Η απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να προκηρύξει πρόωρες εκλογές σε μια περίοδο που η Τουρκία έχει ανοιχτά αρκετά «μέτωπα» αιφνιδίασε την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή.
Ο Τούρκος πρόεδρος, μετά από συνάντηση με τον εταίρο του από την άκρα δεξιά Ντεβλέτ Μπαχτσελί και μια σύντομη συνάντηση με στελέχη του AKP, ανακοίνωσε ότι στις 24 Ιουνίου θα πραγματοποιηθούν βουλευτικές και προεδρικές εκλογές στη γειτονική χώρα.
Για να δικαιολογήσει την απόφασή του αυτή, επικαλέστηκε τις έκτακτες εξελίξεις στη Συρία αλλά και την οικονομική κατάσταση στη χώρα.
Ποιοι είναι, όμως, οι πραγματικοί λόγοι που κρύβονται πίσω από την απόφασή του αυτή και πώς θα επηρεάσουν οι τουρκικές εκλογές την Ελλάδα;
Ο Σπυρίδων Λίτσας, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, εξηγεί στο CNN Greece ότι η συγκέντρωση των υπερεξουσιών στο πρόσωπο του Ερντογάν είναι μόνο η μία όψη του νομίσματος.
«Η ανάλυση έχει δύο κύρια επίπεδα. Το πρώτο λέει ότι θέλει να επισπεύσει την συνταγματική αλλαγή στο εσωτερικό της Τουρκίας, ώστε να συγκεντρώσει το σύνολο των εξουσιών de jure -γιατί de facto τις έχει ήδη- στο πρόσωπό του. Ουσιαστικά, επιδιώκει να επισπεύσει την αλλαγή στο εσωτερικό της Τουρκίας. Η δεύτερη ανάγνωση λέει το εξής: Ο Ερντογάν αυτή τη στιγμή συγκυβερνά με την ακροδεξιά και η ακροδεξιά στηρίζεται κυρίως σε ψήφους της εργατικής τάξης, μιας συγκεκριμένης κατεύθυνσης. Επειδή, λοιπόν, οι οικονομικοί δείκτες της Τουρκίας, όπως τουλάχιστον δείχνουν αυτή τη στιγμή τα μακροοικονομικά στοιχεία, δεν πρόκειται να βελτιωθούν μέσα στον επόμενο χρόνο, ο Μπαχτσελί ζήτησε από τον Ερντογάν να επισπεύσει τις εκλογικές διαδικασίες ούτως ώστε ήδη να έχει δημιουργηθεί μια νέα κυβέρνηση» είπε o κ. Λίτσας, εξηγώντας παράλληλα ότι ο Μπαχτσελί θα έχει πάρει τα ανταλλάγματα τα οποία θεωρεί ότι του αρμόζουν.
Με αυτό τον τρόπο, όταν πλέον θα ξεσπάσει η οικονομική κρίση θα είναι προετοιμασμένοι. «Προσωπικά πιστεύω ότι είναι μια κίνηση τακτικής ούτως ώστε να μπορέσει η Τουρκία μέσα από την υπερσυγκέντρωση των εξουσιών υπό τον Ερντογάν και του στενού του επιτελείου να αντιμετωπίσει την οικονομική ρευστότητα και όποιες πολιτικές αναταράξεις πιθανώς να έρθουν κυρίως από την πλευρά της Μέσης Ανατολής» ανέφερε ο κ. Λίτσας.
