Τα στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας κάθε χρόνο, με αφορμή την 25η Νοεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, συγκλονίζουν αλλά, όπως όλα δείχνουν, δεν αρκούν για την αφύπνιση της κοινωνίας και την προστασία των θυμάτων.
«Η βία υπάρχει. Η βία είναι δίπλα μας. Άλλοτε τη βλέπουμε, άλλοτε είναι κρυφή, καθώς μια γυναίκα δεν τολμάει να μιλήσει» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Φωτεινή Κούβελα, γενική γραμματέας Ισότητας των Φύλων, εξηγώντας ότι πολλές γυναίκες δεν μιλούν γιατί δεν ξέρουν ότι αυτό που τους συμβαίνει είναι κακοποίηση. Η βία έχει πολλές μορφές, είναι λεκτική, ψυχολογική, οικονομική, σωματική που φτάνει μέχρι και την αφαίρεση ζωής.
Πρώτον, πρέπει να βοηθήσουμε τις γυναίκες να καταλάβουν ότι αυτό που βιώνουν είναι μια μορφή βίας. Δεύτερον, είναι ανάγκη να τους πούμε ότι πρέπει να μιλήσουν, να μη σιωπούν, να μην ακούν συμβουλές από τον περίγυρο "κάνε υπομονή, έχεις παιδιά, δεν θα καταφέρεις τίποτα", καθώς και να τις βοηθήσουμε να μην νιώθουν ένοχες, ότι δηλαδή είναι οι ίδιες που προκαλούν την κακοποίηση τονίζει η γενική γραμματέας.
Η κ. Κούβελα καλεί όλους, πολιτεία, φορείς, οικογένεια, τον καθένα ξεχωριστά να βοηθήσουμε αυτές τις γυναίκες να μιλήσουν και ταυτόχρονα, να κάνουμε πιο γνωστές τις δομές που έχει η Γενική Γραμματεία Ισότητας, σε όλη την Ελλάδα, μαζί με τους δήμους. Μια γυναίκα πρέπει να μιλήσει γιατί υπάρχει η δομή που μπορεί να τη βοηθήσει.
Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900
Για την αντιμετώπιση της κακοποίησης των γυναικών η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων έχει την Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900, σαράντα συμβουλευτικά κέντρα σε όλη την Ελλάδα και είκοσι έναν ξενώνες φιλοξενίας. Προσφέρουν ψυχολογική, κοινωνική, νομική στήριξη, καθώς και συμβουλευτική στήριξη για εύρεση εργασίας, που είναι μια καινούργια υπηρεσία. Τα συμβουλευτικά κέντρα έχουν στόχο επίσης, τη δικτύωση με άλλες δομές των δήμων και τη διοργάνωση εκδηλώσεων προκειμένου να κάνουν γνωστή τη λειτουργία τους και να ευαισθητοποιήσουν την τοπική κοινωνία για τη βία κατά των γυναικών.
Το συμβουλευτικό κέντρο που βρίσκεται στα Άνω Λιόσια, μια δύσκολη περιοχή σύμφωνα με την Ευαγγελία Πυρρώτη, κοινωνιολόγο, οι γυναίκες το επισκέπτονται διστακτικά. Οι περισσότερες είναι Ελληνίδες, 3-4 είναι ξένες. Ζητούν βοήθεια για να ξεμπερδέψουν τα συναισθήματά τους, να δουν τι θα κάνουν, δεν ξέρουν γιατί δεν χωρίζουν, γιατί δεν φεύγουν από έναν άνδρα που τους κακοποιεί. Συνήθως είναι έγγαμες, έχουν παιδιά και νομίζουν ότι είναι καλύτερο να μείνουν για τα παιδιά τους, κάτι που δεν ισχύει.
«Ακόμη ένας μύθος που δεν ισχύει είναι ότι οι γυναίκες θύματα είναι χαμηλού εκπαιδευτικού επιπέδου, υπάρχουν γυναίκες που έχουν μεταπτυχιακό. Το ίδιο ισχύει και για τους δράστες. Αν και όλα δείχνουν ότι η κρίση έχει επιδεινώσει την κατάσταση, δεν λειτουργεί η διαδικασία: ανεργία, αλκοόλ, ναρκωτικά, άρα βαράμε... Υπάρχει περίπτωση που ο θύτης είναι δάσκαλος. Συνολικά, από το 2014, το συμβουλευτικό κέντρο στα Άνω Λιόσια έχει αντιμετωπίσει 160 περιστατικά, είναι όμως περισσότερες οι γυναίκες που έχουν πρόβλημα από αυτές που έρχονται. Έχει διαπιστωθεί ότι έρχεται μία στις τρεις. Η βία που δέχονται είναι λεκτική, ψυχολογική, σωματική, πολλές γυναίκες δεν ξέρουν πού να ζητήσουν βοήθεια, οι γονείς τους, συχνά τους λένε είναι επιλογή σου, είναι ο άντρας σου, πήγαινε σπίτι σου» σημειώνει.
Οι γυναίκες πίσω από τους αριθμούς
Οι αριθμοί που περιγράφουν το φαινόμενο της βίας κατά των γυναικών κρύβουν πίσω τους συγκλονιστικές ανθρώπινες ιστορίες: Το συμβουλευτικό κέντρο στα Άνω Λιόσια έχει χειριστεί, μεταξύ άλλων, υποθέσεις: 42χρονη απόφοιτη Γυμνασίου με τρία παιδιά δεχόταν κακοποίηση πολλά χρόνια μέσα στο γάμο της. Φτάνει στη διαδικασία του διαζυγίου, ο σύζυγος που εργαζόταν, αρνείται να το δώσει, βρίσκεται αντιμέτωπη με μεγάλο δικαστικό πόλεμο, πέφτει θύμα βιασμού. Βιασμό μέσα στο γάμο της, υπό την απειλή όπλου και μαχαιριού. Τελικά καταφέρνει να κερδίσει τη δίκη και ο άνδρας της είναι στη φυλακή.
