Η λάμψη του αστεριού της Μαρίας Κάλλας παραμένει εκθαμβωτική, απασχολώντας ακόμα και σήμερα, 47 χρόνια μετά το θάνατό της, όχι μονάχα τους λάτρεις της όπερας, αλλά όλο τον κόσμο.
Η ταινία του Πάμπλο Λαραΐν με την Αντζελίνα Τζολί, αν και άνιση και αμφιλεγόμενη κατά τη γνώμη μου, προκάλεσε συζητήσεις. Ήταν καλή η Τζολί ως Κάλλας; Ζούσε πράγματι μέσα στην πίκρα και τις παραισθήσεις η διασημότερη γυναίκα στον κόσμο, τα τελευταία χρόνια πριν πεθάνει; Την εξέδιδε όντως η μητέρα της στους αξιωματικούς των ναζί κατακτητών, στα νεανικά της χρόνια στην Αθήνα, όπως παρουσιάζει η ταινία;
Η Αντζελίνα Τζολί μεταμορφώθηκε στη Μαρία Κάλλας, όπως ήταν τις τελευταίες ημέρες της ζωής της.
Ερωτήματα σαν αυτά και άλλα πολλά που ακούστηκαν σε συζητήσεις για την ταινία τόσο στην ιδιωτική όσο και στη δημόσια σφαίρα μέσω του Τύπου, του ραδιοφώνου και των social media, καλύπτονται από μια σειρά βιογραφιών που κυκλοφορούν στα ελληνικά, εκτός από το πλήρες και ογκώδες έργο «Η άγνωστη Κάλλας» του Θανάση-Διομήδη Πετσάλη που είναι δυστυχώς εξαντλημένο.
H Μαρία Κάλλας, το 1959, λίγο πριν επιβιβαστεί στη θαλαμηγό «Χριστίνα», του Αριστοτέλη Ωνάση / Φωτογραφία: AP Image
Εδώ, με αφορμή την πολυσυζητημένη ταινία με την Τζολί, συγκεντρώσαμε τρία από τα πιο ενδιαφέροντα βιβλία που κυκλοφορούν στα ελληνικά, στα οποία θα μπορούσατε να ανατρέξετε, για να μάθετε περισσότερα πράγματα για τη Μαρία πίσω από την Κάλλας.
Casta Diva – Μαρία Κάλλας: Η κρυφή ζωή της, Lyndsy Spence, εκδ. Παπαδόπουλος
Μια σκανδαλιστική βιογραφία από την ιστορικό και συγγραφέα Lyndsy Spence που καταγράφει τα πάντα, σοκάροντας με πληροφορίες και λεπτομερείς περιγραφές για όλα όσα παρουσιάζει η ταινία του Πάμπλο Λαραΐν, αλλά και ακόμα περισσότερα που υπονοούνται ή δεν χωρούν σε μια ταινία δύο ωρών: η χειριστική μητέρα της ντίβας, ο ανταγωνισμός με την αδερφή της, ο εθισμός στα υπνωτικά, η βία, το μπούλινγκ, οι άγνωστες πλαστικές, η οικονομική εκμετάλλευση, τα υστερικά επεισόδια και τα άγρια ξεσπάσματα, η ανασφάλεια, η υποταγή στον Ωνάση που απολάμβανε σύμφωνα με την Spence να την ταπεινώνει σαδιστκά… Η βιογραφία διαβάζεται εννοείται με κομμένη την ανάσα, αφού μιλά έξω από τα δόντια για άγνωστα περιστατικά, σπάζοντας τα ταμπού χρόνων και αποκαλύπτοντας πτυχές που σκανδαλίζουν. Το βιβλίο είναι γεμάτο με περιστατικά που σε αφήνουν άφωνο από την αρχή μέχρι το τέλος. Είναι γραμμένο όχι σαν ένα βαρετό ιστορικό βιβλίο ή σαν ένα ψυχρό ντοκιμαντέρ, αλλά σαν να παρακολουθείς μια απολαυστική σειρά στο Netflix.
