Δώρον άδωρον είναι για τους συνταξιούχους το βοήθημα που εξήγγελε αιφνιδιστικά και χωρίς κανένα σχέδιο η κυβέρνηση Τσίπρα.
Οι συνταξιούχοι με εισόδημα έως 850 ευρώ ουσιαστικά παίρνουν πίσω το 1/3 των περικοπών που υπέστησαν, ενώ μυρίζονται τον επερχόμενο κίνδυνο να χάσουν πολύ περισσότερα στο άμεσο μέλλον.
Η απειλή που παραμονεύει είναι η αφαίμαξη της προσωπικής διαφοράς η οποία θα προκύψει από τον επανυπολογισμό των 2 εκατομμυρίων καταβαλλόμενων κύριων συντάξεων μετά τη συμφωνία κυβέρνησης - Ευρωπαίων για επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% επί του ΑΕΠ όχι μόνο για το 2018 αλλά για αρκετά χρόνια ακόμα.
Οι θεσμοί έθεσαν κατά την τελευταία επίσκεψή τους ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα για τον επανυπολογισμό, ο οποίος καθυστερεί τεχνηέντως. Για την ακρίβεια, δεν έχει καν ξεκινήσει παρά τη δέσμευση του υπουργείου Εργασίας ότι ως το τέλος του 2016 θα έχει επανυπολογιστεί το 10% των κύριων συντάξεων. Μάλιστα οι πιστωτές έθεσαν επιπλέον όρους: το 25% των συντάξεων που θα εκδοθούν κατά προτεραιότητα να είναι νέες συντάξεις που θα υπολογιστούν με τον νόμο Κατρούγκαλου προκειμένου να μετρήσουν στην πράξη την εξοικονόμηση που αποφέρει η μεταρρύθμιση.
Ο υπολογισμός των παλαιών συντάξεων με βάση α) τις αποδοχές από το 2002 και μετά,
β) τα νέα χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης του νόμου Κατρούγκαλου και γ) την προσθήκη της εθνικής σύνταξης των 384 ευρώ θα εμφανίσει διαφορές μεταξύ παλαιού και νέου ποσού της σύνταξης από 5% έως 35%. Μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως είναι οι υψηλές ασφαλιστικές κλάσεις των συνταξιούχων του πρώην ΤΕΒΕ, η προσωπική διαφορά μπορεί να αντιστοιχεί και στο 40% της καταβαλλόμενης σύνταξης.
Μόνο το 10%-15% των συνταξιούχων θα μείνει στο απυρόβλητο ή θα υποστεί οριακές μειώσεις. Από τον επανυπολογισμό εξαιρούνται οι συνταξιούχοι του ΟΓΑ.
Παρά τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης ότι δεν θα υπάρξει νέος γύρος λεηλασίας των συντάξεων, οι προσωπικές διαφορές αποτελούν τον στόχο Νο 1 των δανειστών, και κυρίως του ΔΝΤ, για να βρεθούν τα 4,5 δισ. μέτρα το 2019 που ζητά το Ταμείο.
Σύμφωνα με τον πρώην υπουργό Γιώργο Κουτρουμάνη, η αφαίμαξη της προσωπικής διαφοράς θα αποφέρει εξοικονόμηση 3,6 δισ. ευρώ συνολικά. Ο κ. Κατρούγκαλος κατέβαζε το κόστος στο 1 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες, το ΔΝΤ θα επιμείνει η αφαίμαξη της προσωπικής διαφοράς να ξεκινήσει νωρίτερα από το 2019, ίσως το 2018. Πάντως ειδικοί στην ασφάλιση εκτιμούν ότι η περικοπή της προσωπικής διαφοράς μπορεί να γίνει σταδιακά - ανάλογα με το μείγμα μέτρων που θα αποφασιστεί. Για παράδειγμα, τον πρώτο χρόνο μπορεί να μειωθεί το 20% της προσωπικής διαφοράς.
Ποιοι θα δουν μειώσεις
■ Οι συνταξιούχοι του Δημοσίου που αποχώρησαν με ποσοστά αναπλήρωσης 80% για την κύρια σύνταξη. Αν έχουν υψηλές αποδοχές και τουλάχιστον 25 έτη ασφάλισης, οι απώλειες θα είναι βαρύτερες.
■ Κοφτερό θα είναι το μαχαίρι και για τις συνταξιούχους του Δημοσίου που έφυγαν πρόωρα ως μητέρες ανηλίκων χωρίς όμως η σύνταξή τους να υποστεί δραματικές περικοπές, όπως συμβαίνει σήμερα με τις νέες πρόωρες συντάξεις. Επίσης, οι συντάξεις μητέρων ανηλίκων που ήταν χαμηλότερες από 1.000 ευρώ και δεν υπέστησαν μνημονιακές περικοπές.
