Πολλές φορές έχουμε αναρωτηθεί αν θα μπορούσαμε να είχαμε την δυνατότητα να δούμε στο μέλλον εάν στην ζωή μας οι αποφάσεις που παίρνουμε είναι οι σωστές. Στον κόσμο της επιστημονικής έρευνας, μπορούμε κάπως να πλησιάσουμε σε αυτή τη δυνατότητα, αν ρίξουμε μια ματιά στην έρευνα του Harvard για την εξέλιξη των ενηλίκων (the Harvard Study of Adult Development) – μία έρευνα που ακολούθησε τις ζωές 724 ανδρών για 78 χρόνια και αποτελεί μια από τις πιο μακροχρόνιες μελέτες που έχουν γίνει ποτέ με αντικείμενο έρευνας την ενήλικη ζωή.
Οι ερευνητές αξιολογούσαν την ομάδα ανά δύο χρόνια σε σχέση με τη σωματική και ψυχική τους υγεία, την επαγγελματική τους ζωή, τη φιλία τους, το γάμο τους – και επίσης τους έπαιρναν ανά κάποιες περιόδους προσωπικές συνεντεύξεις, υποβάλλονταν σε ιατρικές εξετάσεις (αίματος και εγκεφαλικές τομογραφίες). Όντας παρατηρητές στην πρώτη γραμμή, οι ερευνητές κατάφεραν να εντοπίσουν τις συνθήκες και τις επιλογές των συμμετεχόντων και να δουν πώς τα αποτελέσματα ξεδιπλώνονταν στις ζωές τους.
Ο ψυχίατρος Robert J. Waldinger, ο κύριος ερευνητής της μελέτης αυτής, μοιράστηκε στο TED Talk τα κύρια αποτελέσματα αυτής της εντυπωσιακής έρευνας, μοναδική στο είδος της. Ωστόσο, εκτός από τα παρακάτω, υπάρχουν ακόμα πολλά μαθήματα που χρειάζεται να μάθουμε, εκμεταλλευόμενοι την επιστήμη.
4 μαθήματα από την πιο μακροχρόνια έρευνα για την ευτυχία
1. Η ευτυχισμένη παιδική ηλικία έχει μακροχρόνια επίδραση
Η στενή, τρυφερή σχέση με τους γονείς στην παιδική ηλικία αποτελούσε έναν καλό προβλεπτικό παράγοντα για τρυφερές και ασφαλείς σχέσεις με τους κοντινότερους ανθρώπους μας στην ενήλικη ζωή. Η ευτυχισμένη παιδική ηλικία είχε τη δύναμη να επεκτείνεται στις επόμενες δεκαετίες ζωής, προβλέποντας σχέσεις με μεγαλύτερη αίσθηση ασφάλειας (κυρίως συζυγικές στα 80 χρόνια ζωής), αλλά και καλύτερη σωματική υγεία σε όλες τις ηλικίες.
Και δεν είναι μόνο ο δεσμός με τους γονείς που μετράει: η στενή σχέση με έναν τουλάχιστον συγγενή στην παιδική ηλικία προέβλεπε λιγότερες πιθανότητες εμφάνισης κατάθλιψης μέχρι την ηλικία των 50.
2. Όμως, όσοι είχαν δύσκολη παιδική ηλικία μπορούν να αναπληρώσουν στη μέση ηλικία
Οι άνθρωποι που μεγαλώνουν σε δύσκολα περιβάλλοντα -σε δυσλειτουργικές οικογένειες ή μέσα σε οικονομική αβεβαιότητα, για παράδειγμα- έζησαν λιγότερο ευτυχισμένα από εκείνους που είχαν πιο τυχερή, χαρούμενη παιδική ηλικία. Αλλά κατά τη μέση ηλικία (που οριζόταν περίπου στα 50 έτη), εκείνοι που ενδιαφέρονταν να καθοδηγήσουν την επόμενη γενιά υπό καλύτερες συνθήκες, ήταν πιο ευτυχισμένοι και καλύτερα προσαρμοσμένοι από όσους δεν μοιράζονταν την ίδια όρεξη και τον ίδιο σκοπό.
Αυτή η επιθυμία δεν σχετίζεται μόνο με το να γίνουν γονείς και να καθοδηγούν τα παιδιά τους, αλλά και με την καθοδήγηση νεότερων ενηλίκων μέσα από διάφορα επαγγέλματα, λειτουργώντας δηλαδή ως μέντορες.
3. Μαθαίνοντας πώς να αντιμετωπίζουμε το στρες, ωφελούμαστε μακροχρόνια
Όλοι έχουμε αναπτύξει διαφορετικούς τρόπους διαχείρισης του στρες και ανακούφισης από το άγχος. Η ερευνητική ομάδα του Waldinger βρήκε ότι ορισμένοι τρόποι έχουν αποτελεσματικότερα μακροχρόνια οφέλη, σε σύγκριση με άλλα. Ανάμεσα στις προσαρμοστικές μεθόδους άμυνας που εξέτασαν ήταν η μετουσίωση. Παράδειγμα: νιώθετε ότι αδικείστε από τον εργοδότη σας, οπότε ιδρύετε έναν οργανισμό που διεκδικεί την προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων.
Ο αλτρουισμός: Παλεύετε με τον εθισμό και παραμένετε νηφάλιοι, βοηθώντας άλλους εθισμένους και η καταστολή: Ανησυχείτε για περικοπές στο μισθό σας, αλλά βάζετε στην άκρη αυτή σας την ανησυχία, μέχρι να μπορείτε να κάνετε κάτι πρακτικό γι’ αυτό. Οι δυσλειτουργικές στρατηγικές άμυνας περιλαμβάνουν την εκδραμάτιση, την προβολή και την άρνηση.
Οι ερευνητές του Harvard βρήκαν ότι τα υποκείμενα που διαχειρίζονταν το στρες, υιοθετώντας προσαρμοστικές μεθόδους, είχαν καλύτερες σχέσεις με τους άλλους. Ήταν ευκολότεροι άνθρωποι ως προς την κοινωνικοποίηση, κάτι που τους έκανε αρεστούς στους άλλους και οδηγούσε σε περισσότερη κοινωνική στήριξη και αυτό με τη σειρά του, προέβλεπε υγιέστερη διαδικασία γήρανσης στα 60 και 70. Ένα επιπλέον στοιχείο: τα άτομα που χρησιμοποιούσαν μηχανισμούς άμυνας στη μέση ηλικία είχαν μεγαλύτερη οξυδέρκεια.
4. Ο χρόνος με τους άλλους μας προστατεύει από τα σημάδια που αφήνουν τα σκαμπανεβάσματα της ζωής
Ο Waldinger αναφέρει ότι ένα σημαντικό συμπέρασμα της έρευνας είναι πως είναι η ποιότητα των σχέσεών μας που έχει σημασία εδώ. Βέβαια, οι ερευνητές βρήκαν ότι και η ποσότητα μετρά. Αναπολώντας τη ζωή τους, οι άνθρωποι ανέφεραν ως πιο σημαντικό και ουσιαστικό το χρόνο που είχαν περάσει με άλλους. Η παρέα με άλλους ανθρώπους έκανε τα υποκείμενα της έρευνας πιο ευτυχισμένα σε καθημερινή βάση και συγκεκριμένα, το χρόνο με το/τη σύντροφο ή το/τη σύζυγο, που υπερείχε των δύσκολων στιγμών (ασθένειες και συγκρούσεις).
