Ο εκλεγμένος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να σκέφτεται μια αμερικανική εδαφική επέκταση που, αν το εννοεί σοβαρά, θα μπορούσε να συναγωνιστεί την αγορά της Λουιζιάνα ή τη συμφωνία που απέσπασε την Αλάσκα από τη Ρωσία.
Την περασμένη εβδομάδα, χλεύασε Καναδούς αξιωματούχους λέγοντας ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να απορροφήσουν τον βόρειο γείτονά τους και να τον κάνουν την 51η πολιτεία. Απείλησε να καταλάβει τη Διώρυγα του Παναμά, την αμερικανικής κατασκευής υδάτινη οδό που ελέγχεται εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα από την ομώνυμη χώρα στην Κεντρική Αμερική. Και την Κυριακή, επανέφερε στην επιφάνεια την επιθυμία του να αποκτήσει τη Γροιλανδία, ένα δανέζικο έδαφος που έχει από καιρό στο στόχαστρό του.
Με τον Τραμπ, οι διαφορές μεταξύ των σοβαρών πολιτικών προτάσεων και των ρητορικών ακροβασιών που αποσκοπούν στο να κεντρίσουν την προσοχή των μέσων ενημέρωσης ή να ενεργοποιήσουν τη βάση του δεν είναι πάντα σαφείς. Άλλες φορές, οι προκλήσεις του φάνηκαν να είναι τα εναρκτήρια πυροτεχνήματα στις προσπάθειές του να συνάψει συμφωνίες.
Πράγματι, όταν ο Τραμπ διατύπωσε την απειλή του να πάρει πίσω τη Διώρυγα του Παναμά αυτό το Σαββατοκύριακο, το έκανε με μια διέξοδο για τη χώρα ώστε να αποφύγει την οργή του: χαμηλότερα τέλη για τα αμερικανικά πλοία που χρησιμοποιούν το πέρασμα για να ταξιδέψουν μεταξύ του Ειρηνικού και του Ατλαντικού ωκεανού.
«Έτσι, απευθύνομαι στους αξιωματούχους του Παναμά, σας παρακαλούμε να λειτουργήσετε αναλόγως», προειδοποίησε την Κυριακή κατά τη διάρκεια δηλώσεων σε συντηρητικούς ακτιβιστές στην Αριζόνα.
«Έτσι, προς τους αξιωματούχους του Παναμά, παρακαλώ να καθοδηγηθείτε αναλόγως», προειδοποίησε την Κυριακή κατά τη διάρκεια δηλώσεων προς συντηρητικούς ακτιβιστές στην Αριζόνα.
Παρόλα αυτά, οι προτάσεις είναι εντυπωσιακά παρόμοιες ως προς την εστίασή τους στην επέκταση του αποτυπώματος των Ηνωμένων Πολιτειών στο εξωτερικό. Και για κάποιον που υποστήριξε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να αποσυρθούν από τις ξένες επεμβάσεις, οι ιδέες αυτές φέρουν σύγχρονους απόηχους του δόγματος του 19ου αιώνα του «Manifest Destiny» – μια πίστη στο θείο δικαίωμα των Ηνωμένων Πολιτειών να επεκταθούν σε όλη την ήπειρο.
Το βράδυ της Κυριακής ο Τραμπ χαρακτήρισε την ιδιοκτησία της Γροιλανδίας «απόλυτη αναγκαιότητα» για «σκοπούς εθνικής ασφάλειας και ελευθερίας σε ολόκληρο τον κόσμο». Η προσπάθειά του να καταλάβει τη Διώρυγα του Παναμά -την οποία περιέγραψε ως «ζωτικό εθνικό περιουσιακό στοιχείο», αν και έχουν περάσει δεκαετίες από τότε που η Αμερική την ήλεγχε- αντανακλά μια παρόμοια εθνικιστική ατζέντα που ο Τραμπ συχνά περιγράφει ως «Πρώτα η Αμερική».