Πώς θα επηρεαστεί η Ελλάδα;
Η προεκλογική περίοδος στην Τουρκία έρχεται σε μια περίοδο που οι τόνοι ανάμεσα σε Αθήνα και Άγκυρα έχουν ανέβει και η τουρκική πλευρά επιδίδεται σε μπαράζ λεκτικών και άλλων προκλήσεων. Το ερώτημα, λοιπόν, που γεννάται είναι πώς θα επηρεαστεί η χώρα μας από τις εκλογές στη γειτονική χώρα; Και τι θα πρέπει να περιμένει η ελληνική πλευρά;
«Η κίνηση αυτή θα επηρεάσει τη χώρα μας ούτως ή αλλιώς, αρχικώς εξαιτίας της όλης κατάστασης. Η Τουρκία είναι ένα κομβικό κράτος στην Ανατολική Μεσόγειο, οπότε οι πολιτικές εξελίξεις στο εσωτερικό της προφανώς επηρεάζουν και τα γειτονικά κράτη» λέει ο κ. Λίτσας, και συμπληρώνει: «Από την άλλη, η μεθοδολογία της Τουρκίας είναι τις εσωτερικές πολιτικές της κρίσεις να μην τις εσωτερικοποιεί αλλά να επιδιώκει την εξωτερίκευσή τους. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να δούμε την αύξηση ως προς την ένταση της ρητορικής Τούρκων αξιωματούχων, κυρίως από την ακροδεξιά, που θα επιτίθεται στην Ελλάδα αλλά και την Κύπρο».
Την ίδια ώρα, ο αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων ρίχνει φως και στην πολιτική μεθοδολογία που ακολουθεί εδώ και χρόνια ο ίδιος ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όταν επιδιώκει να συσπειρώσει την εκλογική του βάση και γενικότερα τον τουρκικό λαό. «Κάνει αυτό που ονομάζουμε στις διεθνείς σχέσεις “rally around the flag”, χρησιμοποιεί συνήθως το Αιγαίο ως τον χώρο όπου ο ίδιος θα προβάλλει την τουρκική ισχύ» εξηγεί ο κ. Λίτσας, και συνεχίζει: «Το σίγουρο είναι ότι θα περιμένουμε όξυνση των λεκτικών εντάσεων. Αυτή θα προέλθει κυρίως μέσα από έναν “διαγωνισμό” που θα γίνεται από τα στελέχη του AKP και του MHP, που θα τοποθετούν την Ελλάδα αλλά και την Κύπρο μέσα σε αυτόν τον ευρύτερο λεκτικό κυκλώνα».
Η προσπάθεια δημιουργίας εντυπώσεων στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο θα προκαλέσουν κλιμάκωση της έντασης, που μπορεί να εκδηλωθεί είτε μέσα από απειλή χρήση βίας, είτε μέσω λεκτικών προκλήσεων ή στρατιωτικών ασκήσεων ή ακόμη και κινήσεις που θα επιδιώξουν να προκαλέσουν το ελληνικό θυμικό -αλλά και το ευρωπαϊκό. «Για παράδειγμα κινήσεις προκλητικότητας μέσα στην Αγία Σοφία και σε διάφορα άλλα βυζαντινά, χριστιανικά μνημεία» είπε ο κ. Λίτσας.
Τι πρέπει να περιμένουμε την 24η Ιουνίου
Παρότι οι εκλογές στην Τουρκία προκηρύχθηκαν πριν από μερικές μόλις ώρες, όλα δείχνουν ότι δεν θα βρεθούμε αντιμέτωποι με κάποια έκπληξη και ο Ερντογάν θα καταφέρει να επικρατήσει.
«Η όλη διαδικασία μας δείχνει πράγματι ότι το αποτέλεσμα θα δικαιώσει τον Ερντογάν και την απόφασή του να οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές» εξηγεί ο κ. Λίτσας, και συνεχίζει: «Δεν θα είναι ένας εύκολος περίπατος για τον Ερντογάν όπου θα συγκεντρώσει θεαματικά ποσοστά. Και κυρίως αυτή η μη θεαματική απόδοση των εκλογικών ποσοστών δεν θα φανεί στην κάλπη, θα φανεί, όμως, σε αυτούς που δεν θα πάνε να ψηφίσουν».
Και πως θα επηρεάσει η εκλογική διαδικασία το εσωτερικό της γειτονικής χώρας; «Η εσωτερική πολιτική κατάσταση στην Τουρκία, και αυτό είναι μια προσωπική άποψη, δεν θα βοηθηθεί στην ομαλοποίησή της μέσα από την εκλογή Ερντογάν και μέσα από το γεγονός ότι ο ίδιος θα καταφέρει να συγκεντρώσει τις υπερεξουσίες υπό το πρόσωπό του γιατί τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Τουρκία είναι πολύ μεγαλύτερα από αυτό…» απαντά ο κ. Λίτσας.
