Ένας από τους σημαντικότερους δημιουργούς του θεάτρου στην Ευρώπη, ο Γιάννης Κόκκος, επανέρχεται στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, παρουσιάζοντας την εμβληματική τραγωδία του Σοφοκλή, Οιδίπους επί Κολωνώ. Πρόκειται για μία μεγάλη συνεργασία του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου με το Ινστιτούτο Αρχαίου Δράματος του Φεστιβάλ Συρακουσών. Η τραγωδία έκανε πρεμιέρα τον Ιούνιο στο αρχαίο θέατρο των Συρρακουσών, στο 54ο Φεστιβάλ Αρχαίου Δράματος με τεράστια επιτυχία, αποτελώντας διεθνές γεγονός. Το ρόλο του Οιδίποδα ερμηνεύει ο Massimo de Francovich, ο σπουδαίος ιταλός ηθοποιός που έχει ξεχωρίσει από τους ρόλους του στο θέατρο και τον κινηματογράφο, γνωστός στην Ελλάδα από τη συμμετοχή του στην ταινία του Paolo Sorrentino «Η τέλεια ομορφιά» (La grande Bellezza).
Ο Οιδίποδας, έχοντας εγκαταλείψει τη Θήβα μετά την αποκάλυψη των εγκλημάτων του, φτάνει ως πρόσφυγας στον Κολωνό. Καταδικασμένος από τους θεούς, αναζητά λύτρωση στην Αθήνα, μια πόλη που τον υποδέχεται για λόγους ηθικής αλλά και συμφέροντος.
Λίγα λόγια για τον Γιάννη Κόκκο:
Ο Γιάννης Κόκκος έχει συνεργαστεί ως σκηνογράφος, ενδυματολόγος ή σκηνοθέτης με σημαντικούς καλλιτέχνες και με τα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα (Σκάλα του Μιλάνου, Όπερα Γκαρνιέ, Κόβεντ Γκάρντεν, Μαριίνσκι, Τεάτρο Ρεάλ, Κρατική Όπερα Βιέννης, Θέατρο Μουσικού Μάη, Φλωρεντίας, Όπερα Σαν Φρανσίσκο κ.ά) και έχει τιμηθεί, μεταξύ άλλων, με το μετάλλιο του Ιππότη του Τάγματος Γραμμάτων και Τεχνών από το γαλλικό κράτος και με τα βραβεία Λόρενς Ολίβιε και Μολιέρος. «Η επιλογή μου ήταν να πάω μακριά από το σπίτι, ήμουν πολύ νέος, 19 ετών, ήθελα να σπουδάσω θέατρο σε υψηλά επίπεδα , να γίνει το επάγγελμά μου καθώς επίσης και ένα πιστεύω ζωής. Προσγειώθηκα στο Στρασβούργο, ένα μέρος όπου ο πολιτισμός είναι πάντα σε αναταραχή, αλλά και φιλοξενεί τα πιο έγκριτα Πανεπιστήμια στην Ευρώπη. Εκεί άρχισα τα πρώτα στοιχειώδη, τη λεγόμενη «άσκηση του θεάτρου», μια τρομερή σφυρηλασία ταλέντων».
Στην Επίδαυρο παρουσίασε ξανά αρχαία τραγωδία το 2001, την Ορέστεια του Αισχύλου και το 2007 τη Μήδεια του Κερουμπίνι. Επίσης, έχει συνεργαστεί στο παρελθόν και με το Φεστιβάλ των Συρακουσών και δηλώνει σχετικά: «Επιστρέφω μετά από χρόνια στις Συρακούσες για να το βρω μια πόλη πιο όμορφη, φωτεινή, δυναμική, μοντέρνα από ορισμένες απόψεις. Και γεμάτη από πολλούς τουρίστες με πολιτιστικό ενδιαφέρον. Περπατώντας παρατήρησα ότι έχουν πραγματοποιηθεί μεγάλα έργα ανακαίνισης των δημόσιων κτιρίων, εκκλησίες και ιδιωτικές κατοικίες. Πραγματικά πολύ όμορφη ενέργεια».
Ο Γιάννης Κόκκος βλέπει την τελευταία τραγωδία του Σοφοκλή ως έναν διαλογισμό πάνω στο ανθρώπινο πεπρωμένο και, ταυτόχρονα, έναν ύμνος στην Αθήνα, την αγαπημένη του πόλη. «Τραγωδία για τα σύνορα, πραγματικά και μεταφυσικά, για το μυστήριο της ανθρώπινης ελευθερίας παρά την παντοδυναμία των θεών, για την ευθύνη, για τα γηρατειά, για την πολιτική διαχείριση της πόλης, ο Οιδίπους επί Κολωνώ είναι επίσης ένα χαμηλόφωνο ποίημα, ένα πνευματικό ταξίδι. Από τις Συρακούσες στην Επίδαυρο, η παράστασή μας θα μεταφέρει τα βήματα του Οιδίποδα ως το ιερό δάσος των Ερινυών, όπου αποθεώνεται».
Λίγα λόγια για τον Massimo de Francovich
Γεννημένος στη Ρώμη του 1936 σφράγισε με τους ρόλους του το θέατρο και τον κινηματογράφο του 20ου αιώνα. Αποφοίτησε το 1957 από τη σχολή Silvio d’ Amico, έκανε το ντεμπούτο του την ίδια χρονιά με τον Vittorio Gassman και συνέχισε να συνεργάζεται με τα μεγαλύτερα ονόματα της ιταλικής σκηνής, όπως τους Franco Zeffirelli, Tino Buazzelli, Giuseppe Ptroni, Valeria Miriconi κα. Από το 1990 ξεκινάει τη μακροχρόνια και άκρως παραγωγική συνεργασία του με τον εμβληματικό Luca Ronconi.
