Τα συμπτώματα της αγοραφοβίας και οι τρόποι αντιμετώπισής της...
Οι άνθρωποι που παθαίνουν κρίσεις πανικού, στα μεσοδιαστήματα μεταξύ των κρίσεων πολλές φορές παρουσιάζουν μια ανησυχία σχετικά με τις πιθανές συνέπειες που μπορεί να έχει μια πιθανή επόμενη κρίση: 'Τι θα γίνει εάν πάθω κρίση την ώρα που οδηγώ;', '... εάν είμαι έξω σε μια ταβέρνα με φίλους θα καταλάβουν ότι κάτι συμβαίνει με μένα', '...εάν είμαι στον δρόμο μεταξύ αγνώστων ποιός θα με πάει στο νοσοκομείο;' κ.λ.π. Οι ασθενείς σύντομα ανακαλύπτουν ότι η γρήγορη απομάκρυνση από το μέρος όπου συνέβη η κρίση και η μετακίνηση σε 'ασφαλές' μέρος που μπορεί να είναι το σπίτι ή ένα νοσοκομείο αρκεί για να μετριάσει τα συμπτώματα. Αυτό όμως οδηγεί γρήγορα σ'αυτό που ονομάζεται αγοραφοβία.
Γράφει ο Επίκουρος Καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Πέτρος Σκαπινάκης.
Τι σημαίνει αγοραφοβία;
Ο όρος αυτός είναι λίγο παραπλανητικός διότι δεν αφορά όπως πιστεύεται σε φόβο της αγοράς (δηλ. εκεί που συναθροίζονται πολλοί άνθρωποι) αλλά περισσότερο σε φόβο να πάει κανείς σε μέρη στα οποία εάν το άτομο πάθει κάτι (π.χ. μια κρίση πανικού) η δυνατότητα διαφυγής θα είναι δύσκολη. Όσο πιο δύσκολη η διαφυγή τόσο πιο έντονος ο φόβος και άρα τόσο πιο έντονη η αποφυγή αυτής της δραστηριότητας. Συνηθισμένα μέρη που αποφεύγουν άτομα με διαταραχή πανικού και αγοραφοβία είναι τα μέσα μαζικής μεταφοράς (λεοφωρεία, υπόγειος, αεροπλάνα κ.λ.π.), τα super market, όλων των ειδών οι ουρές (π.χ. σε ταμεία), το αυτοκίνητο ιδιαίτερα σε μποτιλιάρισμα, εστιατόρια ή μπάρ με πολύ κόσμο κ.λ.π.
Το αποτέλεσμα της αγοραφοβίας είναι ότι περιορίζει πολύ την καθημερινή δραστηριότητα τού πάσχοντα: πώς θα πάει κανείς στην δουλειά του, πώς θα βγει έξω να διασκεδάσει, να κάνει τα ψώνια του; Να σημειωθεί ότι η αγοραφοβία μπορεί να υπάρχει και μόνη της χωρίς διαταραχή πανικού αν και τις περισσότερες φορές είναι φυσικό
Που οφείλεται ο Πανικός και η Αγοραφοβία;
Κατ'αρχήν, είναι καλό να δούμε σε τι δεν οφείλεται! Ο πανικός και η αγοραφοβία δεν οφείλονται σε αδυναμία του χαρακτήρα του πάσχοντα ούτε σε έλλειψη θέλησης. Η συχνή φράση των συγγενών, "δεν προσπαθείς να το ξεπεράσεις ή δεν θέλεις" είναι απόλυτα λανθασμένη. Στην πραγματικότητα οι πάσχοντες επιδεικνύουν μεγάλα αποθέματα δύναμης αφού πολλές φορές καταφέρνουν να λειτουργούν παρά τα τεράστια εμπόδια που αντιμετωπίζουν. Όσον αφορά την αιτιολογία, οι σύγχρονες έρευνες ενοχοποιούν έναν συνδυασμό παραγόντων τόσο βιολογικών όσο και ψυχολογικών που συνδυάζονται μαζί για την εκδήλωση της διαταραχής. Οι βιολογικοί παράγοντες αναφέρονται κυρίως σε μια υπερδραστηριότητα του αυτόνομου νευρικού συστήματος που εμφανίζουν οι πάσχοντες αλλά και των πολύπλοκων κυκλωμάτων που ελέγχουν κάθε στιγμή κατά πόσον ο οργανισμός λειτουργεί 'σωστά'. Αποτέλεσμα αυτού είναι ο οργανισμός να εκπέμπει 'ψευδή σήματα κινδύνου' που οδηγούν στον πανικό.
