Όταν εν έτει 1886 το άγαλμα της ελευθερίας ετοιμαζόταν να γίνει το σύμβολο της γης της επαγγελίας, αρκετά μίλια μακριά ένα άλλο κολοσσιαίο αμερικανικό σύμβολο ετοιμαζόταν να γίνει φορέας της κουλτούρας της χώρας και να κυριαρχήσει στην παγκόσμια αγορά τους επόμενους... αιώνες.
Η ιστορία του δημοφιλέστερου ίσως αναψυκτικού της ανθρωπότητας, της Coca Cola, είχε ως είθισται όχημα την περιέργεια. Στη συνέχεια βέβαια το επιχειρηματικό δαιμόνιο, η τύχη, αρκετές γκάφες και πικάντικες λεπτομέρειες διάνθισαν την πορεία του αναψυκτικού το λογότυπο του οποίου αναγνωρίζει αμέσως το 94% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Η Coca – Cola σε αριθμούς
- Πωλούνται καθημερινά σχεδόν 1,9 δισ. αναψυκτικά
- To 94% του παγκόσμιου πληθυσμού αναγνωρίζει το λογότυπό της
- Το 2015 ήταν η 53η συνεχόμενη χρονιά που η εταιρεία κατέγραψε έσοδα.
- Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2014 η εταιρεία είχε 129.200 συνεργάτες παγκοσμίως
- Είναι η νούμερο 1 εταιρεία στον κλάδο των αναψυκτικών και χυμών
- Η Coca-cola διανέμεται σε περισσότερες από 200 χώρες παγκοσμίως
1886 όταν η γεύση γεννιέται στην Ατλάντα
Όταν ένα απόγευμα του 1886, ο John Pemberton, ένας φαρμακοποιός από την Ατλάντα, παρασκεύασε σε ένα από τα πειράματα του ένα σκκουρόχρωμο σιρόπι, δεν φαντάστηκε ότι μετά από χρόνια η εφεύρεσή του θα ξεδιψούσε 126.000 ανθρώπους κάθε δευτερόλεπτο σε 200 χώρες του πλανήτη. Αρχικός του στόχος ήταν ένα παρασκεύασμα για τον πονοκέφαλο και την τόνωση του οργανισμού. Είχε ήδη φτιάξει ένα ποτό, το οποίο διέθετε σε όλα τα φαρμακεία της πόλης, όμως η απαγόρευση της πώλησης οινοπνευματοδών στην πολιτεία τον ανάγκασε να προχωρήσει σε τροποποιήσεις της συνταγής του.
Κάπως έτσι κατέληξε στο σιρόπι με χρώμα καραμέλας, το οποίο το ίδιο κιόλας απόγευμα, πήγε στο γειτονικό φαρμακείο του Jacobs, όπου και προέτρεψε τον ιδιοκτήτη να προσθέτει νερό και να το πουλάει στους πελάτες. Κατά λάθος το νερό που προστέθηκε ήταν ανθρακούχο όμως το αποτέλεσμα ήταν καλύτερο από το αναμενόμενο. Με την πρώτη δοκιμή από τους πελάτες, το προϊόν γνώρισε θερμή υποδοχή.
Κάπως έτσι το Jacobs' Pharmacy έγινε το πρώτο κατάστημα πώλησης του αναψυκτικού, όπου με 5 cents μπορούσε οποιοσδήποτε να απολαύσει ένα ποτήρι με το νέο προϊόν. Ο λογιστής μάλιστα του Pemberton, Frank Robinson, ήταν αυτός που ονόμασε το μείγμα «Coca-Cola» και το έγραψε με τον χαρακτηριστικό τρόπο που το ξέρουμε μέχρι και σήμερα.
