«Ο Κόμης Μοντεχρίστος», το κλασικό αριστούργημα του Αλέξανδρου Δουμά (1802-1870), κυκλοφορεί σε δύο πολυσέλιδους τόμους από τη σειρά Orbis Literae των εκδόσεων Gutenberg, σε μετάφραση Ωρίωνα Αρκομάνη.
«Μπορεί αυτό το βιβλίο να γράφτηκε πριν από περίπου 170 χρόνια, αλλά νομίζεις ότι γράφτηκε χθες το βράδυ. Τα θέματα που θίγει –και ο τρόπος που τα θίγει– είναι τελείως σημερινά. Η προδοσία, οι πολιτικές διώξεις, η ανάγκη για δικαιοσύνη, ο χωρίς όρους έρωτας, η εκδίκηση, η απληστία, η εξουσία, η δύναμη του χρήματος, οι δικαστές, οι στρατιωτικοί, οι νεόπλουτοι, μαζί με παραμυθένιες περιγραφές ανατολίτικων παλατιών ή σκοτεινών σπηλαίων που κρύβουν κρατούμενους, θησαυρούς ή ληστές, είναι λίγα μόνο από τα θέματα του βιβλίου. Ο αναγνώστης αυτού του θρυλικού βιβλίου και θα σκεφτεί και θα ονειρευτεί. Ό,τι καλό βρει ας το αποδώσει στον συγγραφέα του, για τις τυχόν ατέλειες ας κατακρίνει τον μεταφραστή του», αναφέρει στον Πρόλογο ο Αρκομάνης -που υπογράφει, επίσης, την Εισαγωγή και τις Σημειώσεις της έκδοσης.
Είμαστε δυο μέρες πριν από την έναρξη της περιόδου των Εκατό Ημερών -που ξεκίνησε με τη δραπέτευση του Ναπολέοντα, στις 26 Φεβρουαρίου 1815, από την Έλβα, όπου ήταν εξόριστος -με το αξίωμα του αυτοκράτορα της νήσου και προσωπική φρουρά 600 ανδρών.
«Στις 24 Φεβρουάριου 1815, ο σκοπός του λιμεναρχείου της Νοτρ-Νταμ ντε λα Γκαρντ έδωσε σήμα για την άφιξη στο λιμάνι του τρικάταρτου “Φαραώ” που επέστρεφε μετά από ένα πολύμηνο ταξίδι σε Σμύρνη, Τεργέστη και Νάπολη». Η αφήγηση ξεκινά με τον πρωταγωνιστή της ιστορίας, Εδμόνδο Νταντές, να φτάνει στη Μασσαλία. «Ήταν ένας νέος δεκαοχτώ με είκοσι χρονών, ψηλός, σβέλτος, με όμορφα μαύρα μάτια και εβένινα σγουρά μαλλιά. Όλη του η εμφάνιση απέπνεε αυτόν τον αέρα ηρεμίας και αποφασιστικότητας, χαρακτηριστικό σε άνδρες μαθημένους από την παιδική τους ηλικία να παλεύουν με κάθε κίνδυνο».
Ευλογημένος από τη φύση με ομορφιά και εξυπνάδα, ο Νταντές πρόκειται να γίνει πλοίαρχος και να παντρευτεί την αγαπημένη, Καταλανή αρραβωνιαστικιά του, Μερσέντες –«Μια πανέμορφη κοπελιά με μαλλιά πιο μαύρα κι απ’ το κάρβουνο, με βελούδινα μεγάλα μάτια σαν της ελαϕίνας,…». Όμως, τα σχέδια ζηλόφθονων ανθρώπων του περιβάλλοντός του, τον στιγματίζουν ως βοναπαρτιστή και οδηγείται στο μπουντρούμι του οχυρωμένου νησιού Ιφ -η μεταμόρφωσή του σε Κόμη Μοντεχρίστο έχει ήδη ξεκινήσει.
