Τι θα μείνει, τελικά, στον κόσμο από την κληρονομιά του "Φιντέλ", ο οποίος πέθανε τη νύχτα της Παρασκευής 25 Νοεμβρίου;
Καταρχήν, ο Φιντέλ Κάστρο εκπροσώπησε την ελπίδα, μια τεράστια ελπίδα. Δύσκολο είναι να κατανοήσει κανείς σήμερα την αντανάκλαση της επανάστασης του Κάστρο σε αυτό το μικρό νησί της Καραϊβικής αν δεν την τοποθετήσει στην εποχή της. Γιατί εκείνη την χρονιά του 1959, όταν οι « barbudos» αντάρτες με επικεφαλής τον «Φιντέλ» κατά της δικτατορίας του Φουλγκένσιο Μπατίστα παίρνουν την εξουσία στην Αβάνα, ο κομμουνισμός όπως τον αντιπροσώπευε η πρώην ΕΣΣΔ είχε ήδη μετατραπεί σε μια γραφειοκρατική τυραννία.
Ηταν μια επανάσταση που έκαναν νέοι άνθρωποι, με το όπλο στα βουνά, οι οποίοι ανέτρεψαν έναν διαφθαρμένο δικτάτορα. Ο Μπατίστα, υποτίθεται είχε εμπιστευθεί την χώρα του στην βορειο-αμερικανική μαφία, η οποία είχε μετατρέψει την Κούβα σε ένα είδος καζίνο για τουρίστες που αγαπούσαν τα εξωτικά μέρη. Αυτό ήταν το επαναστατικό αφήγημα. Όλα συνυπήρχαν σε αυτή την επανάσταση: ρομαντισμός, ρούμπα και στρατιωτικά ρούχα.
Αυτός είναι ο θρύλος αλλά και ένα μέρος της αλήθειας. Γιατί οι απαρχές της επανάστασης σημαδεύτηκαν από αλλοπρόσαλλα σημάδια. «Η κουβανέζικη επανάσταση είναι μια ανθρωπιστική δημοκρατία» είχε πει ο Κάστρο. Τα δύο πρώτα χρόνια αντιστάθηκε, αλλά στη συνέχεια έπεσε στην αγκαλιά της Μόσχας. Οι ιστορικοί το συζητούν ακόμα: φταίει γι’αυτό η επιθετικότητα της Ουάσινγκτον ή ο Κάστρο ήταν εξαρχής αποφασισμένος να εγκαταστήσει ένα κομμουνιστικό καθεστώς στην Κούβα;
(Aμερικανοί στην Κούβα επί Μπατίστα)
Το 1961 η επιλογή είχε γίνει και ο Κάστρο αυτοαποκαλείται «μαρξιστής λενινιστής». Εγκαθιδρύει μια σιδηρά δικτατορία, δολοφονεί ή φυλακίζει κάθε αντιπολιτευτική φωνή. Οι δημόσιες ελευθερίες καταργούνται, η οικονομία κρατικοποιείται. Αναγκασμένος ή εκ πεποιθήσεως, ο Κάστρο κλείνει την κουβανέζικη επανάσταση στο σοβιετικό στρατόπεδο.
Πολλοί ήταν βέβαια οι θαυμαστές του εκείνη την εποχή. Στην Αφρική, στην Ασία, αλλά και στην λατινική Αμερική, ο καστρικό μοντέλο γοητεύει και εμπνέει πολλές γκερίλα επαναστατικές. Ο θρύλος του «Φιντέλ» είναι πλανητικός.
