Ο κυβερνήτης του Πουέρτο Ρίκο, Αλεχάντρο Γκαρσία Παντίγια, ανακοίνωσε πρόσφατα το πλάνο του περί αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους της χώρας σε βάθος πενταετίας. Ο ίδιος ήδη από τον περασμένο Ιούνιο είχε ανακοινώσει ότι το χρέος της χώρας δεν είναι βιώσιμο.
Τον Αύγουστο το Πουέρτο Ρίκο δεν κατάφερε να αποπληρώσει ομόλογο ύψους 58 δις δολ. γεγονός που θεωρήθηκε πιστωτικό γεγονός ισοδύναμο με ομολογία κρατικής χρεοκοπίας. Οι περιπέτειες με το δημόσιο χρέος του Πουέρτο Ρίκο ξεκίνησαν το 2006 όταν ήρθησαν τα φορολογικά προνόμια για αμερικανικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο νησί της κεντρικής Αμερικής, με αποτέλεσμα πολλές από αυτές να μεταφέρουν αλλού τις έδρες τους.
Ως εκ τούτου η βιομηχανική παραγωγή κατέρρευσε. Στη συνέχεια ακολούθησε η μεγάλη κρίση προϋπολογισμού, απόρροια του διογκωμένου δημόσιου τομέα. Το χρέος του Πουέρτο Ρίκο, που έχει κοινοβουλευτική και διοικητική αυτοτέλεια αλλά παράλληλα εξαρτάται από τις ΗΠΑ λόγω ειδικής συμφωνίας σύνδεσης, ανέρχεται σήμερα στα 72 δις δολάρια.
Πρόταση εθελοντικού κουρέματος του χρέους
Σύμφωνα με το πλάνο του Πουέρτο Ρίκο, το οποίο επεξεργάστηκε ομάδα εργασίας κατόπιν εξουσιοδότησης της κυβέρνησης, προβλέπεται η αναδιάθρωση των δύο τρίτων του συνολικού χρέους της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό οι πιστωτές μπορούν να παραιτηθούν προαιρετικά από ένα μέρος των απαιτήσεών τους. Οι λεπτομέρειες του σχεδίου αναμένεται να ανακοινωθούν μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Το σχέδιο ανάκαμψης της οικονομίας της χώρας περιλαμβάνει επίσης διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με στόχο την οικονομική ανάπτυξη.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει επίσης περικοπές δαπανών π.χ. στον τομέα της υγείας, αυξήσεις φόρων και ιδιωτικοποιήσεις. Παράλληλα θα πρέπει να μειωθεί σημαντικά ο αριθμός των απασχολούμενων στο δημόσιο τομέα και να απελευθερωθεί η αγορά ώστε να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Στόχος είναι επίσης η άσκηση πίεσης και προς τις ΗΠΑ προκειμένου να άρουν τον περιορισμό γύρω από τον καθορισμό του κατώτατου μισθού.
Όπως και στις ΗΠΑ, έτσι και στο Πουέρτο Ρίκο το κατώτατο ωρομίσθιο ανέρχεται στα 7,25 δολάρια. Για την ισχνή οικονομία του Πουέρτο Ρίκο το ποσό αυτό είναι ιδιαίτερα υψηλό, δεδομένου ότι το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι ελάχιστα υψηλότερο από το αντίστοιχο του Μισισίπι, την φτωχότερη πολιτεία των ΗΠΑ.
Παραμένει η αβεβαιότητα
Ωστόσο οι αντιδράσεις που προέκυψαν μετά την ανακοίνωση του πενταετούς πλάνου ήταν ποικίλες. Το συντηρητικό πρακτορείο Bloomberg επαίνεσε την κυβέρνηση της χώρας αναφέροντας ότι "είναι ένα αρκετό καλό σχέδιο, πλην όμως δεν μπορεί κανείς εύκολα να εμπιστευθεί τους εκπροσώπους της νομοθετικής εξουσίας στο νησί". Άλλα σχόλια αναφέρουν ότι το μεγαλεπήβολο σχέδιο αναδιάρθρωσης του χρέους ενέχει κινδύνους, ενώ ερωτηματικά προκαλεί τόσο η στάση των αντιπροσώπων στο τοπικό κοινοβούλιο, όσο και η θέση που θα πάρει το "ρεπουμπλικανικό" Κογκρέσο στην Ουάσιγκτον καθώς και η τελική στάση των πιστωτών.
Ειδικά οι τελευταίοι δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι είναι έτοιμοι να υποστούν οικονομικές απώλειες, δεδομένου ότι πρόκειται κυρίως για συνταξιοδοτικά ταμεία και hedge funds. Ωστόσο ο κυβερνήτης του Πουέρτο Ρίκο ανακοίνωσε ήδη την "έναρξη των διαπραγματεύσεων με τους πιστωτές" καλώντας τους να επιδείξουν πνεύμα συμβιβασμού. Ως κύριο επιχείρημα φέρνει το γεγονός ότι το τεράστιο κρατικό χρέος είναι εμπόδιο στην ανάπτυξη. Ο Γκαρσία Παντίγια μάλιστα σε πρόσφατο τηλεοπτικό μήνυμά του υπογράμμισε ότι εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία απειλείται "μεγάλη ανθρωπιστική κρίση". Στο μεταξύ μέτρα σκληρής λιτότητας έχουν επιβληθεί στη χώρα ήδη από πέρυσι, προκαλώντας μεγάλο κύμα διαμαρτυριών.
Από την πλευρά του ο Στίβεν Ρόουντς, αμερικανός δικαστής που χειρίστηκε την υπόθεση της πτώχευσης του Ντιτρόιτ και ο οποίος διατελεί σύμβουλος της κυβέρνησης του Πουέρτο Ρίκο, εκτιμά ότι οι δανειστές πρέπει να δουν την κίνηση του Πουέρτο Ρίκο ως πρόσκληση να καθίσουν όλοι στο τραπέζι και να διαπραγματευθούν. Ωστόσο ο ίδιος επισημαίνει ότι δεν βλέπει "κάποιον τρόπο που να διασφαλίζει ότι οι δανειστές θα πάρουν πίσω όλα τους τα χρήματα".
