοτέλης και ο οικουμενιστής Αλέξανδρος”.
Ο δήμαρχος τόνισε ότι η υπουργός, όχι μόνο αντιλαμβάνεται τη σημασία και της σπουδαιότητας αυτού του εγχειρήματος, αλλά το γνωρίζει καλύτερα και από τον ίδιο, τι σηματοδοτεί για τη χώρα η ανάδειξη του Γυμνασίου της Μιέζας και πιστεύει και η ίδια σε αυτό το εγχείρημα και παρουσίασε συνοπτικά τις δεκαπέντε δράσεις της διοίκησης του δήμου για την αναπτυξιακή δυναμική του δήμου, με επίκεντρο την ανάδειξη και προβολή της ιστορικής και αρχαιολογικής κληρονομιάς της περιοχής, αλλά και τα ιδιαίτερα φυσικά και παραγωγικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της.
Η μακεδονική αρχαιολογία συντελεί στο να αποκαθίστανται στρεβλώσεις στην μακεδονική ιστορία, τόνισε η επίτιμη έφορος Αγγελική Κοταρίδη, η οποία με την ερευνητική ομάδα της αναλαμβάνει την ανασκαφή, με βάση την πενταετή σύμβαση που υπογράφηκε ανάμεσα στο ΥΠΠΟ και το δήμο Νάουσας, με τη συνδρομή και της τοπικής εφορίας αρχαιοτήτων.
Επεσήμανε, ότι τετρακόσια πενήντα χρόνια μετά τον Μέγα Αλέξανδρο, ο Πλούταρχος αναφέρει ότι ο μεγάλος Μακεδόνας στρατηλάτης διδασκόταν στην Μίεζα φιλοσοφία, σε νεαρή ηλικία, από τον Αριστοτέλη και υπογράμμισε:
“Ο Πλούταρχος λέει ότι εδώ ο Φίλιππος ο Β’ έκανε σχολή και διατριβή, δηλαδή έναν τόπο διδασκαλίας και διαμονής για τους άλλους δύο , τον Αριστοτέλη και τον Αλέξανδρο”.
Η κ. Κοτταρίδη υπογράμμισε ότι ο Αλέξανδρος έμεινε στη Μίεζα από το 343 έως το 340 π.Χ. δηλαδή από την ηλικία των δεκατριών, έως και τα δεκαέξι του χρόνια, καθώς μόλις δύο χρόνια αργότερα το 338 π.Χ. ανέλαβε αρχηγός του ιππικού και συμμετείχε και στη μάχη της Χαιρώνειας, ένας ρόλος που απαιτούσε μια εξαιρετική φυσική κατάσταση.
Αυτό, σύμφωνα με την ίδια, σημαίνει ότι τα αρχαία Γυμνάσια που ο Φίλιππος δημιούργησε σε όλη τη Μακεδονία, δεν ήταν απλώς θεωρητικές σχολές, αλλά και τόποι φυσικής άσκησης, με στόχο την φυσική, παράλληλα με τη πνευματική, εξάσκηση των μελλοντικών πολεμιστών της Μακεδονίας.
“Οι πηγές μας αναγκάζουν να δεχτούμε ότι περίοδος της διαμονής των αγοριών στην Μίεζα δεν μπορεί να ήταν για τους παίδες των Μακεδόνων μία εποχής ειδυλλιακων περιπάτων στα απόσκια, αλλά αντίθετα ήταν μία περίοδος σκληρής εξάσκησης του σώματος και του νου, ώστε εν τέλει να γίνουν ικανοί να οδηγήσουν τους άντρες στη μάχη και στη νίκη και να στελεχώσουν τα αξιώματα της πολιτικής και της στρατιωτικής ιεραρχίας”.
Η κ. Κοτταρίδη υπογράμμισε ότι παλαιότερα οι ανακαλύψεις της δεκαετίας του 1960 είχαν οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι ο αρχαιολογικός χώρος ήταν αγορά, αλλά αυτό ερχόταν σε αντίθεση με το γεγονός ότι ήταν ενας χώρος εκτός των τειχών, μεγαλύτερος των τριάντα στρεμμάτων , με παλαίστρα και ένα μακρύ διάδρομο , άνω των διακοσίων μέτρων που θα μπορούσε να είναι ο ξυστός. Επεσήμανε ότι ένα κομμάτι με τους αρχαίους κίονες θα μπορεί να αναστηλωθεί και να δώσει μαζί με τα πλούσια ψηφιδωτά μια εξαιρετική αποτύπωση του χώρου, όταν ολοκληρωθεί η ανασκαφή και η έρευνα.
