Κατέχουν μια ιδιαίτερη θέση σε κάποιο από τα διάσημα μουσεία του κόσμου, έχουν γίνει αντικείμενο θαυμασμού για την τελειότητά τους και εκατομμύρια επισκέπτες προσπαθούν να αποτυπώσουν την ομορφιά τους σε μια φωτογραφία.
Μερικά από τα διασημότερα αγάλματα όλων των εποχών έχουν τη δική τους ιστορία αλλά και το δικό τους μυστήριο. «Το να κάνεις γλυπτική είναι εύκολο, απλώς σμιλεύεις το δέρμα και σταματάς», ήταν τα λόγια του Μιχαήλ Άγγελου όταν ρωτήθηκε για τα έργα τέχνης του.
Κι όμως ακόμη και τα δικά του είχαν ατέλειες, που κανείς δεν έχει προσέξει καθώς σε κάποιες περιπτώσεις δεν φαίνονται με γυμνό μάτι.
Δεν είναι όμως τα μόνα που κρύβουν κάποιο μυστήριο ή μια ιστορία...
Ο Μωυσής με κέρατα
Το μνημειώδες έργο του Μιχαήλ Άγγελου «ο Μωυσής» λαξεύτηκε το 1513 για τον τάφο του πάπα Ιουλίου Β' και είναι τοποθετημένο στο μαυσωλείο του Σαν Πιέτρο ιν Βίνκολι στη Ρώμη. Ο πατριάρχης της Βίβλου στέκει επιβλητικός, αυστηρός και δυναμικός, ενώ ο δημιουργός του φρόντισε να διαγράφεται κάθε φλέβα κάτω από την επιδερμίδα του δείχνοντας την ένταση της κατάστασης στην οποία βρισκόταν.
Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1523 και ολοκληρώθηκε το 1515 και αντικρίζοντας το κανείς, παρατηρώντας πάνω του και την παραμικρή λεπτομέρεια, αναρωτιέται «μα πόσο ζωντανό μοιάζει».
Το άγαλμα όμως έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό και αυτό είναι τα κέρατα που βρίσκονται στο κεφάλι του. Πολλοί ιστορικοί πιστεύουν ότι ο καλλιτέχνης ερμήνευσε λάθος την Βίβλο, καθώς στο βιβλίο της Εξόδου, αναφέρεται πως όταν ο Μωυσής κατέβηκε από το όρος Σινά με τις Δέκα εντολές, οι Εβραίοι δυσκολεύονταν να κοιτάξουν απευθείας το πρόσωπο του.
Οι λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν στη Βίβλο ήταν «εκθαμβωτική λάμψη» και «κέρατα». Η άλλη εκδοχή λέει ότι στην αρχαιότητα όσοι άνθρωποι ήταν ισχυροί, τους απεικόνιζαν με ένα κέρατο ή δικέρατο στο κεφάλι ή στην περικεφαλαία.
Η κακοποίηση της μικρής γοργόνας
Η μικρή γοργόνα στο λιμάνι της Κοπεγχάγης στέκει αγέρωχη στην θέση της και υποδέχεται τα καράβια που πιάνουν λιμάνι. Πρόκειται όμως για ένα από τα πιο κακοποιημένα αγάλματα στον κόσμο. Το άγαλμα κατασκευάστηκε από τον γλύπτη Έντβαρντ Έρικσεν και πήρε την θέση του στο λιμάνι της Κοπεγχάγης το 1913, από τότε μέχρι σήμερα έχει γίνει πολλές φορές στόχος βανδαλιστών.
Η τουριστική ατραξιόν της Κοπεγχάγης, η μικρή Γοργόνα, στον αιώνα της ζωής της έχει υποστεί δυο αποκεφαλισμούς, μάλιστα την πρώτη φορά το κεφάλι δε βρέθηκε ποτέ και δημιουργήθηκε ένα καινούργιο, παραμορφώσεις και ένα λούσιμο με ροζ μπογιά. Το 1984 το δεξί χέρι πριονίστηκε αλλά επεστράφη από τους δράστες δυο μέρες αργότερα.