Στην Κούβα ο ψυχρός πόλεμος εγκαθίσταται κανονικά. Η Ουάσινγκτον έχει ορκιστεί να θέσει τέλος στο καστρικό πείραμα. Η κρίση των πυραύλων –αυτών που είχε εγκαταστήσει η Μόσχα στην Κούβα- καταλήγει με ήττα του Κρεμλίνου αλλά ταυτόχρονα σκληραίνει την εσωτερική πολιτική του νησιού. Οι ΗΠΑ επιβάλλουν ολικό οικονομικό εμπάργκο ενώ η Σοβιετική Ενωση στηρίζει όσο μπορεί. Η ευρωπαϊκή Αριστερά έχει τυφλωθεί, δεν βλέπει την εσωτερική καταπίεση και παραμένει επί σειρά ετών γοητευμένη από τον μύθο του Κάστρο.
Το τέλος του ψυχρού πολέμου και η αυτοδιάλυση της Σοβιετικής Ενωσης το 1991 επιφέρουν ένα επιπλέον χτύπημα στην οικονομία του νησιού. Το αμερικανικό εμπάργκο γίνεται ακόμη πιο σκληρό, ενώ ο Lider, γερασμένος και μυστηριώδης όσο ποτέ, αφήνει την εξουσία στον αδελφό του Ραούλ το 2008. Μόνο ο Μπαράκ Ομπάμα άνοιξε την πόρτα στην εξομάλυνση των σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες.
Τι θα απομείνει από την κληρονομιά του «Φιντέλ»; Η εικόνα ενός κυνικού δικτάτορα που έζησε στη χλιδή με μια νομενκλατούρα εκλεκτών, υπό την προστασία μιας αδίστακτης μυστικής αστυνομίας, σίγουρα. Ενας πολιτικός που υπήρξε ένα από τα πιόνια της Σοβιετικής Ενωσης, κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου, επίσης. Ένας άνθρωπος που εκπροσώπησε την αντίσταση στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό στην περιοχή. Μια επανάσταση που έφαγε τα παιδιά της χωρίς να βγάλει το λαό από τη μιζέρια. Η Ιστορία θα γράψει τα υπέρ και τα κατά, χωρίς λυρισμούς.
Η Αβάνα χωρίς τον Κάστρο
Η μπλόγκερ και ανεξάρτητη δημοσιογράφος Yoani Sanchez, αντίπαλος του καθεστώτος Κάστρο, περιέγραψε στο Twitter την ατμόσφαιρα που επικράτησε στην Αβάνα, μετά την ανακοίνωση του θανάτου του Φιντέλ, τη νύχτα της Παρασκευής.
«Πολλοί στην Αβάνα δεν γνωρίζουν ακόμη την είδηση, οι δρόμοι είναι άδειοι, στο κτίριο που μένω βασιλεύει σιωπή…Ορισμένοι τον σκέφτονται με πόνο, άλλοι ανακουφίστηκαν, αλλά οι περισσότεροι το βλέπουν με αδιαφορία. Τις πρώτες πρωινές ώρες, παντού σιωπή, ο φόβος είναι αισθητός στην ατμόσφαιρα, όλοι περιμένουμε δύσκολες μέρες».
Η Yoani Sanchez αναφέρει την μακροζωία του Φιντέλ στην εξουσία που σημάδεψε πολλές γενιές Κουβανών. «Η μητέρα μου μεγάλωσε επί Κάστρο, εγώ γεννήθηκα επί Κάστρο, ο γιός μου μεγάλωσε επί Κάστρο αλλά τα εγγόνια μου θα γεννηθούν χωρίς τον Φιντέλ Κάστρο». Και προσθέτει, με ειρωνία αλλά και κρυφή χαρά:
«Ισως μια μέρα ένα δισέγγονο λίγο αυθάδες με ρωτήσει: ποιος ήταν ο Φιντέλ Κάστρο;»
«Οι οπαδοί του Κάστρο ετοιμάζουν την αγιοποίησή του»
Η μπλόγκερ και ιδρύτρια του σάιτ « 14ymedio », με βάση την Αβάνα, θυμίζει την ολική παρουσία του καθεστώτος Κάστρο στη ζωή των πολιτών: «Όταν ήμουν παιδί και αργότερα έφηβη, ο Κάστρο αποφάσιζε για όλα, από το φαγητό που τρώγαμε ως τα βιβλία που αγοράζαμε στο σχολείο».