Η εφεύρεση αποδείχτηκε προσοδοφόρα ήδη από τον πρώτο χρόνο. Ο Pemberton κατάφερε να πουλα κατά μέσο όρο 9 ποτήρια Coca-Cola την ημέρα. Μέσα σε ένα χρόνο πούλησε συνολικά 25 γαλόνια που του απέφεραν 50 δολάρια. Βέβαια περίπου έναν αιώνα αργότερα, η Coca-Cola Company είχε ήδη παράξει περισσότερα από 10 δισεκατομμύρια γαλόνια του μαγικού σιροπιού!
Το μαγικό σιρόπι αποκτά όνομα
Το όνομα προέκυψε όταν ο ο λογιστής του Pemperton θεώρησε ότι η επανάληψη του γράμματος C ( από τα φύλλα κόκας και κόλας που διέθετε - αργότερα η κοκαΐνη που εκείνη την εποχή χρησιμοποιούνταν στην παρασκευή φαρμάκων εξαιρέθηκε ως συστατικό- μπορούσε να απομνημονευτεί εύκολα. Μάλιστα ο ίδιος εμπνεύστηκε και το χαρακτηριστικό λογότυπο με τα καλλιγραφικά λευκά γράμματα.
Ο Pemberton ήταν ωστόσο περισσότερο εφευρέτης παρά επιχειρηματίας και μέσα σε 3 χρόνια (1888-1891) πούλησε τα δικαιώματα της εταιρίας του στον επιχειρηματία της Ατλάντα Asa Griggs Candler για... 2.300 δολάρια! Με την εξαγορά ο Candler έγινε ο πρώτος πρόεδρος της Coca-Cola και ο άνθρωπος που οραματίστηκε το μεγαλείο της φίρμας...
1893: Βγαίνοντας από τα στενά όρια της πόλης
Το 1892 ο Cantler ίδρυσε την Coca Cola Company με κεφάλαιο 100.000 δολάρια και διαφημιστικό κονδύλι 11.500 δολάρια. Με το επιχειρηματικό του δαιμόνιο, ο Asa Candler, έβαλε τα θεμέλια για να μεταμορφωθεί η Coca Cola σε παγκοσμίου φήμης αναψυκτικό. Έχοντας αποτιμήσει την αποδοχή του κόσμου, χρησιμοποίησε καινοτόμους τρόπους για να προωθήσει το εύγεστο αναψυκτικό.
Χάριζε κουπόνια για δωρεάν δοκιμή, εφοδίαζε τα συνεργαζόμενα φαρμακεία που διέθεταν το προϊόν του με διαφημιστικά ρολόγια, υδρίες, ημερολόγια και φαρμακευτικές ζυγαριές, που έφεραν το χαρακτηριστικό λογότυπο. Η επιθετική στρατηγική του Cadler, έμοιαζε να αποδίδει καρπούς αφού ο κόσμος εθιζόταν όλο και περισσότερο σε ένα λογότυπο που αντίκριζε παντού. Όσο για την μυστική συνταγή η οποία έχει μετατραπεί σε αστικό μύθο, ήδη από τότε φαίνεται πως ο Cadler την είχε εμπιστευτεί σε ελάχιστους συνεργάτες του. (σήμερα εικάζεται ότι φυλάσσεται σε τραπεζική θυρίδα στην Ατλάντα, την γνωρίζουν μόνο δύο άτομα τα οποία δεν ταξιδεύουν ποτέ...).
Μέχρι το 1895, ο Candler διέθετε εργοστάσια παρασκευής Coca-Cola στο Σικάγο, το Ντάλας και το Λος Άντζελες. Η ζήτηση του προϊόντος ήταν τέτοια που έπρεπε να εφευρεθούν νέοι τρόποι παραγωγής του. Όταν το 1894 ο επιχειρηματίας Joseph Biedenharn, από το Μισισίπι, εμφιάλωσε τη φαρμακευτική φόρμουλα και έστειλε 12 μπουκάλια στον Candler, η ιδέα της εμφιάλωσης φάνηκε να μην τον ενθουσιάζει. Μόνο το 1899 αποφάσισε να δώσει την δυνατότητα στους καταναλωτές να την παίρνουν μαζί τους, όταν συνεργάστηκε με δύο εμφιαλωτές από το Τένεσι, οι οποίοι έναντι ενός δολαρίου απέκτησαν τα αποκλειστικά δικαιώματα να εμφιαλώνουν το αναψυκτικό στην Αμερική.