■ Οι χιλιάδες συνταξιούχοι που λαμβάνουν σήμερα την κατωτάτη σύνταξη του ΙΚΑ και του ΟΑΕΕ. Για παράδειγμα, συνταξιούχος που παίρνει σήμερα σύνταξη ύψους 486 ευρώ με 15 χρόνια ασφάλισης, με τον επανυπολογισμό θα δει τη σύνταξή του να κατεβαίνει ακόμα χαμηλότερα, στα 432 ευρώ. Η προσωπική διαφορά θα είναι 54 ευρώ (-11%).
■ Οι μητέρες ανηλίκων του ιδιωτικού τομέα που συνταξιοδοτήθηκαν με 20 χρόνια ασφάλισης και παίρνουν μειωμένη σύνταξη 582 ευρώ. Το νέο μειωμένο ποσό που θα προκύψει από τον επανυπολογισμό θα ανέρχεται σε 428 ευρώ. Δηλαδή η προσωπική διαφορά θα είναι 154 ευρώ (-26%).
■ Μικρότερες απώλειες θα έχουν οι δημόσιοι υπάλληλοι που εισπράττουν κύρια σύνταξη κάτω των 1.000 ευρώ.
Οσο δουλεύεις, τόσο πληρώνεις
Οσo περισσότερα έτη δουλειάς καλύψει ο ασφαλισμένος και όσο υψηλότερη αμοιβή εισπράττει, τόσο περισσότερο «τιμωρείται» από τον νόμο Κατρούγκαλου προς όφελος των «ασθενών» ομάδων που δεν κατάφεραν λόγω της ανεργίας και των ελαστικών μορφών εργασίας να βγάλουν μια αξιοπρεπή σύνταξη.
■ ΙΚΑ: Ενας παλιός συνταξιούχος του ΙΚΑ στην 28η ΑΚ με 36 έτη ασφάλισης που εισπράττει σήμερα 1.354 ευρώ, με τον νέο τρόπο υπολογισμού θα δει ότι η σύνταξή του δεν θα ξεπερνά τα 1.093 ευρώ. Η προσωπική διαφορά φτάνει τα 261 ευρώ.
■ ΟΑΕΕ: Μεγάλη προσωπική διαφορά -έως 350 ευρώ- υπολογίζεται ότι θα έχουν και οι συνταξιούχοι του πρώην ΤΕΒΕ που παίρνουν το μπόνους των 220 ευρώ. Στις περιπτώσεις όπου οι ασφαλισμένοι είχαν επιλέξει προαιρετικά την υψηλότερη ασφαλιστική κλάση του ΟΑΕΕ, οι διαφορές έναντι των νέων συντάξεων μπορεί να φτάσουν και το 40%.
■ ΔΕΚΟ - ΤΡΑΠΕΖΕΣ: Μικρότερη προσωπική διαφορά, περίπου 15%, βγάζει ο επανυπολογισμός των συντάξεων για τα ειδικά ταμεία ΔΕΚΟ και τραπεζών, καθώς ο νόμος προβλέπει προσαυξημένο συντελεστή λόγω της υψηλότερης εισφοράς που πλήρωναν οι ασφαλισμένοι στα ειδικά ταμεία.
Περιπτώσεις και παραδείγματα - Πόσα παίρνουν και πόσα χάνουν
Μειώσεις συντάξεων έως και 46,8% λόγω του νέου τρόπου υπολογισμού
Συνταξιούχος του ΙΚΑ
(με 31 έτη ασφάλισης)
Από 1.963,44€ 1.043,60€
(384€ εθνική σύνταξη και 659,60€ ανταποδοτική με συντελεστή
αναπλήρωσης 27,79%)
Διαφορά: -919,84€ (-46,8%)
Συνταξιούχος του ΙΚΑ
Από 1.496,83€ 1.042,23€
(με συντελεστή
αναπλήρωσης 35,40%)
Διαφορά: -454,60€ (-30,3%)
Συνταξιούχος πρώην ΤΕΒΕ
(με 25 έτη ασφάλισης)
Από 1.185€ 859€
Διαφορά: -326€ (-27,5%)
Συνταξιούχος
του Δημοσίου
Μητέρα ανηλίκου (με 30 έτη ασφάλισης)
Από 996€ 743€
Διαφορά: -253€ (-25,4%)
Συνταξιούχος του ΟΑΕΕ
Από 845€ 641€
Διαφορά: -204€ (-24,1%)
Συνταξιούχος
του Δημοσίου
πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (με 35ετία)
Από 1.122€ 882€
Διαφορά: -240€ (-21%)
Συνταξιούχος
του Δημοσίου
δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (με 25ετία)
Από 722€ 618€
Διαφορά: -104€ (-14%)