Κατά κάποιο τρόπο, όπως γράφει, η χώρα θα μπορέσει να κάνει μια νέα αρχή: «Ο άνθρωπος που αποφάσιζε για κάθε λεπτομέρεια της Κούβας όπου γεννήθηκα και μεγάλωσε δεν είναι πια εδώ: μια περίεργη ελαφρότητα πλανάται στο νησί».
(Εξόριστοι Κουβανοί στη Φλόριντα πανηγυρίζουν μόλις μαθαίνουν τον θάνατο του Κάστρο)
Σύμφωνα με την Yoani Sanchez, η ελπίδα δεν έχει χαθεί: «Ο άνθρωπος που προσπάθησε να χτίσει το έθνος σύμφωνα με τη δική του εικόνα έφυγε, αλλά η Κούβα παραμένει. Επιζήσαμε από τον Φιντέλ Κάστρο».
Ωστόσο, όπως αναφέρει, η κληρονομιά του Κάστρο δεν νοείται για όλους με τον ίδιο τρόπο: «Η ζωή τελείωσε, αλλά όχι η πίστη. Οι οπαδοί του Φιντέλ Κάστρο ετοιμάζονται να τον κάνουν ιστορικά άγιο».
Νωρίτερα
Ο αδελφός του και πρόεδρος Ραούλ Κάστρο, ανακοίνωσε τον θάνατο του Φιντέλ Κάστρο, ενώ την είδηση μετέδωσε το κρατικό κανάλι της Κούβας, όπως αναφέρουν τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία.
«Ο κομαντάντε της κουβανικής επανάστασης απεβίωσε στις 22:29 (χθες) το βράδυ», είπε ο Ραούλ Κάστρο σε διάγγελμά του το οποίο μετέδωσε απευθείας η δημόσια τηλεόραση της Κούβας.
Ποιος ήταν Φιντέλ Κάστρο
Ο πατέρας της κουβανικής επανάστασης Φιδέλ Κάστρο απεβίωσε χθες Παρασκευή στις 22:29 σε ηλικία 90 ετών, ανακοίνωσε πριν από λίγο ο πρόεδρος της Κούβας και αδελφός του Ραούλ Κάστρο, ο οποίος τον διαδέχθηκε στην εξουσία το 2006.
Ακολουθούν ορισμένα βιογραφικά στοιχεία από το Αρχείο Βιογραφιών του ΑΠΕ-ΜΠΕ:
ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Name: CASTRO RUZ Fidel
Όνομα: ΚΑΣΤΡΟ ΡΟΥΣ Φιντέλ
Αξίωμα: Πρώην πρόεδρος του Συμβουλίου του Κράτους και Γενικός Γραμματέας του ΚΚΚ.
Ημερομηνία Γέννησης: 13/8/1926
Ημερομηνία Θανάτου: 25/11/2016
Χώρα: Κούβα
Οικογενειακή Κατάσταση: Ένας γιος από τον γάμο του με τη Μίρτα Ντίας-Μπίλαρτ, από την οποία χώρισε το 1955.
ΣΠΟΥΔΕΣ
Νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας.
ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ
Δικηγορεί στην Αβάνα και από το 1953 εντάσσεται στο ενεργό αντιστασιακό κίνημα
εναντίον του καθεστώτος Μπατίστα.
1953: Επίθεση εναντίον στρατώνων στο Σαντιάγκο της Κούβας. Συλλαμβάνεται και
φυλακίζεται με ποινή 15ετούς κάθειρξης.
1956: Αμνηστεύεται και πηγαίνει στο Μεξικό όπου οργανώνει ένοπλο αγώνα. Τον
Δεκέμβριο του 1956, επιστρέφει στην Κούβα με μικρή στρατιωτική δύναμη.
1956-59: Ένοπλος αγώνας εναντίον του Μπατίστα έως ότου ανατρέπεται και φεύγει.