Σημαντικό ρόλο σ'αυτήν την διαδικασία φαίνεται να παίζει και η αυξημένη συχνότητα αναπνοής που παρουσιάζουν οι πάσχοντες στη διάρκεια του πανικού, κατάσταση που ονομάζεται υπεραερισμός. Από τις διάφορες έρευνες επίσης έχει βρεθεί ότι συγγενείς πασχόντων από διαταραχή πανικού παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της ίδιας διαταραχής. Οι ψυχολογικοί παράγοντες αναφέρονται περισσότερο στο περιεχόμενο της σκέψης των πασχόντων και στον τρόπο που αυτό συμβάλλει στην γένεση του προβλήματος, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο η συμπεριφορά αποφυγής που αναπτύσσουν οι πάσχοντες συμβάλλει στην διατήρηση του προβλήματος. Να σημειωθεί ότι οι βιολογικές και ψυχολογικές ερμηνείες δεν είναι 'ανταγωνιστικές' και είναι καλύτερο να τις θεωρούμε ως την διαφορετική όψη του ίδιου νομίσματος. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για την επιτυχή αντιμετώπιση του πανικού και της αγοραφοβίας.
Ποιες είναι οι επιπλοκές του Πανικού / Αγοραφοβίας;
Εκτός από τις προφανείς κοινωνικές επιπλοκές που γνωρίζουν καλά οι πάσχοντες, σημαντικός αριθμός μπορεί να παρουσιάσει και κατάθλιψη στην πορεία ιδιαίτερα αν τα συμπτώματα επιμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τότε η χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων (τα οποία μπορεί να βοηθήσουν και τον πανικό) είναι επιβεβλημένη.πακόλουθο του πανικού.
Πώς μπορεί να θεραπευτεί ο Πανικός και η Αγοραφοβία;
Παρ' ότι ο πανικός και η αγοραφοβία μπορεί να οδηγήσουν τους πάσχοντες σε μεγάλου βαθμού περιορισμό της καθημερινής τους ζωής, ωστόσο σήμερα με τις υπάρχουσες θεραπείες η πρόγνωση θεωρείται πολύ καλή. Ο συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής και γνωσιακής-συμπεριφορικής ψυχοθεραπείας μπορεί να εξαλείψει τις διαταραχές αυτές στην μεγάλη πλειοψηφία των πασχόντων.
Τα συμπτώματα της αγοραφοβίας και οι τρόποι αντιμετώπισής της...
Οι άνθρωποι που παθαίνουν κρίσεις πανικού, στα μεσοδιαστήματα μεταξύ των κρίσεων πολλές φορές παρουσιάζουν μια ανησυχία σχετικά με τις πιθανές συνέπειες που μπορεί να έχει μια πιθανή επόμενη κρίση: 'Τι θα γίνει εάν πάθω κρίση την ώρα που οδηγώ;', '... εάν είμαι έξω σε μια ταβέρνα με φίλους θα καταλάβουν ότι κάτι συμβαίνει με μένα', '...εάν είμαι στον δρόμο μεταξύ αγνώστων ποιός θα με πάει στο νοσοκομείο;' κ.λ.π. Οι ασθενείς σύντομα ανακαλύπτουν ότι η γρήγορη απομάκρυνση από το μέρος όπου συνέβη η κρίση και η μετακίνηση σε 'ασφαλές' μέρος που μπορεί να είναι το σπίτι ή ένα νοσοκομείο αρκεί για να μετριάσει τα συμπτώματα. Αυτό όμως οδηγεί γρήγορα σ'αυτό που ονομάζεται αγοραφοβία.
Γράφει ο Επίκουρος Καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Πέτρος Σκαπινάκης.
Τι σημαίνει αγοραφοβία;
Ο όρος αυτός είναι λίγο παραπλανητικός διότι δεν αφορά όπως πιστεύεται σε φόβο της αγοράς (δηλ. εκεί που συναθροίζονται πολλοί άνθρωποι) αλλά περισσότερο σε φόβο να πάει κανείς σε μέρη στα οποία εάν το άτομο πάθει κάτι (π.χ. μια κρίση πανικού) η δυνατότητα διαφυγής θα είναι δύσκολη. Όσο πιο δύσκολη η διαφυγή τόσο πιο έντονος ο φόβος και άρα τόσο πιο έντονη η αποφυγή αυτής της δραστηριότητας. Συνηθισμένα μέρη που αποφεύγουν άτομα με διαταραχή πανικού και αγοραφοβία είναι τα μέσα μαζικής μεταφοράς (λεοφωρεία, υπόγειος, αεροπλάνα κ.λ.π.), τα super market, όλων των ειδών οι ουρές (π.χ. σε ταμεία), το αυτοκίνητο ιδιαίτερα σε μποτιλιάρισμα, εστιατόρια ή μπάρ με πολύ κόσμο κ.λ.π.