Μιλώντας στην Αριζόνα αυτό το Σαββατοκύριακο, ο Τραμπ επανέλαβε επίσης τα σχέδιά του να χαρακτηρίσει τα καρτέλ ναρκωτικών ως ξένες τρομοκρατικές οργανώσεις, μια διάκριση που θα μπορούσε να προϊδεάσει για τη χρήση στρατιωτικής βίας στο μεξικανικό έδαφος. Ο Τραμπ έχει απειλήσει να ρίξει βόμβες σε εργαστήρια φαιντανύλης και να στείλει ειδικές δυνάμεις για να εξουδετερώσουν τους ηγέτες των καρτέλ, μια εισβολή που θα μπορούσε να παραβιάσει την κυριαρχία του Μεξικού και να διαταράξει τις σχέσεις με τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η μεταβατική ομάδα του Τραμπ αρνήθηκε να διευκρινίσει αν αυτές οι τελευταίες δηλώσεις αντικατοπτρίζουν πραγματικές φιλοδοξίες ή άλλα κίνητρα, αλλά παρέπεμψε το CNN στα πρόσφατα σχόλια και τις αναρτήσεις του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Αρκετοί άνθρωποι που βρίσκονται κοντά και εντός της ομάδας μετάβασης του Τραμπ δεν μπόρεσαν να προσδιορίσουν την προέλευση του ξαφνικού ενδιαφέροντός του για τις συνεχιζόμενες δραστηριότητες στη Διώρυγα του Παναμά, ένα θέμα που δεν έθεσε στην προεκλογική εκστρατεία. Ένας σύμβουλος, ωστόσο, σημείωσε ότι ο Τραμπ αναδεικνύει τακτικά θέματα που του γνωστοποιούνται από ανθρώπους που κυμαίνονται από μακροχρόνιους φίλους έως νέους γνωστούς, εάν του προκαλέσουν το ενδιαφέρον. Από τότε που κέρδισε τις εκλογές τον περασμένο μήνα, ο Τραμπ έχει περάσει τις περισσότερες ημέρες διασκεδάζοντας στενούς συμμάχους, επιχειρηματικούς μεγιστάνες, δωρητές και αρχηγούς κρατών στην έπαυλή του στο Παλμ Μπιτς.
Ένας άλλος σύμβουλος δήλωσε ότι οι ανησυχίες σχετικά με τη μεταχείριση των αμερικανικών εταιρειών στον Παναμά πιθανότατα βρήκαν απήχηση στον Τραμπ, επειδή «το εμπόριο είναι πρώτο στο μυαλό του». Η άσκηση πίεσης στον Παναμά για τη μείωση των τελών στα πλοία που χρησιμοποιούν τη διώρυγα θα μπορούσε επίσης να συμβάλλει στην αντιστάθμιση της αναμενόμενης αύξησης του κόστους των προϊόντων που προκύπτει από τους δασμούς που προτίθεται να βάλει ο Τραμπ στα ξένα προϊόντα.
«Τον παίρνω πάντα στα σοβαρά, παρόλο που μπορεί να ακούγονται λίγο υπερβολικά», είπε ο εκπρόσωπος των Ρεπουμπλικανών της Φλόριντα Carlos Gimenez σχετικά με τα σχόλια του Τραμπ στο Fox Business τη Δευτέρα. «Είναι μια πραγματική απειλή για τον Παναμά».
Ο πρόεδρος του Παναμά José Raúl Mulino ανάρτησε μια μακροσκελή δήλωση στα ισπανικά και στα αγγλικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δηλώνοντας ότι η κυριότητα της διώρυγας «δεν είναι διαπραγματεύσιμη». Η διώρυγα χτίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα και λειτουργούσε από τις ΗΠΑ μέχρι το 1999, οπότε και παραδόθηκε πλήρως στον Παναμά βάσει συνθήκης που είχε υπογράψει ο πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ δύο δεκαετίες πριν και η οποία εγγυόταν την αμερικανική χρήση της διώρυγας στο διηνεκές.
«Θέλω να εκφράσω επακριβώς ότι κάθε τετραγωνικό μέτρο της διώρυγας του Παναμά και της παρακείμενης περιοχής ανήκει στον Παναμά και θα συνεχίσει να ανήκει στον Παναμά», διεμήνυσε ο Μουλίνο.
Ωστόσο, η απάντηση δεν αποθάρρυνε τον Τραμπ και τους συμμάχους του, οι οποίοι απάντησαν με μιμίδια και εικόνες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δίνοντας ακόμα μεγαλύτερη έμφαση στον νέο του «αγώνα».
«Καλώς ήρθατε στο Κανάλι των Ηνωμένων Πολιτειών», ανάρτησε ο Τραμπ στο Truth Social, μαζί με μια φωτογραφία της σημαίας των ΗΠΑ να ανεμίζει στο κανάλι.
Ο Mulino, μιλώντας στο CNN en Espanol, στο πλαίσιο συνέντευξης που θα μεταδοθεί αυτήν την Κυριακή, χλεύασε την κριτική του Τραμπ ότι ο Παναμάς δεν είναι σε θέση να διασφαλίσει τη λειτουργία του καναλιού. «Αυτή αποτελεί μια εκδήλωση μεγάλης άγνοιας της ιστορίας. Η διώρυγα θα γιορτάσει 25 χρόνια στα χέρια του Παναμά, υπό τη διοίκηση του Παναμά, στις 31 Δεκεμβρίου», είπε, υπογραμμίζοντας τα πεπραγμένα, συμπεριλαμβανομένου ενός έργου επέκτασης, που έχει επιτύχει ο Παναμάς από τότε που οι ΗΠΑ παρέδωσαν τη Διώρυγα, η οποία τόνισε, «αφήνει πολλά εκατομμύρια δολάρια κέρδη για την εθνική μας οικονομία».
