Οι συνήθειες του τρόπου ζωής που επηρεάζουν την υγεία του ουροποιητικού είναι πολλές. Ωστόσο μία είναι εκείνη που έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο: το κάπνισμα.
Όχι μόνο προκαλεί πολλά κρούσματα καρκίνου της κύστης, αλλά και διάφορα άλλα προβλήματα, όπως η ακράτεια ούρων και η επώδυνη διάμεση κυστίτιδα.
Η αιτία είναι τα χιλιάδες επιβλαβή χημικά που περιέχει ο καπνός των τσιγάρων. Αυτά μπαίνουν στην κυκλοφορία του αίματος, διηθούνται από τους νεφρούς και συσσωρεύονται στα ούρα όπου παραμένουν έως ότου αδειάσει η κύστη.
«Η παραμονή τους στην κύστη διαρκεί επί ώρες κάθε φορά. Επομένως οι τοξικές ουσίες έχουν καθημερινά την ευκαιρία να προκαλούν βλάβες στο εσωτερικό τοίχωμα της κύστης», αναφέρει ο χειρουργός ουρολόγος δρ Ηρακλής Δ. Πούλιας, διευθυντής της Β’ Ουρολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ, τέως διευθυντής της Ουρολογικής Κλινικής του Κοργιαλένειου Μπενάκειου Νοσοκομείου ΕΕΣ.
Με την πάροδο του χρόνου, οι βλάβες αυτές προκαλούν μεταλλάξεις στα κύτταρα της κύστης. Έτσι αυξάνεται ο κίνδυνος να αναπτυχθεί καρκίνος της ουροδόχου κύστης και άλλα σοβαρά ουρολογικά προβλήματα.
Τα υπάρχοντα στοιχεία δείχνουν ότι οι καπνιστές έχουν κατά μέσον όρο τριπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο της κύστης σε σύγκριση με τους μη καπνιστές. Ωστόσο ο κίνδυνος διαφοροποιείται αναλόγως με το ιστορικό του καπνίσματος:
- Οι νυν καπνιστές έχουν τετραπλάσιες πιθανότητες
- Οι πρώην καπνιστές έχουν διπλάσιες
Αυξημένο κίνδυνο καρκίνου της κύστης διατρέχουν και οι παθητικοί καπνιστές. Το ίδιο και όσοι καπνίζουν πολύ, όσοι άρχισαν να καπνίζουν σε νεαρή ηλικία και συνεχίζουν, και όσοι καπνίζουν επί πολλά χρόνια.
Συνολικά υπολογίζεται ότι τα τουλάχιστον μισά κρούσματα καρκίνου της ουροδόχου κύστεως σε άνδρες και γυναίκες οφείλονται στο κάπνισμα, τονίζει ο Η.Πούλιας.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι από τους 5.100 ασθενείς στην Ελλάδα που διαγιγνώσκονται ετησίως με τη νόσο στην Ελλάδα, οι 2.500 νόσησαν λόγω του τσιγάρου.
Στους άνδρες υπολογίζεται ότι ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως προκαλείται από το κάπνισμα στο 50-65% των περιπτώσεων. Στις γυναίκες το αντίστοιχο ποσοστό είναι λίγο μικρότερο (κοντά στο 50%), ενώ παλαιότερα ήταν περίπου 30%.
Η πιο συχνή μορφή καρκίνου της κύστης είναι το ουροθηλιακό καρκίνωμα. Αναπτύσσεται στα κύτταρα που επιστρώνουν το εσωτερικό τοίχωμα της κύστης. Οι περισσότεροι ασθενείς διαγιγνώσκονται μετά τα 55 τους χρόνια, αν και παρατηρούνται κρούσματα και σε νεότερους ανθρώπους.
Και εμπόδιο στη θεραπεία
Ωστόσο το κάπνισμα δεν αποτελεί μόνο τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου για καρκίνο της ουροδόχου κύστεως. Εάν οι πάσχοντες από αυτόν δεν το κόψουν μετά τη διάγνωση, ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης είναι πιθανότερο:
- Να υποτροπιάσει
- Να εξελιχθεί και να έχει κακή έκβαση
Όπως εξηγεί ο Η.Πούλιας, αυτό οφείλεται στις πολλαπλές πρόσθετες συνέπειες που έχει το κάπνισμα, όπως:
- Η μείωση της αποτελεσματικότητας των αντινεοπλασματικών θεραπειών
- Οι αλλαγές που επιφέρει στην βιολογία του καρκίνου (μπορεί να τον κάνει πιο επιθετικό)
- Οι επιδράσεις του στον μεταβολισμό των φαρμάκων
- Η αύξηση του κινδύνου να υπάρξουν επιπλοκές
Το κάπνισμα μπορεί επίσης να εμποδίσει την καλή επούλωση μετά από εγχειρήσεις για ουρολογικά προβλήματα.
Μελέτες έχουν δείξει πως οι καπνιστές έχουν τουλάχιστον διπλάσιες πιθανότητες να παρουσιάσουν κακή επούλωση των ιστών. Έχουν επίσης πολύ αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσουν λοιμώξεις και πόνο μετά τις εγχειρήσεις. Συχνά εξ άλλου χρειάζονται περισσότερο καιρό για να αναρρώσουν, σε σύγκριση με τους ανθρώπους που δεν κάπνισαν ποτέ.
Μειωμένη οξυγόνωση του οργανισμού
«Οι κίνδυνοι αυτοί σχετίζονται με τις επιπτώσεις του καπνίσματος στα αιμοφόρα αγγεία και στη χρήση οξυγόνου από τον οργανισμό», εξηγεί ο Η.Πούλιας. «Τα χημικά του τσιγάρου προκαλούν συστολή των αγγείων, παρεμποδίζοντας την τροφοδοσία των ιστών με αιμοσφαιρίνη και οξυγόνο. Αυξάνουν επίσης την πηκτικότητα του αίματος, εμποδίζοντας ακόμα περισσότερο την διέλευσή του από τα στενωμένα αγγεία».
Πώς μπορείτε να προστατεύσετε την υγεία της κύστης σας; «Η διακοπή του καπνίσματος, είτε είναι ενεργητικό είτε παθητικό, είναι με διαφορά το πιο σημαντικό μέτρο. Μετά τη διακοπή, ο κίνδυνος καρκίνου θα αρχίσει σιγά-σιγά να μειώνεται και δέκα χρόνια αργότερα θα έχει μειωθεί κατά 25-50%. Όσο, δε, θα περνούν τα χρόνια χωρίς τσιγάρο, τόσο λιγότερο θα κινδυνεύουν οι πρώην καπνιστές», καταλήγει ο Η.Πούλιας.
Τα ύποπτα συμπτώματα
Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως εκδηλώνεται με ορισμένα χαρακτηριστικά συμπτώματα. Το πιο ύποπτο είναι η ανώδυνη αιματουρία, δηλαδή το αίμα στα ούρα χωρίς να συνυπάρχει πόνος. Αν υπήρχε πόνος, η πιθανή αιτία θα μπορούσε π.χ. να είναι μια πέτρα ή λίθος του ουροποιητικού.
Άλλα ύποπτα συμπτώματα είναι η συχνουρία, η δυσφορία κατά την ούρηση και η συχνή έπειξη (επιτακτική ανάγκη) για ούρηση. Ακόμα και οι επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις της κύστης είναι ύποπτες για καρκίνο. Το ίδιο και το αίσθημα καύσου (κάψιμο) κατά την ούρηση.