Το αποτέλεσμα της αγοραφοβίας είναι ότι περιορίζει πολύ την καθημερινή δραστηριότητα τού πάσχοντα: πώς θα πάει κανείς στην δουλειά του, πώς θα βγει έξω να διασκεδάσει, να κάνει τα ψώνια του; Να σημειωθεί ότι η αγοραφοβία μπορεί να υπάρχει και μόνη της χωρίς διαταραχή πανικού αν και τις περισσότερες φορές είναι φυσικό
Που οφείλεται ο Πανικός και η Αγοραφοβία;
Κατ'αρχήν, είναι καλό να δούμε σε τι δεν οφείλεται! Ο πανικός και η αγοραφοβία δεν οφείλονται σε αδυναμία του χαρακτήρα του πάσχοντα ούτε σε έλλειψη θέλησης. Η συχνή φράση των συγγενών, "δεν προσπαθείς να το ξεπεράσεις ή δεν θέλεις" είναι απόλυτα λανθασμένη. Στην πραγματικότητα οι πάσχοντες επιδεικνύουν μεγάλα αποθέματα δύναμης αφού πολλές φορές καταφέρνουν να λειτουργούν παρά τα τεράστια εμπόδια που αντιμετωπίζουν. Όσον αφορά την αιτιολογία, οι σύγχρονες έρευνες ενοχοποιούν έναν συνδυασμό παραγόντων τόσο βιολογικών όσο και ψυχολογικών που συνδυάζονται μαζί για την εκδήλωση της διαταραχής. Οι βιολογικοί παράγοντες αναφέρονται κυρίως σε μια υπερδραστηριότητα του αυτόνομου νευρικού συστήματος που εμφανίζουν οι πάσχοντες αλλά και των πολύπλοκων κυκλωμάτων που ελέγχουν κάθε στιγμή κατά πόσον ο οργανισμός λειτουργεί 'σωστά'. Αποτέλεσμα αυτού είναι ο οργανισμός να εκπέμπει 'ψευδή σήματα κινδύνου' που οδηγούν στον πανικό.
Σημαντικό ρόλο σ'αυτήν την διαδικασία φαίνεται να παίζει και η αυξημένη συχνότητα αναπνοής που παρουσιάζουν οι πάσχοντες στη διάρκεια του πανικού, κατάσταση που ονομάζεται υπεραερισμός. Από τις διάφορες έρευνες επίσης έχει βρεθεί ότι συγγενείς πασχόντων από διαταραχή πανικού παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της ίδιας διαταραχής. Οι ψυχολογικοί παράγοντες αναφέρονται περισσότερο στο περιεχόμενο της σκέψης των πασχόντων και στον τρόπο που αυτό συμβάλλει στην γένεση του προβλήματος, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο η συμπεριφορά αποφυγής που αναπτύσσουν οι πάσχοντες συμβάλλει στην διατήρηση του προβλήματος. Να σημειωθεί ότι οι βιολογικές και ψυχολογικές ερμηνείες δεν είναι 'ανταγωνιστικές' και είναι καλύτερο να τις θεωρούμε ως την διαφορετική όψη του ίδιου νομίσματος. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για την επιτυχή αντιμετώπιση του πανικού και της αγοραφοβίας.
Ποιες είναι οι επιπλοκές του Πανικού / Αγοραφοβίας;
Εκτός από τις προφανείς κοινωνικές επιπλοκές που γνωρίζουν καλά οι πάσχοντες, σημαντικός αριθμός μπορεί να παρουσιάσει και κατάθλιψη στην πορεία ιδιαίτερα αν τα συμπτώματα επιμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τότε η χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων (τα οποία μπορεί να βοηθήσουν και τον πανικό) είναι επιβεβλημένη.πακόλουθο του πανικού.
Πώς μπορεί να θεραπευτεί ο Πανικός και η Αγοραφοβία;
Παρ' ότι ο πανικός και η αγοραφοβία μπορεί να οδηγήσουν τους πάσχοντες σε μεγάλου βαθμού περιορισμό της καθημερινής τους ζωής, ωστόσο σήμερα με τις υπάρχουσες θεραπείες η πρόγνωση θεωρείται πολύ καλή. Ο συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής και γνωσιακής-συμπεριφορικής ψυχοθεραπείας μπορεί να εξαλείψει τις διαταραχές αυτές στην μεγάλη πλειοψηφία των πασχόντων.