Η πρόταση του Τραμπ να αγοράσει τη Γροιλανδία από τη Δανία, την οποία έκανε για πρώτη φορά κατά την πρώτη του θητεία, απορρίφθηκε ομοίως.
Ο πρωθυπουργός της αυτόνομης δανικής επικράτειας, Mute Egede, δήλωσε σε ανάρτησή του στο Facebook τη Δευτέρα: «Η Γροιλανδία είναι δική μας» και «δεν είμαστε προς πώληση και δεν θα είμαστε ποτέ προς πώληση».
Το γραφείο της πρωθυπουργού της Δανίας Mette Frederiksen – που χαρακτήρισε «παράλογη» την πρόταση του Τραμπ για την πρώτη θητεία του ότι η Γροιλανδία θα μπορούσε να αγοραστεί – απηχούσε όσα δήλωσε ο Egede.
«Η κυβέρνηση ανυπομονεί να συνεργαστεί με τη νέα κυβέρνηση [Τραμπ]. Σε μια σύνθετη πολιτική κατάσταση ασφαλείας, όπως αυτή που βιώνουμε σήμερα, η διατλαντική συνεργασία είναι ζωτικής σημασίας», αναφέρεται σε ανακοίνωση της Δευτέρας. «Όσον αφορά τις δηλώσεις σχετικά με τη Γροιλανδία, το γραφείο της πρωθυπουργού δεν έχει κανένα άλλο σχόλιο εκτός από την αναφορά σε όσα δήλωσε ο πρωθυπουργός της Γροιλανδίας σχετικά με το ότι η Γροιλανδία δεν είναι προς πώληση, αλλά ανοιχτή για συνεργασία», προστίθεται στην ανακοίνωση.
Ο Τραμπ συζήτησε για πρώτη φορά την ιδέα ιδιωτικά και την επιβεβαίωσε δημοσίως το 2019, αν και τελικά υποβάθμισε το ενδιαφέρον του.
«Στρατηγικά είναι ενδιαφέρον και θα μας ενδιέφερε, αλλά θα μιλήσουμε λίγο μαζί τους», είχε πει τότε. «Δεν είναι το νούμερο ένα στον “καυστήρα”, μπορώ να σας το πω αυτό».
Ωστόσο, επανέφερε την ιδέα αυτή την Κυριακή σε ένα δελτίο τύπου που ανακοίνωσε τον συνιδρυτή της PayPay, Ken Howery, ως την επιλογή του για τη θέση του πρεσβευτή στη Δανία.
Η πρόταση του Τραμπ να προσαρτήσει τον Καναδά φαίνεται να είναι πολύ λιγότερο σοβαρή και περισσότερο ένα δημόσιο πείραγμα του Καναδού πρωθυπουργού Τζάστιν Τριντό μετά το δείπνο που είχαν οι δύο τους πρόσφατα στο Μαρ-α-Λάγκο. Ο εκλεγμένος πρόεδρος συνέχισε, ωστόσο, να ασχολείται με την ιδέα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Νομίζω ότι είναι μια σπουδαία ιδέα», έγραψε σε μια πρόσφατη ανάρτηση. Το επεισόδιο προέρχεται από μια άλλη πρόκληση του Τραμπ, αυτή για την επιβολή δασμών 25% σε προϊόντα που προέρχονται από τον Καναδά και το Μεξικό, που είναι ενδεικτική της προσέγγισής του στις διαπραγματεύσεις με ξένους ηγέτες.
Από πολλές απόψεις, το τέχνασμα έφερε το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα: οι ηγέτες και των δύο χωρών ζήτησαν αμέσως ακρόαση από τον Τραμπ για να επιβεβαιώσουν τη δέσμευσή τους να συνδράμουν τις ΗΠΑ στα συνοριακά ζητήματα. Και παρείχε στον Τραμπ μια πρώιμη διέξοδο στον Τραμπ για να διεκδικήσει μία νίκη επί ενός ξένου στόχου.
«Ο πρόεδρος Τραμπ διασφαλίζει τα σύνορα», έγραψε η μεταβατική του ομάδα σε πρόσφατη ανακοίνωση, «και δεν έχει καν αναλάβει τα καθήκοντά του».