Τι λέει όμως ο ίδιος ο Massimo de Francovich για την αρχαία τραγωδία και την τέχνη; (αποσπάσματα από συνέντευξη στο www.teatroecritica.net):
«Πιστεύω ότι χρειάζεται μια επιστροφή στο αρχαίο, στο κλασικό. Φυσικά η ‘επιστροφή στο αρχαίο’ δεν σημαίνει να κάνεις ένα παλιό θέατρο. Διαφορετικά πηγαίνουμε προς μια μεγάλη σύγχυση θεάτρου, εικόνας, ήχων. Αυτή η επιστροφή είναι εν μέρει ορατή και από τους αναλυτές. Τις τελευταίες δεκαετίες έχουμε δει ομάδες και εταιρείες του ‘νέου θεάτρου’ να μεγαλώνουν εγκαταλείποντας το κείμενο προς όφελος της εικόνας, του ήχου και της σωματικότητας. Τώρα, όμως, αρχίζουν να αναδύονται καλλιτέχνες που επιστρέφουν στο κείμενο.»
«Μιλάμε για κρίση; Το θέατρο ήταν πάντα σε κρίση, είναι η φύση του»
«Υπάρχει μια μαύρη τρύπα, ειδικά με το θάνατο του Ronconi. Αλλά ο Ronconi, περισσότερο από σκηνοθέτης ήταν εφευρέτης επινοώντας τους χώρους με ένα παραδοσιακό τρόπο. Βλέπω ένα μέλλον στο θέατρο με έμπειρους ηθοποιούς που έχουν συνεργαστεί με πολλούς σκηνοθέτες και γνωρίζουν την τεχνική πλευρά της σκηνής»
«Ήμουν παιδί και είδα το Θάνατο του Εμποράκου σε σκηνοθεσία Luchino Visconti, το 1951. Η Rina Morelli ήταν γονατιστή στον τάφο του Willy Loman λέγοντας: “Willy, δεν μπορώ να κλάψω, δεν καταλαβαίνω γιατί” και από τα μάτια της έτρεχαν ποτάμια δάκρυα. Αυτή η αντικειμενική, κρύα φωνή, με την αντίθεση των δακρύων, με έκανε να νιώθω μια παράλυση, ένα τεράστιο συναίσθημα»
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Συρακουσών, Roberto Andò σημειώνει: «Είναι μεγάλη τιμή για μας να παρουσιάζουμε το έργο Οιδίπους επί Κολωνώ σε σκηνοθεσία του καλλιτέχνη και κοσμοπολίτη διανοούμενου Γιάννη Κόκκου. Και μάλιστα στο Θέατρο της Επιδαύρου, ξεκινώντας μια συνεργασία πολύτιμη και σημαδιακή, εδραιωμένη στη γεωγραφία της ψυχής που αναδίδουν τα πέτρινα θέατρα της Σικελίας και της Ελλάδας».
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία – Σκηνικά: Γιάννης Κόκκος
Μετάφραση στα ιταλικά: Federico Condello
Συνεργαζόμενος σκηνοθέτης: Alfio Scuderi
Καλλιτεχνικός συνεργάτης: Annick Blancard
Βοηθός σκηνοθέτη: Stephan Grögler
Μουσική: Αλέξανδρος Μαρκέας
Κοστούμια: Paola Mariani
Φωτισμοί: Giuseppe Di Iorio
Ερμηνεύουν: Massimo De Francovich (Οιδίποδας), Sebastiano Lo Monaco (Θησέας), Roberta Caronia (Αντιγόνη), Stefano Santospago (Κρέοντας), Fabrizio Falco (Πολυνείκης), Eleonora De Luca (Ισμήνη), Danilo Nigrelli (Άγγελος), Sergio Mancinelli (Ξένος), Davide Sbrogiò (Κορυφαίος)
Χορός νέων: Tommaso Garrè, Salvatore Ventura, Emanuele Carlino, Federico Mosca, Danilo Carciolo
Χορός στρατιωτών: Alessandro Accardi, Mauro Cappello, Antonino Cicero Santaelena, Alessandro di Feliciantonio, Giacomo Lisoni, Andrea Maiorca, Riccardo Rizzo, William Caruso, Roberto Mulia, Salvatore Pappalardo, Stefano Pavone
Χορός γυναικών: Guilia Oliva, Chiara Ciancola, Vittoria Scuderi, Maria Chiara Pellitteri, Miriam Scala, Greta D’ Antonio, Noemi Scaffidi, Silvia Trigona, Guilia Messina, Silvia Messina, Federica Gurrieri, Adele di Bella, Alba Sofia Vella, Guilia Antille, Gabriella Zito
Γριές: Lucia Imprescia, Lisi Giusi
Παραγωγή: Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου και INDA (Ινστιτούτο Αρχαίου Δράματος του Φεστιβάλ Συρακουσών)
Με τη στήριξη του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης
Με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους.
Οι ελληνικοί υπέρτιτλοι είναι σε μετάφραση Δημήτρη Δημητριάδη.