1905: Προσοχή στις απομιμήσεις
Η μεγάλη επιτυχία δεν άργησε να φέρει στο φως πλείστες προσπάθειες απομίμησης του πετυχημένου προϊόντος, οι οποίες κατέκλυζαν πλέον την αγορά.Ενδεικτικό είναι πως μέχρι το 1915 όπου και κατοχυρώθηκε το όνομα η εταιρεία είχε σύρει στα δικαστήρια 153 μιμητές με παρεμφερή ονόματα. Σε εκείνη την περίοδο ήταν που τότε κυκλοφόρησαν και οι πρώτες διαφημίσεις που μιλούσαν για την αυθεντικότητα του προϊόντος, ωθώντας το καταναλωτικό κοινό να «απαιτεί την αυθεντική» και να «μη συμβιβάζεται με υποκατάστατα».
Πλέον η ανάγκη για ένα και μόνο χαρακτηριστικό μπουκάλι που θα εμπεριείχε την αυθεντική Coca-Cola, ήταν επιτακτικότερη από ποτέ. Κάπως έτσι γεννήθηκε το διασημότερο μπουκάλι του κόσμου από την εταιρία Root Glass Company of Terre Haute, της Ιντιάνα, η οποία κέρδισε τον διαγωνισμό για τον σχεδιασμό του μπουκαλιού. Η φιάλη με το ιδιαίτερο καμπυλωτό περίγραμμα έμελλε να γίνει το ορόσημο της Coca-Cola από το 1916 όπου και πρωτολανσαρίστηκε...Πηγή έμπνευσης γαι το κατασκευή του μπουκαλιού υπήρξε ο σπόρος κακάο, ενώ το γνώριμο στην όψη και στην αφή μπουκάλει ώστε να αναγνωρίζεται ακόμα και στο σκοτάδι σχήμα παραπέμπει σε γυναικεία αγαλματίδια.
Η ανάπτυξη που ακολούθησε ήταν ταχύτατη. Το διάσημο ποτό μπορούσε πλέον κανείς να το βρει στον Καναδά, τον Παναμά, την Κούβα, το Πουέρτο Ρίκο και τη Γαλλία. Το 1900, υπήρχαν 2 μόνο εταιρίες εμφιάλωσης Coca-Cola. Μέχρι το 1920, ο αριθμός τους έφτασε τις 1.000. Ήδη δε από το 1903 το διάσημο ποτό σταμάτησε να προωθείται ως θεραπεία για τους πονοκεφάλους και άρχισε να περιορίζεται μέχρι να εκλείψει τελείως η κοκαΐνη ως συστατικό της συνταγής.
Το ποτό των Ολυμπιακών Αγώνων
Αν στον πρώτο πρόεδρο της εταιρείας οφείλεται η διασημότητα του αναψυκτικού σε ολόκληρη την αμερικανική ενδοχώρα, ο επόμενος πρόεδρος κατάφερε να συστήσει το προϊόν σε ολάκερη την οικουμένη. Το όνομα αυτού Woodruff και το σωτήριο έτος που ανέλαβε την ήδη πετυχημένη επιχείρηση το 1923, τέσσερα μόλις χρόνια αφότου ο πατέρας του, Ernest την αγόρασε από τον Asa Candler.
Με μεγάλες ικανότητες στο μάρκετινγκ, ο Woodruff είδε τις ευκαιρίες για παγκόσμια επέκταση της μπράντας, με πρώτη το πέρασμα του Ατλαντικού Ωκεανού. Ο τρόπος για να το επιτύχει ήταν να βάλει το αναψυκτικό στα μεγάλα αθλητικά σαλόνια των Ολυμπιακών του 1928, με το περίφημο πλέον μπουκάλι να ταξιδεύει με την αμερικανική αποστολή στο Άμστερνταμ.
