Αν και κάθε άλλο παρά συμπαθείς, οι μύγες είναι πανταχού παρούσες σε αυτόν τον πλανήτη.
Ωστόσο οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν επακριβώς από πού... κρατάει η σκούφια ενός από τους μεγαλύτερους κλάδους των ενοχλητικών για τους περισσότερους εντόμων τα οποία παίζουν τόσο σημαντικό ρόλο στην οικολογία και στη μετάδοση πολλών ασθενειών. Το απολίθωμα ενός πανάρχαιου είδους αλογόμυγας έρχεται να δώσει κάποιες απαντήσεις.
Αλογόμυγες, τσε τσε αλλά και οικιακές
Η υπεροικογένεια στην οποία ανήκουν οι αλογόμυγες, τα οιστροειδή, υπάγεται στα Calyptratae, έναν τεράστιο κλάδο της τάξης των εντόμων ο οποίος περιλαμβάνει 22.000 σημερινά είδη που αντιστοιχούν στο 14% των μυγών της Γης.
Εδώ ανήκουν, μαζί με τις αλογόμυγες, μερικές από τις πιο πλούσιες σε ποικιλία ειδών και πλέον διαδεδομένες οικογένειες μυγών: οι μύγες τσε τσε, οι μύγες ψείρες, οι μύγες των νυχτερίδων, οι κρεατόμυγες, καθώς και οι οικιακές μύγες και οι συγγενείς τους. Οι μύγες του κλάδου των Calyptratae αφθονούν στα περισσότερα γήινα οικοσυστήματα και τα επηρεάζουν καθοριστικά. Πολλά είδη έχουν βασικό ρόλο στην επικονίαση των φυτών και στην αποσύνθεση των νεκρών οργανισμών, ενώ επίσης ενεργούν ως παράσιτα και φορείς παθογόνων.
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι τα Calyptratae εμφανίστηκαν κατά τον Καινοζωικό αιώνα - δηλαδή κάποια στιγμή μέσα στα τελευταία 60 εκατομμύρια χρόνια, μαζί με τα θηλαστικά και τα πτηνά. Εικάζουν δε ότι κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, στην οποία σημειώθηκε η μεγαλύτερη αύξηση των ειδών των εντόμων, ο αριθμός των ειδών των μυγών θα πρέπει να αυξήθηκε εκθετικά.
Ωστόσο οι γνώσεις μας σχετικά με το παρελθόν τους, το οποίο μπορεί να μας βοηθήσει να τις διαχειριστούμε καλύτερα στο παρόν, είναι περιορισμένες, καθώς τα απολιθώματα εκπροσώπων τους είναι πολύ σπάνια. Ενα έντομο που βρέθηκε παγιδευμένο σε κεχριμπάρι στη Δομινικανή Δημοκρατία έρχεται τώρα να βοηθήσει.
Το πρώτο απολίθωμα οιστροειδούς
Οπως ανακοίνωσε διεθνής ομάδα επιστημόνων η οποία το μελέτησε διεξοδικά, το έντομο του κεχριμπαριού από τον Αγιο Δομίνικο είναι ένα πανάρχαια είδος αλογόμυγας το οποίο πλέον έχει εξαφανιστεί. Αποτελεί το πρώτο δείγμα οιστροειδούς που έχει εντοπιστεί ως τώρα και οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Πιερφίλιπο Τσερέτι από το Πανεπιστήμιο Σαπιέντσα της Ρώμης, το ονόμασαν Mesembrinella caenozoica.
Εκτός από την περιγραφή του εντόμου, οι επιστήμονες προχώρησαν τη μελέτη τους ακόμα πιο πέρα: χρησιμοποίησαν τα λίγα απολιθώματα Calyptratae που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα ως «σημεία βαθμονόμησης» προκειμένου να υπολογίσουν σε ποιες χρονικές περιόδους σημειώθηκαν εκθετικές αυξήσεις του αριθμού των ειδών των μυγών του συγκεκριμένου κλάδου.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματά τους, τα οποία δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση PLoS One, ο πιο πρόσφατος κοινός πρόγονος των σημερινών μυγών Calyptratae έζησε πριν από 70 εκατομμύρια χρόνια, δηλαδή λίγο προτού τελειώσει η Κρητιδική περίοδος και η εποχή των δεινοσαύρων για να αρχίσει η Παλαιογενής περίοδος του Καινοζωικού αιώνα.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι μια εκθετική αύξηση του αριθμού των ειδών της υπεροικογένειας των οιστροειδών ξεκίνησε πριν από 50 εκατομμύρια χρόνια, ενώ η οικογένεια στην οποία ανήκει το απολίθωμα του κεχριμπαριού (Mesembrinellidae) προέκυψε πριν από 40 εκατομμύρια χρόνια.
Οπως σημειώνουν, με τον ίδιο τρόπο που ευνόησε την εξάπλωση των θηλαστικών, των πτηνών και των αγγειόσπερμων, η εξαφάνιση των δεινοσαύρων θα πρέπει επίσης να ενίσχυσε την εξάπλωση των μυγών στην αρχή του Καινοζωικού αιώνα.