Το 2003, το άγαλμα χτυπήθηκε με εκρηκτικά και βρέθηκε διασκορπισμένο. Έναν χρόνο αργότερα το 2004 σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις προσπάθειες ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, άγνωστοι τύλιξαν την γοργόνα με μπούρκα. Τον Μάιο του 2007 βρέθηκε ντυμένη με ένα μουσουλμανικό φόρεμα και μαντήλι στο κεφάλι. Έχει συνολικά βαφτεί τέσσερις φορές με πράσινη και κόκκινη μπογιά ενώ του χάραξαν το «Μάρτιος 8» στην πλάτη, θέλοντας κάποιοι να υπενθυμίσουν με τον τρόπο αυτό την παγκόσμια ημέρα της Γυναίκας.
Τα αρχαιοελληνικά αγάλματα ήταν χρωματιστά
Οι Κόρες του Μουσείου της Ακρόπολης ήταν μακιγιαρισμένες, τα ενδύματα τους κοσμούσαν χρωματιστές μπορντούρες ενώ φορούσαν στεφάνια με ίχνη λωτού. Όσο κι αν ακούγεται περίεργο τα αρχαία αγάλματα δεν ήταν λευκά αλλά είχαν χρώμα.
Εκτός από το χρώμα πολλά από αυτά τα κοσμούσαν και με μεταλλικά στολίδια. Ίχνη όλων αυτών εντοπίστηκαν κατά τη μελέτη των αρχαίων γλυπτών. Τα αυθεντικά αρχαία Ελληνικά αγάλματα ήταν βαμμένα με έντονα χρώματα, αλλά μετά από 3.000 χρόνια είναι λογικό να έχει χαθεί ο χρωματισμός τους. Όχι όμως εντελώς.
Αν και δεν είναι ορατά με γυμνό μάτι λόγω της φθοράς του χρόνου, τα χρώματα των αρχαίων αγαλμάτων εντοπίζονται πλέον με ειδική τεχνική που χρησιμοποιεί υπεριώδες φως. Η αλήθεια είναι ότι φαντάζει αδύνατο να μπορέσει να δει κανείς την πραγματική μορφή αυτών των αγαλμάτων καθώς η φθορά από το χρόνο, τον ήλιο και τον αέρα είναι τεράστια.
Φοιτητές όμως στην Σχολή Καλών Τεχνών διαφόρων Πανεπιστημίων των ΗΠΑ (Harvard, Colorado κ.ά), κατάφεραν να δουν το σχεδιάγραμμα των χρωμάτων, τα υπολείμματα βαφής, σκόνης, ακόμη και τα ίχνη από τα πινέλα, φωτίζοντας τα αγάλματα με υπεριώδες φως από συγκεκριμένη γωνία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το άγαλμα του Ρωμαίου αυτοκράτορα Οκταβιανού Αυγούστου.
Το μυστικό του πέπλου
Στα μέσα του 19ου αιώνα, ο Ραφαέλ Μόντι λάξευσε σε μια σειρά αγαλμάτων του πέπλα, με ένα εντυπωσιακό τρόπο που έκανε το αποτέλεσμα να μοιάζει αληθινό. Το έργο απεικονίζει τις ιέρειες της θεότητας Βεστάλ. Τα πρόσωπα τους καλύπτονται από ένα αέρινο ημιδιάφανο πέπλο, το οποίο κοιτάζοντας το κανείς αναρωτιέται πως μπόρεσε να το δημιουργήσει ο γλύπτης με ένα απλό μάρμαρο.
Το μυστικό ήταν στο μάρμαρο που χρησιμοποιήθηκε. Το μάρμαρο είχε δύο στρώσεις και η μια από τις δύο ήταν πιο παχιά από την άλλη. Ο Μόντι δούλεψε το μάρμαρο κρατώντας την κανονική επιφάνεια του ενώ σκάλιζε την άκρη και ξεχώριζε το πυκνό μέρος από το διάφανο. Σαν αποτέλεσμα, τα υπολείμματα από το διαφανές μέρος έμοιαζαν κυριολεκτικά διαφανή, δημιουργώντας έτσι το διαφανές πέπλο.
Το Φιλί χωρίς φιλί
«Το Φιλί» είναι ένα αριστούργημα του Ροντέν που αρχικά είχε το όνομα «Francesca da Rimini», της Ιταλίδας ευγενούς στο έργο «Κόλαση του Δάντη». Η ιστορία ξεκινάει όταν η γυναίκα ερωτεύεται τον νεαρό αδελφό του άντρα της Πάολο Μαλατέστα. Οι δύο ερωτευμένοι διάβαζαν την ιστορία του Λάνσελοτ και της Γκουινεβίρ, όταν ο σύζυγος της τους εντόπισε και τους σκότωσε.
