Ο δείκτης νοημοσύνης (IQ) μειώνεται στις γενιές που έχουν γεννηθεί μετά το 1975 και νορβηγοί ερευνητές εκτιμούν πως η πιο εύλογη εξήγηση είναι ότι το πολιτιστικό περιβάλλον είναι λιγότερο ευνοϊκό για τις νέες γενιές.
Μελέτη που δημοσιεύεται σήμερα από την αμερικανική επιθεώρηση PNAS ασχολήθηκε με τις διανοητικές επιδόσεις των νεαρών Νορβηγών που περνούν από τεστ επ’ ευκαιρία της στράτευσής τους και είναι γεννημένοι από το 1962 έως το 1991.
Οι δύο ερευνητές που συνέταξαν τη μελέτη, οι οικονομολόγοι Μπερντ Μπράτσμπεργκ και Όλε Ρόγκεμπεργκ (Frisch Centre του Όσλο), αναζήτησαν τις αιτίες του «φαινομένου Φλιν».
Το φαινόμενο αυτό διαπιστώθηκε από τον ερευνητή στην ψυχολογία Τζέιμς Φλιν και δείχνει πως η τάση για αύξηση της ευφυΐας, η οποία παρατηρήθηκε σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας της ανθρωπότητας, σταμάτησε στην εποχή μας και άρχισε μάλιστα μια τάση μείωσης της ευφυΐας.
Το ενδιαφέρον στη νορβηγική μελέτη είναι το γεγονός ότι συγκρίνει μεταξύ τους τα IQ αδελφών, δηλαδή προσώπων που προέρχονται από το ίδιο ακριβώς κοινωνικό περιβάλλον και έχουν συγγενικά γονίδια.
Στα αδέλφια αυτά, το IQ αυξανόταν κατά 0,20 μονάδα κατ’ έτος ανάμεσα σ’ αυτά που γεννήθηκαν το 1962 και εκείνα που γεννήθηκαν το 1975. Στη συνέχεια μειωνόταν κατά 0,33 μονάδα κατ’ έτος ανάμεσα σ’ αυτά που γεννήθηκαν το 1975 και αυτά που γεννήθηκαν το 1991.
Η μείωση της ευφυΐας δεν οφείλεται καθόλου ούτε στα γονίδια ούτε στην κοινωνιολογία, σύμφωνα με τους οικονομολόγους. «Αν και τέτοιοι παράγοντες μπορεί να υπάρχουν, η επίδρασή τους είναι αμελητέα σε σύγκριση με άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες», υποστηρίζουν.
Ως μη κοινωνιολογικούς και μη γενετικούς παράγοντες θεωρούν «την πτώση των εκπαιδευτικών αξιών», «την επιδείνωση των εκπαιδευτικών και σχολικών συστημάτων», την «τηλεόραση και τα μέσα ενημέρωσης», «την επιδείνωση της εκπαίδευσης στους κόλπους των οικογενειών», «την επιδείνωση της διατροφής» και «την επιδείνωση της υγείας».
Η άφιξη παιδιών μεταναστών, που έρχονται από χώρες όπου το σχολικό σύστημα είναι λιγότερο αποτελεσματικό, κάτι που αποτελούσε ένα διαφορετικό σενάριο, αποκλείσθηκε ως αιτία αφού τα παιδιά αυτά δεν περιλαμβάνονται στην έρευνα.
Όμως οι ερευνητές δεν κάνουν κάποια επιλογή ανάμεσα σ’ αυτές τις διαφορετικές δυνατές υποθέσεις.
«Αν και τα αποτελέσματά μας υποστηρίζουν τη θέση σύμφωνα με την οποία οι κύριοι παράγοντες του φαινομένου Φλιν είναι περιβαλλοντικοί και ποικίλλουν μεταξύ των οικογενειών, δεν είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε την αιτιώδη δομή των υποκείμενων περιβαλλοντικών φαινομένων».