Ο Woodruff έκανε ό,τι μπορούσε για να διευκολύνει το κοινό να πίνει Coca-Cola, με νέες ιδέες όπως η συσκευασία των 6 μπουκαλιών. Η αστείρευτη επινοητικότητά του κατάφερε να κάνει το αναψυκτικό όχι μόνο παγκόσμια επιτυχία, αλλά και μέρος της καθημερινότητας του κόσμου.
1941: Εν καιρώ πολέμου
Όταν το 1941 η Αμερική έμπαινε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, τους χιλιάδες άντρες και γυναίκες που στέλνονταν στο εξωτερικό ακολουθούσε και η Coca-Cola τους ακολουθούσε πιστά. Ο Woodruff παρήγγειλε πως κάθε άντρας με στολή θα έπαιρνε την Coca-Cola προς 5 μόνο cents το μπουκάλι, όπου κι αν βρισκόταν, όσο κι αν στοίχιζε στην εταιρία μια τέτοια ενέργεια.
Το 1943, ο στρατηγός Dwight Eisenhower έστειλε ένα επείγον τηλεγράφημα στην Coca-Cola, όπου ζητούσε άμεση αποστολή υλικών για την κατασκευή 10 εργοστασίων εμφιάλωσης! Κατά τη διάρκεια του Πολέμου πολλοί ήταν αυτοί που έπιναν Coca-Cola για πρώτη φορά στη ζωή τους, με το που αποκαταστάθηκε λοιπόν η ειρήνη τα θεμέλια είχαν ήδη μπει για την επέκταση της φίρμας και εκτός Αμερικής...
Έπειτα από 70 χρόνια επιτυχίας της μπράντας, ήταν ώρα να πειραματιστεί η Coca-Cola με νέες γεύσεις: η Fanta λανσαριζόταν στα τέλη του 1950 (αν και είχε πρωτοαναπτυχθεί ήδη από τη δεκαετία του '40), ενώ η Sprite ακολούθησε το 1961.
Η μεγάλη γκάφα που καθιέρωσε το Coca Cola Classic
Το 1981, ο Roberto Goizueta γινόταν διευθύνων σύμβουλος της The Coca-Cola Company. Κι ενώ στο ενεργητικό του προσμετρούταν η υπερεπιτυχημένη εισαγωγή της Diet Coke, δεν ήταν όλες του οι κινήσεις εξίσου παραγωγικές.
Το 1985, για πρώτη φορά μέσα σε 99 χρόνια επιτυχημένης πορείας αποφασίστηκε να αλλάξει η γεύση της Coca-Cola, τροποποιώντας την μαγική συνταγή! Στις πειραματικές δοκιμές μάλιστα ο κόσμος λάτρευε τη νέα γεύση, που ονομαζόταν κοινώς New Coke.
Όταν διατέθηκε όμως στο καταναλωτικό κοινό εκείνο δεν ενθουσιάστηκε με την αλλαγή και συνέχισε να αναζητά την αυθεντική Coca-Cola που είχε συνηθίσει, απαιτώντας την επαναφορά το ποτού στα αρχικά πρότυπα. Θεωρούμενη από πολλούς ως η μεγαλύτερη γκάφα του σύγχρονου μάρκετινγκ, η Coca-Cola άκουσε -ευτυχώς- την απαίτηση του κοινού και επαναλάνσαρε την αυθεντική φόρμουλα στην αγορά, για τον διαχωρισμό της βέβαια αναγκάστηκε να τροποποιήσει εν μέρει το λογότυπό της σε Coca-Cola Classic.