«…ονειρεύεται να γίνει πλοίαρχος, αντί όμως γι’ αυτό φυλακίζεται άδικα, δραπετεύει, πλουτίζει και γίνεται πλοίαρχος χάρη στην εξουσία που κατέχει. Είναι ο πρώτος ήρωας πολιτικός κρατούμενος στη λογοτεχνία! […] Φυλακίζεται για δεκατέσσερα χρόνια. Στη φυλακή γνωρίζει τον δεύτερο πατέρα του, τον αβά Φαρία […] Κατά την απόδρασή του, παραλίγο να πεθάνει από πνιγμό, και κατόπιν βρίσκει τον αμύθητο θησαυρό του Φαρία. Μετά την “ανάστασή” του, 33 χρονών, αρχίζει τα “θαύματά” του. Ο ίδιος αισθάνεται πως εκπληρώνει το θέλημα του Θεού· άρα, ανταμείβει τους καλούς και τιμωρεί τους κακούς. […] οργανώνει γλέντια και φαγοπότια, αλλά ούτε γλεντάει ούτε τρώει· δεν χαίρεται σχεδόν τίποτε, ούτε καν τον έρωτα. Όλη του η ύπαρξη είναι στραμμένη στην αποστολή του. Ακόμα και τον δεσμοφύλακα στο φρούριο του Ιϕ, επειδή είπε δυο συμπονετικές κουβέντες για τους παλιούς κρατούμενους, τον ανταμείβει. […]
Alexandre Dumas by Achille Devéria (1829)
Είναι παντοδύναμος και παντογνώστης – όχι μόνο από τη μόρφωση που πήρε από τον αβά Φαρία μέσα στη φυλακή, αλλά και διαβάζοντας συνεχώς στις απέραντες βιβλιοθήκες του. Ξέρει όλες τις γνωστές γλώσσες (ακόμα και αρχαία και νέα ελληνικά, καθώς και λατινικά),
είναι βιρτουόζος στα όπλα, πρωτοπόρος στα μηχανολογικά επιτεύγματα της εποχής του (ατμόπλοια, τηλέγραφο, σιδηρόδρομο). Λατρεύει τη μουσική αλλά με τους όρους του, επηρεάζει το Χρηματιστήριο, είναι φίλος με ληστές και πειρατές, αλλά και τους επιβάλλεται. Κατέχει όλα τα μυστικά, τα μυστήρια και τη σοφία της μυθικής Ανατολής: δηλητήρια, φίλτρα, ναρκωτικά, μαζί με μπαχαρικά, υφάσματα, όπλα, έπιπλα, όχι μόνο δεν του είναι ξένα, αλλά συνθέτουν τον προσωπικό του χώρο, που συνήθως είναι ανατολίτικα διαμερίσματα ή σπηλιές και κατακόμβες. Τέλος, είναι εκδικητής· η εκδίκηση γι᾽ αυτόν ξεκινάει ως προσωπική, αλλά όταν είναι σε θέση να εκδικηθεί δεν έχει μόνο ατομικά κίνητρα. Όλοι οι αντίπαλοί του έχουν κάνει και άλλα εγκλήματα, τρομερότερα από αυτά που στρέφονταν εναντίον του. Εκδικείται το κακό, και γι᾽ αυτό έγινε αρχέτυπο…», διαβάζουμε στην Εισαγωγή.
Παραμένοντας ηρωική μορφή στη συνείδηση εφήβων και ενηλίκων πολλών γενεών, ο Κόμης Μοντεχρίστος έχει κερδίσει τη μάχη με τον χρόνο. Εμπειρίες συνοπτικών εκδόσεων και παιδικών αφηγήσεων ολοκληρώνονται και ενηλικιώνονται, αντίστοιχα, στην παρούσα, πλήρη έκδοση –ο Κόμης Μοντεχρίστος συστήνεται και πάλι. Μέσα από την ταυτότητά του, σχηματίζεται ο πρώτος Υπεράνθρωπος του σύγχρονου κόσμου. Μέσα από την πάλη του για ζωή, αναδύονται ζητήματα πάντα επίκαιρα –ερωτήματα που αιώνια φλέγονται.
