Είναι εξαιρετικά σπάνιο να διακόπτονται παραστάσεις αρχαίας τραγωδίας στην Επίδαυρο από το χειροκρότημα του κοινού.
Την Παρασκευή 15 Ιούλιου 2016 συνέβη δύο φορές. Η Αντιγόνη του Στάθη Λιβαθινού σε απόδοση του πρόσφατα εκλιπόντος Δημήτρη Μαρωνίτη, συγκίνησε τόσο πολύ το κοινό που το έκανε να ξεσπάσει σε χειροκροτήματα δύο φορές, επιδοκιμάζοντας το στοιχείο που ίσως θα έπρεπε πάντα να είναι το κυρίαρχο στις παραστάσεις του αρχαίου δράματος: τον λόγο. Τον πλήρη συναισθημάτων, νοημάτων, ήθους και πάθους λόγο των αρχαίων δραματουργών. Την Παρασκευή 15 Ιουλίου 2016 στην Επίδαυρο ακούστηκε ο λόγος του Σοφοκλή…
Υπάρχουν δύο «σχολές» για την αναβίωση των αρχαίων δραμάτων στις μέρες μας: εκείνη που θέλει τις παραστάσεις να μένουν πιστές στο πνεύμα και στις συμβάσεις των αρχαίων κειμένων και εκείνη που θέλει την μεγάλης κλίμακας αποδόμησή τους, ώστε να παραχθεί μία νέα και σύγχρονη παράσταση / πρόταση. Ο Στάθης Λιβαθινός κατάφερε να επιτύχει την αριστοτελική «μεσότητα»: κράτησε το λόγο του Σοφοκλή, μέσω της ποιητικής απόδοσης του κειμένου από τον Δημήτρη Μαρωνίτη, και «έχτισε» δραματουργικά στοιχεία πάνω του, με τρόπο τέτοιο, ώστε να μην αποσπά ούτε λεπτό την προσοχή του κοινού από τα νοήματα του έργου.
Η παράσταση ξεκίνησε με την προβληματισμένη νεαρή Αντιγόνη στην κούνια και ολοκληρώθηκε με τον συντετριμμένο Κρέοντα στην ίδια θέση. Είχε μεσολαβήσει η σύγκρουση του ηθικού χρέους και της κρατικής επιταγής, του συναισθήματος και της λογικής, της αλαζονείας και της σύνεσης, της νεότητας και του γήρατος, της ζωής και του θανάτου. Μία σύγκρουσή αίματος και ήττας.
Ο κόσμος του Σοφοκλή ισορροπούσε πάντα χάρη στις αντίρροπες δυνάμεις που τον καθόριζαν. Η κορυφαία στιγμή ελευθερίας της Αντιγόνης, ήταν και η στιγμή της τραγικής επιλογής της. Θάβοντας τον νεκρό αδελφό της, επιλέγει ταυτόχρονα και τη δική της θέση ανάμεσα στους νεκρούς. Καμιά ανθρώπινη εξουσία δεν τη λυγίζει. Κανένας χρησμός δεν την κάνει να αναλογιστεί την αλαζονεία της επιλογής της, όπως συμβαίνει με τον Κρέοντα, που επιλέγει το σωστό, όταν πια είναι πολύ αργά. Τότε που μπορεί μόνο να μετρήσει νεκρούς. Τις πληγές που τον συντρίβουν.
Ο Στάθης Λιβαθινός υποκλίθηκε στο μεγαλειώδες έργο του Σοφοκλή και έστησε μία παράσταση ικανή να συγκινήσει τόσο τον αμύητο στο αρχαίο δράμα θεατή, όσο και κάποιον που έχει δει την Αντιγόνη σε δεκάδες παραστάσεις. Υπηρέτησε έτσι τον «εθνικό» χαρακτήρα του κρατικού θεάτρου, που καινοτομεί αλλά δεν θέτει σε κίνδυνο την διαχρονία των αρχαίων ελληνικών αριστουργημάτων. Τα τρία χειροκροτήματα του άξιζαν. Όπως αξίζει να προτείνετε αυτή την παράσταση σε νέους ανθρώπους που δεν έχουν παρακολουθήσει αρχαίο δράμα. Θα ανακαλύψουν ένα τόσο ζωντανό σύμπαν, που είναι πιθανόν να θέλουν να το γευτούν ξανά και ξανά…
Δημήτρης Καλαντζής
