Για τα πολιτικά και τα κοινωνικά θέματα που προασπίζεται με το καινούργιο βιβλίο του «Μονόλογοι στο λυκαυγές» (μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ιανός) μίλησε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου την οποία παραχώρησε στο σπίτι του στην Ακρόπολη ο Μίκης Θεοδωράκης.
Ο μουσικοσυνθέτης εστίασε σε τρία σημεία, που αποτελούν και τα θεμελιώδη πολιτικά κεφάλαια του βιβλίου του.
Το πρώτο σημείο είναι η πρόταση την οποία έχει διατυπώσει να κηρύξει η Ελλάδα ουδετερότητα σε ό,τι αφορά την παρουσία της στο διεθνές περιβάλλον: «Η μακραίωνη πορεία της χώρας, από τα χρόνια των Βαυαρών, οι οποίοι ήταν οι πρώτοι που εγκατέστησαν και καθιέρωσαν μια ξενόδουλη πολιτική τάξη, μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή και την τωρινή περίοδο, έχει αποδείξει ότι οι ξένοι θέλουν να μας εκμεταλλευτούν, εποφθαλμιώντας τον τεράστιο φυσικό μας πλούτο. Όσο κι αν προσπάθησαν οι Έλληνες, από τον Καποδίστρια, μέχρι την Εθνική Αντίσταση και τη Μάχη της Κρήτης, να πουν όχι στους ξένους, το αποτέλεσμα ήταν πάντοτε ακριβώς το αντίθετο. Γι’ αυτό κι έχω προτείνει να κηρύξουμε ουδετερότητα βασιζόμενοι σε δύο πράγματα που έχουμε ήδη κατακτήσει: τον αθλητισμό και τον πολιτισμό, που μπορούν να καταστήσουν την Ελλάδα παγκόσμιο κέντρο ειρήνης».
Το δεύτερο σημείο στο οποίο στάθηκε ο Μ. Θεοδωράκης, μιλώντας για το βιβλίο του, είναι το ζήτημα του ελεύθερου χρόνου στις σύγχρονες κοινωνίες: «Ο ελεύθερος χρόνος είναι κάτι εντελώς αναγκαίο για την εποχή μας, αλλά ο μόνος τρόπος για να τον διεκδικήσουμε είναι να μετασχηματιστούν οι πολεμικές βιομηχανίες σε βιομηχανίες ειρήνης. Κανείς, παρόλα αυτά, δεν μοιάζει να ενδιαφέρεται για κάτι τέτοιο. Και καλά ως προς τους βιομηχάνους και τα κράτη, που θέλουν να κρατήσουν στο απυρόβλητο τα συμφέροντά τους. Τι κάνουν, ωστόσο, γι’ αυτό η Αριστερά, τα συνδικάτα και οι ίδιοι οι εργάτες»;
Το υπόμνημα που υπέβαλε παλαιότερα στον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, ήταν το τρίτο σημείο αναφοράς του μουσικοσυνθέτη: «Με το υπόμνημά μου τόνισα πως οι όροι των συμβάσεων που έχουν υπογράψει οι ελληνικές κυβερνήσεις με τους δανειστές τους είναι αθέμιτοι και παραβιάζουν την εθνική κυριαρχία της χώρας. Με τα μνημόνια έχει δεσμευτεί το σύνολο της περιουσίας του ελληνικού λαού και ως εκ τούτου κανένας μνημονιακός δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι πατριώτης».
Τον μουσικοσυνθέτη προλόγισαν οι δύο συνεργάτες του, στους «Μονολόγους στο λυκαυγές», υπογραμμίζοντας ότι το νέο βιβλίο συνιστά οργανική συνέχεια του αμέσως προηγούμενου, που έχει τίτλο «Διάλογοι στο λυκόφως» (κυκλοφορεί επίσης από τον Ιανό). Ο Γιώργος Κασιμάτης, που έχει γράψει τον πρόλογο του σημερινού βιβλίου, παρατήρησε ότι ο Θεοδωράκης έχει κατορθώσει κάτι μοναδικό: να ανακαλύψει τη συμπαντική αρμονία και να τη μετουσιώσει σε δράση και σε αγώνα δημιουργίας: «Η αρμονία δεν είναι ο Παράδεισος πριν από το προπατορικό αμάρτημα, αλλά μια διαρκής μάχη για την ολοκλήρωση της προσωπικότητας. Και μια τέτοια μάχη πρέπει να στραφεί και ενάντια σε όσους προσπαθούν στις ημέρες μας να μετατρέψουν τη συμπαντική ρύθμιση σε οικονομική ρύθμιση».
Ο Ανδρέας Μαράτος, που έχει γράψει τον επίλογο του βιβλίου, προσέθεσε ότι η συμπαντική αρμονία είναι ο μηχανισμός μέσω του οποίου ο Θεοδωράκης στοχάζεται πάνω στο έργο του, για να καταλήξει: «Όσο για τα άρθρα και τα πολιτικά κείμενα που φιλοξενούνται στο βιβλίο, είναι από τη μια πλευρά εξωστρεφή, επιδιώκοντας να επικοινωνήσουν με ένα ευρύτερο ακροατήριο, ενώ θέλουν από την άλλη μεριά να μιλήσουν και για τη μοναξιά της εποχής μας».
Το βιβλίο του Μ. Θεοδωράκη είναι, μεταξύ άλλων και ένας απολογισμός της δράσης του (καλλιτεχνικής και πολιτικής). Μιλώντας για τη δράση και τη ζωή του, ο μουσικοσυνθέτης είπε: «Ό,τι και να γίνει από δω και στο εξής, έχω νικήσει τον θάνατο».