Περιστατικό 18χρονης που δεχόταν σεξουαλική κακοποίηση από τον βιολογικό της πατέρα, για δύο χρόνια. Ο δράστης προφυλακίστηκε. Γυναίκα που έφυγε από το σπίτι της μέσα στη νύχτα και είπε στον άνδρα της ότι πάει να πετάξει σκουπίδια. Έβαλε μέσα σε σακούλα σκουπιδιών το παιδικό καρότσι, πήρε το παιδί της και έφυγε. Πήγε στο συμβουλευτικό κέντρο και στη συνέχεια σε ξενώνα.
Χήρα 70 χρόνων που έχει υποστεί κακοποίηση από τον άνδρα της, δεν είναι ψυχολογικά καλά και πηγαίνει στο συμβουλευτικό κέντρο για στήριξη για όλα αυτά που πέρασε.
Το μήνυμα της κ. Πυρρώτη προς μια γυναίκα που έχει υποστεί βία είναι να μην ντρέπεται, να μην κρύβει τι έχει υποστεί: «Να μη σωπαίνει και να μιλάει. Δεν είναι μόνη. Υπάρχει βοήθεια».
Στο συμβουλευτικό κέντρο στο Περιστέρι, η Ελένη Μιχαλοπούλου, ψυχολόγος, αντιμετωπίζει περιστατικά με θύματα γυναίκες, που οι περισσότερες ανήκουν σε χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, είναι εξαιρέσεις οι γυναίκες με υψηλό μορφωτικό επίπεδο. Υπάρχουν νέες γυναίκες, γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας. Οι περισσότερες είναι άνεργες, γι αυτό εντάχθηκε και η συμβουλευτική για την εύρεση εργασίας. Είναι εντυπωσιακή η αλλαγή που έχει μια γυναίκα όταν βρίσκει δουλειά. Για παράδειγμα, μια γυναίκα μετανάστρια δεχόταν για χρόνια πολλαπλή βία, κατάφερε να βρει δουλειά, μπήκε σε ξενώνα και η αλλαγή της ψυχολογίας της είναι μεγάλη.
Η κ. Μιχαλοπούλου τονίζει ότι η κακοποίηση είναι κάτι που μπορεί να συμβεί σε κάθε γυναίκα και καλεί τα θύματα να ξεπεράσουν το ταμπού, την ντροπή που μπορεί να νιώθουν. Πρέπει να μιλήσουν.
Η Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900 από 11/3/11 έως 16/11/16 δέχθηκε 26.548 κλήσεις και 346 ηλεκτρονικά μηνύματα. Το 81% των κλήσεων αφορούσαν περιπτώσεις έμφυλης βίας. Από τις κλήσεις που αφορούσαν σε καταγγελίες των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών το 83% αφορούσαν σε ενδοοικογενειακή βία, και οι περισσότερες γυναίκες ήθελαν ψυχοκοινωνική υποστήριξη. Από τις γυναίκες θύματα βίας που απάντησαν στην ερώτηση για την εργασιακή τους κατάσταση φαίνεται ότι το 27% είναι απασχολούμενες και το 25% είναι άνεργες. Το 49% είναι έγγαμες, σε ποσοστό 26% είναι από 25 έως 39 ετών και ένα ίδιο ποσοστό από 40 έως 54ων ετών. Μάλιστα το 12% έχει ολοκληρώσει την τριτοβάθμια εκπαίδευση και το 6% τη δευτεροβάθμια. Το 74% είναι Ελληνίδες.
Με κοινό σύνθημα: Πείτε όχι! ΣΤΟΠ στη βία κατά των γυναικών η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοινώνει εκστρατεία το 2017 καθώς πρόκειται για ένα φαινόμενο που εξακολουθεί να είναι πολύ διαδεδομένη στην Ευρώπη. Μία στις τρεις γυναίκες έχει υποστεί κάποια μορφή σεξιστικής βίας στη ζωή της.
Μολονότι ποσοστό 96% των Ευρωπαίων συναισθάνεται ότι η ενδοοικογενειακή βία είναι απαράδεκτη, το 27% από αυτούς θεωρεί ότι οι σεξουαλικές σχέσεις χωρίς συγκατάθεση μπορεί να δικαιολογούνται υπό ορισμένες περιστάσεις, σύμφωνα με νέα έρευνα του Ευρωβαρόμετρου.
Ειδική αναφορά γίνεται στις γυναίκες και κορίτσια πρόσφυγες οι οποίες στη διάρκεια των μετακινήσεών τους, ή όταν αναζητούν καταφύγιο σε στρατόπεδα προσφύγων, αντιμετωπίζουν πρόσθετους κινδύνους βίας από άλλους μετανάστες, διακινητές, ακόμη και από τις αρχές ορισμένων τρίτων χωρών. Σχεδόν όλα τα θύματα της εμπορίας ανθρώπων με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση στην ΕΕ είναι γυναίκες και κορίτσια που προέρχονται από τρίτες χώρες έχοντας πραγματοποιήσει επικίνδυνα ταξίδια.
Σήμερα το βράδυ, το Berlaymont -το κτίριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής- το κτίριο της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα φωταγωγηθούν με πορτοκαλί χρώμα ως υποστήριξη της εκστρατείας των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών.