Το άγαλμα απεικονίζει τον νεαρό άνδρα να κρατά ένα βιβλίο στα χέρια και να κρατά αγκαλιά την νεαρή γυναίκα. Όμως, οι δύο εραστές δεν αγγίζουν τα χείλη τους, γεγονός που ερμηνεύθηκε ότι δολοφονήθηκαν χωρίς να έχουν διαπράξει αμαρτία. Ο ουδέτερος τίτλος «Το φιλί» δόθηκε αργότερα από κριτικούς που το είδαν το 1887 για πρώτη φορά.
Τα χέρια της Αφροδίτης
Στις 8 Απριλίου του 1820 ο Κεντρωτάς κάτοικος της Μήλου έσκαβε στο πεζούλι του και έβγαζε πέτρες από αρχαία ερείπια που υπήρχαν εκεί. Λίγο πιο πέρα Γάλλοι αξιωματικοί έκαναν ανασκαφές για αρχαία. Όταν τα εργαλεία του Κεντρωτά ακούμπησαν πελεκημένο μάρμαρο, έτρεξαν να τον βοηθήσουν δύο Γάλλοι ναύτες, που συμμετείχαν στις γειτονικές ανασκαφές. Τότε προσπάθησε να ξανακαλύψει το άγαλμα γιατί φοβήθηκε ότι οι Γάλλοι θα το άρπαζαν ή θα απαιτούσαν να το αγοράσουν πιο φτηνά.
Το άγαλμα βρέθηκε σε δύο μέρη και η ιστορία λέει ότι κάτοικοι του νησιού που κουβαλούσαν τα δύο μεγάλα κομμάτια άρχισαν να τσακώνονται μεταξύ τους με αποτέλεσμα να σπάσουν τα δύο χέρια. Οι γάλοι ναυτικοί εξαντλημένοι από τις ανασκαφές ποτέ δεν γύρισαν να ψάξουν για τα χέρια. Το αρχαιοελληνικό άγαλμα βρίσκεται σήμερα στο Λούβρο του Παρισιού και θαυμάζεται από εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο.
Η τελειότητα με ατέλεια του Δαυίδ
Ένα ακόμη έργο του Μιχαήλ Άγγελου τραβάει την προσοχή. Πρόκειται για τον Δαυίδ ο οποίος ολοκληρώθηκε το 1504. Χρόνια ολόκληρα οι άνθρωποι πίστευαν ότι αποτελεί σύμβολο της ιδανικής αντρικής εμφάνισης. Κάτι όμως που κατέρρευσε με την βοήθεια των ακτινών Χ, οι οποίες απέδειξαν ότι τελικά δεν είναι και τόσο όμορφος. Το διάσημο άγαλμα του Δαβίδ δημιουργήθηκε από ένα κομμάτι άσπρο μάρμαρο, που είχε αφήσει κάποιος άλλος γλύπτης, ο Agostino di Duccio, που προσπάθησε να δουλέψει σε αυτό αλλά το παράτησε μετά από αρκετές αποτυχημένες προσπάθειες.
Ο Marc Levoy, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Stanford που εξέτασε το άγαλμα με κομπιούτερ και τεχνολογία λέιζερ, βρήκε ότι το άγαλμα είχε ελάττωμα στα μάτια.Στην πραγματικότητα όπως αποδείχθηκε ο Δαυίδ είναι αλλήθωρος, κάτι βέβαια που δεν μπορεί να αντιληφθεί κανείς με γυμνό μάτι. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι επίτηδες ο Μιχαήλ Άγγελος έκανε αυτή την μικρή ατέλεια, άλλωστε ο σκοπός του ήταν το άγαλμα να δείχνει τέλειο από όποια πλευρά κι αν το κοιτάξει κανείς, κι αυτό το είχε πετύχει.
Το φιλί του θανάτου
Το πιο μυστηριώδες άγαλμα στο κοιμητήριο Poblenou στην Βαρκελώνη ονομάζεται «Το φιλί του Θανάτου» και εκείνο που το κάνει ακόμη πιο μυστήριο είναι ότι ο δημιουργός του παραμένει ακόμη άγνωστος. Υπάρχουν κάποιες εικασίες ότι έγινε από τον Jaume Barba ή από τον Joan Fonbernat. Το συγκεκριμένο άγαλμα αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τον σκηνοθέτη Ingmar Bergman για να δημιουργήσει την ταινία «Η έβδομη σφραγίδα» που μιλά για τον έκπτωτο ιππότη και τον θάνατο.