H Coca Cola μας συστήνει τον Άγιο Βασίλη
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν συνδυάσει την σύγχρονη εικόνα του Άγιου Βασίλη με το δημοφιλές αναψυκτικό, τονίζοντας πως ο χαμογελαστός και καλοσυνάτος κύριος με την κόκκινη στολή και το λευκό μούσι μοιάζει με τα χρώματα του αναψυκτικού. Ωστόσο ο Άγιος δεν έμοιαζε πάντα έτσι. Η διαφημιστική καμπάνια της Coca-Cola είναι που συνέβαλε στη σημερινή του μορφή!
Το 2006 σηματοδότησε τα 75 χρόνια του περίφημου «Άγιου Βασίλη της Coca-Cola», η οποία από το 1931 χρησιμοποιούσε την καλοσυνάτη φιγούρα του καλλιτέχνηHaddon Sundblom για τις διαφημιστικές ανάγκες των Χριστουγέννων. Πριν από τον Sundblom, η εικόνα του αγίου ποίκιλλε, απεικονίζοντάς τον άλλοτε λεπτό, άλλοτε χοντρό, άλλοτε κοντό, άλλοτε ψηλό, ακόμα και ως ξωτικό ανά περιπτώσεις.
Ο Haddon Sundblom καθιέρωσε λοιπόν τη γνώριμη αναπαράσταση του Άγιου Βασίλη (ανεξάρτητα από τη φίρμα) και η Coca-Cola ανέλαβε να την κάνει διάσημη στα πέρατα του κόσμου. Όσο για τα χρώματα του αγίου, δεν ήταν έμπνευσης της Coca-Cola, τη βόλεψαν όμως αναμφίβολα.
Επί ελληνικού Εδάφους
Η Coca-Cola λανσάρεται στην Ελλάδα το 1969, οπότε και εμφιαλώνεται το πρώτο μπουκάλι στο εργοστάσιο εμφιάλωσης των Αθηνών. Η ιδιαίτερη για την εποχή τεχνολογία του εργοστασίου δίνει ώθηση στην βιομηχανική δραστηριότητα της εποχής και χαριζει αισιοδοξία για την ανοδική πορεία της εταιρείας.
Μέσα στα επόμενα χρόνια η Coca Cola Τρία Έψιλον επεκτείνει την επιχειρηματική της δραστηριότητα. Το 1971 δημιουργεί τη μονάδα παραγωγής στη Θεσσαλονίκη ενώ τρία χρόνια μετά η παρουσία της επεκτείνεται στην Πάτρα.
Τα επόμενα χρόνια η επέκταση συνεχίζεται και το 1980 πλέον, στην δεκαετία της οικονομικής και κοινωνικής απελευθέρωσης, της απογείωσης των νέων ιδεών και της αισιοδοξίας, αρχίζει να κατακτά όλο και μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς ενώ προσφέρει παράλληλα μεγαλύτερη ποικιλία αναψυκτικών.
Το 1983 για πρώτη φορά εισάγει στην ελληνική αγορά τον πρώτο συσκευασμένο φυσικό χυμό, την Amita. Ακολουθούν τα προϊότνα χωρίς θερμίδες, όπως η Coca Cola Light με μόλις μια θερμίδα, ενώ αργότερα μπαίνει στο χώρο του εμφιαλωμένου νερού παρουσιάζοντας μας το νερό AYRA.
Η περίφημη πρακτική του μάρκετινγκ ακολουθείται και στην περίπτωση της Ελλάδας με τρία από τα προϊόντα της εταιρείας, να γίνονται επίσημοι χορηγοί των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Μέχρι σήμερα, η Coca Cola 3E, η οποία ανήκει στον όμιλο Coca Cola HBC, αποτελεί την μεγαλύερη εταιρεία παραγωγής μη αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα και ον μεγαλύτερο εμφιαλωτή και διανομέα των προϊόντων της The Coca Cola Company στην Ευρώπη.
Η Coca Cola 3E σε αριθμούς
- Το 96%των προϊόντων παράγεται στην Ελλάδα
- Συνεργάζεται με 4.000 έλληνες προμηθευτές
- Διαθέτει τα προϊόντα της σε περισσότερα από 130.000 σημεία πώλησης.