“Εδώ στη Μίεζα ο Φίλιππος φέρνει την ελίτ διότι εδώ θέλει να φτιάξει τους ηγέτες και τους έφτιαξε. Ο Πτολεμαίος ο μέγας, ο σωτήρ, ο πρώτος και ο λατρεμένος μου ο Σέλευκος ο πρώτος, αυτοί είναι παιδιά της Μιέζας και της ιδέας του Φιλίππου να κάνει κεντρικά στρατιωτικές ακαδημίες, που ήταν συγχρόνως και πανεπιστήμια” τόνισε η κ. Κοτταρίδη και συνέχισε:
“Ο πόλεμος δεν γίνεται με 40.000 και για να ενταχθούν οι επίγονοι, έπρεπε να μάθουν να πολεμούν και να μιλούν ελληνικά, πού αυτά τα έμαθαν στα Γυμνάσια. Πρέπει να υπολογίσουμε ότι ο Αλέξανδρος έχει φτιάξει δεκάδες γυμνασίων σαν της Μιέζας στις νέες πόλεις που ίδρυσε στην Ασία, 70 λέει ο πλούταρχος 49 λένε άλλοι, ότι ήταν πολύ περισσότερες.
Είναι απίστευτο, το τι έκαναν οι μακεδόνες στον κόσμο, κάθε πόλη και ένα γυμνάσιο, στάδια, θέατρα παντού. Για τον Πλούταρχο η μεγαλύτερη συμβολή του Αλέξανδρου ήταν ότι εξημέρωσε την Ασία , για πολλούς, οι μακεδόνες ήταν ως τώρα μόνο πόλεμος. Ο τάφος του Φιλίππου μας έμαθε και τα πράγματα γύρω-γύρω ότι είχαν και υψηλή τέχνη είχαν έναν εξαιρετικό υψηλό επίπεδο ζωής και αστικού πολιτισμού. Το ανάκτορο των Αιγών μας δείχνει το υψηλό πολιτικό επίπεδο, το Γυμνάσιο της Μίεζας νομίζω ότι θα μας δείξει την μόρφωση που ελάμβαναν οι Μακεδόνες και ήταν αυτή που έγινε το εργαλείο για να γίνει αυτός ο “νέος κόσμος”.
“Η σημερινή μέρα αποτελεί αναμφισβήτητα εφαλτήριο για την περαιτέρω ανάπτυξη της περιφερειακής ενότητας Ημαθίας, με την ουσιαστική συμβολή του υπουργείου Πολιτισμού και την σύμπραξη του δήμου της ηρωικής πόλης της Νάουσας για το σημαντικό έργο έρευνας.και ανάδειξης του Γυμνασίου της αρχαίας Μίεζας” τόνισε η προϊσταμένη της τοπικής εφορίας αρχαιοτήτων Γεωργία Στρατούλη και πρόσθεσε:
“Αποτελεί, ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα το Ανάκτορο των Αιγών, της πρώτης πρωτεύουσας του μακεδονικού βασιλείου, όπου η επισκεψιμότητα, κατά το πρώτο 7μηνο του έτους που διανύουμε – μετά τα εγκαίνια του Ανακτόρου των Αιγών και της πολιτικής έδρας του Φιλίππου του Β’ – έφτασε τα 200.000 άτομα”.
Η κ. Στρατούλη υπογράμμισε ότι εκτός των Αιγών η περιφερειακή ενότητα Ημαθίας έχει δύο επιπλέον εμβληματικές αρχαίες πόλεις, τη Βέροια, “τη δεύτερη σημαντικότερη πόλη της Μακεδονίας κατά τη ρωμαϊκή εποχή με ορατό και ζωντανό το βυζαντινό αποτύπωμα και με ένα σπουδαίο έργο συντήρησης που από το 2022 μέχρι σήμερα κατόρθωσε να αποδώσει στο κοινό 12 βυζαντινούς ναούς” και είκοσι χιλιόμετρα περίπου βορειοανατολικά της Βέροιας, την αρχαία Μίεζα στον κάμπο της Νάουσας, “ένα σημαντικό αστικό κέντρο του βασιλείου της Μακεδονίας κατά την κλασική και την ελληνιστική εποχή, όπως καταδεικνύεται και από τους μνημειακούς τάφους της, αλλά και από το Νυμφαίο, “όπου πρόσφατα η εφορία αρχαιοτήτων υλοποίησε εργασίες καλλωπισμού του”, το αρχαίο θέατρο και τον χώρο του Γυμνασίου και συνέχισε:
“Υπήρξε, η αρχαία Μίεζα, κέντρο παγκόσμιας εμβέλειας, το ακούσαμε, εδώ στο Γυμνάσιο της Μίεζας επέλεξε ο Φίλιππος ο δεύτερος να διδαχθούν από τον Αριστοτέλη φιλοσοφία και άλλες επιστήμες ο γιος και διάδοχος του Αλέξανδρος, καθώς και οι βασιλικοί παίδες, ο ανθός του βασιλείου. Εδώ τέθηκαν οι βάσεις για το θαύμα της ελληνιστικής οικουμένης, εδώ και οι βάσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη των επιστημών και της φιλοσοφίας σε ένα από τα πρώτα πανεπιστήμια του κόσμου”.
Χαιρετισμούς στην εκδήλωση απηύθυναν ο αντιπεριφερειάρχης της περιφερειακής ενότητας Ημαθίας Κώστας Καλαϊτζίδης και ο μητροπολίτης Βεροίας Ναούσης και Καμπανίας, Παντελεήμων.
Ακολούθησε η παράσταση ‘Η Μήδεια στην Μίεζα’ , σε σκηνοθεσία Θοδωρή Γκόνη, στο αρχαίο θέατρο της Μίεζας.