1959-76: Πρωθυπουργός.
1963-1965: Πρώτος Γραμματέας του "Partido Unido De La Revolucion
Socialista" (Ενωμένο Κόμμα της Σοσιαλιστικής Επανάστασης).
Από το 1965: Γραμμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Από το 1976: Μέλος του ΠΓ του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Από το 1976: Αρχηγός κράτους και Πρόεδρος του Συμβουλίου του Κράτους.
Από το 1976: Πρόεδρος του Συμβουλίου Υπουργών.
15/10/1991: Επανεκλέγεται Γενικός Γραμματέας του ΚΚΚ, κατά τη διάρκεια των
εργασιών του 4ου Συνεδρίου του Κόμματος.
Από το 1992: Επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Άμυνας.
24/2/1993: Εκλέγεται βουλευτής στις πρώτες άμεσες μονοκομματικές εκλογές στη
χώρα, στις οποίες ο αριθμός των υποψηφίων βουλευτών αντιστοιχεί ακριβώς σε
αυτόν των κοινοβουλευτικών εδρών.
25/2/1998: Επανεκλέγεται από τη Βουλή αρχηγός του κράτους για πέντε χρόνια.
6/1/1999: Γάλλος δικηγόρος, που εκπροσωπεί δύο καταδικασθέντες στην Κούβα
διανοούμενους και την κόρη ενός εκτελεσθέντος συνταγματάρχη, καταθέτει τρεις
μηνύσεις εναντίον του, δύο για "εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας" και μία για
"ανάμιξη σε διεθνές λαθρεμπόριο ναρκωτικών".
17/11/2000: Δηλώνει ότι οργανώσεις αντικαθεστωτικών έχουν ετοιμάσει σχέδιο
δολοφονίας του κατά τη διάρκεια της ιβηρο-αμερικανικής διάσκεψης κορυφής στον
Παναμά. Την επομένη, οι αρχές του Παναμά ανακοινώνουν τη σύλληψη τεσσάρων
ατόμων ανάμεσα στους οποίους και ο κουβανός εξόριστος, Λουίς Ποσάδα Καρίλες,
τον οποίο είχε κατονομάσει ως εγκέφαλο της συνωμοσίας ο Κάστρο. Στις 30/11 η
Κούβα ζητεί επισήμως την έκδοση των τεσσάρων υπόπτων.
27/8/2004: Η Κούβα διακόπτει επ΄αόριστον τις διπλωματικές της σχέσεις με τον Παναμά μετά την αμνηστία που έδωσε η απερχόμενη πρόεδρος Μισκόσο σε τέσσερις Κουβανούς που κατηγορούνται για συνωμοσία με σκοπό τη δολοφονία του.
31/7/2006: Μεταβιβάζει προσωρινά την εξουσία στον αδελφό του, υπουργό Άμυνας, Ραούλ, έπειτα από εγχείρηση στο έντερο.
19/2/2008: Ανακοινώνει επίσημα την αποχώρησή του από την προεδρία της Κούβας. Στις 24/2, ο αδελφός του Ραούλ Κάστρο εκλέγεται από το κοινοβουλίο νέος πρόεδρος της χώρας.
25/11/2016: Πεθαίνει.
ΒΡΑΒΕΙΑ
Βραβείο Λένιν (1961).
ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΟ
1964: "Ten years of Revolution".
1968: " History will absolve me".
1987: "Fidel" (από κοινού με τον Φρέι Μπέτο).
1991: "How Far We Slaves Have Come: South Africa and Cuba in Today΄s World" (από κοινού με τον Νέλσον Μαντέλα).
2/8/2010: Παρουσιάζει σε επιλεγμένο ακροατήριο τα απομνημονεύματά του, με τον τίτλο "Στρατηγική Νίκη", για τη νίκη των ανταρτών εναντίον του κουβανικού στρατού, η οποία οδήγησε στην πτώση του δικτάτορα Μπατίστα.
