Το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών (Federal Βureau οf Ιnνestigatiοn, FBI) των ΗΠΑ, κατάφερε να λύσει ένα μυστήριο σχεδόν 100 ετών για την ταυτότητα ενός κεφαλιού αιγυπτιακής μούμιας ηλικίας 4.000 ετών, έπειτα από συλλογή DNA από δόντι της.
Το 1915, όταν και ανακαλύφθηκε το κεφάλι της μούμιας σε λεηλατημένο τάφο στην αρχαία πόλη της Αιγύπτου Deir el-Bersha, οι αρχαιολόγοι ήταν προβληματισμένοι για την ταυτότητά της. Αν και αποκάλυψαν πως ο τάφος άνηκε σε έναν κυβερνήτη ονόματι Djehutynakht και τη σύζυγό του, το κεφάλι αυτό δεν είχε ταυτοποιηθεί. «Δεν γνωρίζαμε αν ήταν ο Djehutynakht ή η σύζυγός του», αναφέρει η Rita Freed, επιμελήτρια του Μουσείου Καλών Τεχνών της Βοστόνης (Boston Museum of Fine Arts - MFA), όπου βρίσκονται όλα τα ευρήματα του τάφου αυτού.
Πέρασαν σχεδόν 100 χρόνια και χάρις στην έρευνα του FBI, που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα στο περιοδικό «Genes», οι ερευνητές μπορούν να πουν με βεβαιότητα ότι το κεφάλι της μούμιας είναι ανδρικό και ανήκει στον ίδιο τον κυβερνήτη.
Για την Rita Freed, αυτό δεν σηματοδοτεί μόνο την αποκρυπτογράφηση του αινίγματος αυτού αλλά είναι και μία απόδειξη πως έχει γίνει τεράστια τεχνολογική πρόοδος. «Τώρα γνωρίζουμε ότι το FBI έχει αναπτύξει μια τεχνική που επιτρέπει να “διαβάσουν” αρχαίο DNA. Αν μπορούν να το κάνουν με μια μούμια 4.000 ετών, μπορούν να το κάνουν με οτιδήποτε», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Λόγω της ηλικίας του κεφαλιού της μούμιας αλλά και του περιβάλλοντος που βρισκόταν επί τόσα χρόνια, η συλλογή του γενετικού υλικού ήταν μια δύσκολη υπόθεση. Όπως εξηγεί η Odile Loreille, εγκληματολόγος του FBI, το DNA καταστρέφεται πιο γρήγορα σε περιβάλλον που έχει ζέστη. Για αυτό τον λόγο, για τόσα χρόνια, όλοι θεωρούσαν πως είναι σχεδόν αδύνατον να βρεθεί DNA στις μούμιες της Αιγύπτου.
Μάλιστα, η ζημιά που υπέστη το μουμιοποιημένο κεφάλι, καθιστούσε πιο δύσκολη την ανάλυση του γενετικού υλικού: Σύμφωνα με το CNN, βρέθηκε στον πυθμένα ενός κοιλώματος περίπου 30 τετραγωνικών μέτρων, σε έναν τάφο που είχε λεηλατηθεί. Είχαν κλέψει ό,τι πολύτιμο υπήρχε και τα πτώματα είχαν μετακινηθεί. Το συγκεκριμένο κεφάλι βρέθηκε πάνω από το φέρετρο του κυβερνήτη.
Οι αρχαιολόγοι, παλαιότερα, σε προσπάθειές τους να βρουν γενετικό υλικό, είχαν φθείρει το εύρημα.
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, στο πλαίσιο προετοιμασίας για μια έκθεση σχετικά με τον τάφο και το περιεχόμενό του, το MFA ανέλαβε την υπόθεση να λύσει το μυστήριο της ταυτότητας, ωστόσο έρευνες που έγιναν δεν κατάφεραν να προσδιορίσουν το φύλο της μούμιας, καθώς, μετά θάνατον, είχαν αφαιρεθεί χειρουργικά ορισμένα οστά και τμήματα της κάτω γνάθου. Ήταν μια αρχαία αιγυπτιακή τελετή, που ονομάζεται «άνοιγμα του στόματος» και η οποία γινόταν στα πτώματα για να επιτρέπουν στους νεκρούς να τρώνε και να πίνουν «στην άλλη ζωή».
Το 2016, το κεφάλι της μούμιας παραδόθηκε στο FBI, και οι ερευνητές του κατάφεραν να συλλέξουν με επιτυχία γενετικό υλικό από το δόντι της. Αφού το τρύπησαν, συγκέντρωσαν σκόνη από το εσωτερικό του, το διέλυσαν μέσα σε μια χημική ένωση και το πέρασαν μέσα από μια μηχανή αντιγραφής DNA. Έτσι, κατάφεραν να προσδιόρισαν το φύλο και κατέληξαν στο συμπέρασμα πως πρόκειται για αρσενικό κρανίο που ανήκει στον Djehutynakht.