Μαρία Κάλλας: Γράμματα και αναμνήσεις, Τομ Βολφ (επιμ.), εκδ. Πατάκη
«Μια μέρα θα γράψω την αυτοβιογραφία μου. Θα ήθελα να τη γράψω εγώ η ίδια, ώστε να φωτίσω καλύτερα τα γεγονότα. Έχουν ειπωθεί τόσο πολλά ψέματα για μένα...». Με αυτή τη φράση η ίδια η Μαρία Κάλλας είχε εκδηλώσει την επιθυμία της να γράψει η ίδια τα απομνημονεύματά της ώστε να αποκαταστήσει την αλήθεια, καταρρίπτοντας μια σειρά από μύθους που συνόδευαν τη φήμη της όσο ήταν εν ζωή και την υστεροφημία της τώρα πια. Η Κάλλας είχε αποπειραθεί δύο φορές να γράψει την αυτοβιογραφία της: το 1957 και το 1977, τη χρονιά του θανάτου της. Ο Τομ Βολφ, δημιουργός της ταινίας «Maria by Callas», επιμελητής της ομότιτλης έκθεσης και ιδρυτής του ιδρύματος Fonds de Dotation Maria Callas, θεωρείται ένας από τους κατεξοχήν ειδικούς σε σχέση με τη ζωή της σοπράνο-φαινόμενο.
Σε αυτή την έκδοση ο Βολφ, προσπάθησε να πραγματοποιήσει την επιθυμία της Κάλλας, δίνοντάς της έστω και μετά το θάνατό της φωνή για να μιλήσει η ίδια στο κοινό: Η έκδοση «Μαρία Κάλλας: Γράμματα και αναμνήσεις» για την οποία ο Βολφ εργάστηκε άοκνα επί πέντε ολόκληρα έτη κάνοντας ενδελεχή έρευνα σε ολόκληρο τον κόσμο, συγκεντρώνει «επιστολές της μεγάλης υψιφώνου, καθώς και τις δύο απόπειρές της να γράψει τα απομνημονεύματά της». Από τη δύσκολη παιδική ηλικία της ντίβας και τα νεανικά χρόνια της στην κατοχική Αθήνα, έως την μεγάλη ακμή και τα χρόνια της παρακμής όπου η φωνή της χάθηκε -μια απώλεια που την άφησε πικραμένη μέχρι το θάνατό της σε ηλικία μόλις 53 ετών, στην εκκωφαντική σιωπή του διαμερίσματός της στο Παρίσι-, η Κάλλας δίνει τη δική της εκδοχή για τα πράγματα που απασχόλησαν και απασχολούν ακόμα και σήμερα εκατομμύρια ανθρώπους σχετικά με το μύθο της.
Δεν είμαι η Μαρία... είμαι η Κάλλας: Η πραγματική της ζωή και οι μύθοι 100 χρόνων, Μιχάλης Δημητρίου, εκδ. Bell
O καθηγητής δημοσιογραφίας και πολιτικής επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Μιχάλης Δημητρίου, με αυτή τη βιογραφία, η οποία είναι απότοκο πολυετούς ερευνητικής δημοσιογραφίας, ξεκαθαρίζει τις κρυμμένες αλήθειες από τους πάμπολλους μύθους που έχουν υπάρξει για τη θρυλική Μαρία Κάλλας. Το κείμενο εμπλουτισμένο με μαρτυρίες, ντοκουμέντα, στοιχεία από πρωτογενείς πηγές, τεκμήρια, αποκαθιστά την αλήθεια για μια γυναίκα η οποία αποθεώθηκε αλλά και κανιβαλίστηκε, εξυμνήθηκε αλλά και διασύρθηκε. Στόχος του βιβλίου αυτού είναι «να ανατρέψει σκουριασμένους μύθους, κακοήθειες αποκαθήλωσης, και τις φθονερές επινοήσεις μείωσης ακόμα και από ισχυρά ΜΜΕ της εποχής, που από τότε είχε καταγγείλει δημόσια η Μαρία Κάλλας με πολυσέλιδες ανακοινώσεις της».
