Οι χάρτες αποτελούν στην πραγματικότητα ένα πρώτο βήμα για να αρχίσει κάποιος να σκέφτεται τη στρατηγική μιας χώρας, η οποία μπορεί να αποκαλύψει παράγοντες που διαφορετικά δεν είναι προφανείς.
Οι 10 παρακάτω χάρτες δείχνουν τη δύσκολη θέση της Ρωσίας μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και την εξήγηση των μακροπρόθεσμων προθέσεων του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ευρώπη.
1.
Μερικές φορές ένας μόνο χάρτης μπορεί να αποκαλύψει το πιο σημαντικό πράγμα για μια χώρα. Στην περίπτωση της Ρωσίας, είναι αυτός ο χάρτης.
Ένα από τα κλειδιά για την κατανόηση της στρατηγικής της Ρωσίας είναι να εξετάσει τη γεωγραφική θέση της σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Η ευρωπαϊκή χερσόνησος περιβάλλεται από τρεις πλευρές από τη Βαλτική και τη Βόρεια Θάλασσα, τον Ατλαντικό Ωκεανό και τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. Το ανατολικότερο όριο της χερσονήσου εκτείνεται από την ανατολική άκρη της Βαλτικής Θάλασσας προς τη Μαύρη Θάλασσα.
Στον χάρτη αυτό, αυτή η διαίρεση υποδεικνύεται από τη γραμμή από την Αγία Πετρούπολη στο Ρόστοφ-ον-Ντον. Αυτή η γραμμή ορίζει επίσης χονδρικά τα ανατολικά σύνορα των χωρών της Βαλτικής, της Λευκορωσίας και της Ουκρανίας. Αυτές οι χώρες είναι το ανατολικό άκρο της ευρωπαϊκής χερσονήσου.
Σχεδόν κανένα μέρος της Ευρώπης απέχει περισσότερο από 400 μίλια από τη θάλασσα και το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης απέχει λιγότερο από 300 μίλια. Μεγάλο μέρος της Ρωσίας, από την άλλη πλευρά, είναι ουσιαστικά απομονωμένο. Ο Αρκτικός Ωκεανός απέχει πολύ από τα κέντρα πληθυσμού της Ρωσίας και τα λιγοστά λιμάνια που υπάρχουν σήμερα είναι, κατά κανόνα, άχρηστα την περίοδο του χειμώνα.
2.
Η πρόσβαση της Ρωσίας στους ωκεανούς του πλανήτη εκτός από την Αρκτική είναι επίσης περιορισμένη.
Η Ευρωπαϊκή Ρωσία έχει τρία πιθανά σημεία από τα οποία θα έχει πρόσβαση στο παγκόσμιο ναυτιλιακό εμπόριο. Το ένα είναι μέσω της Μαύρης Θάλασσας και του Βοσπόρου, μιας στενής πλωτής οδού που ελέγχεται από την Τουρκία, η οποία μπορεί να κλείσει εύκολα στη Ρωσία.
Ένας άλλος είναι από την Αγία Πετρούπολη, όπου τα πλοία μπορούν να πλεύσουν μέσω των δανικών υδάτων, αλλά αυτό το πέρασμα μπορεί επίσης να αποκλειστεί εύκολα. Η τρίτη είναι η μακρά διαδρομή του Αρκτικού Ωκεανού, ξεκινώντας από το Μουρμάνσκ και εν συνεχεία επεκτείνοντας τα κενά μεταξύ της Γροιλανδίας, της Ισλανδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, οι αεροπορικές βάσεις στη Νορβηγία, τη Σκωτία και την Ισλανδία, σε συνδυασμό με ομάδες μάχης αερομεταφορέα, εργάστηκαν για να αρνηθούν στη Ρωσία να έχει πρόσβαση στη θάλασσα. Αυτό αποδεικνύει την ευάλωτη θέση της Ρωσίας λόγω της έλλειψης πρόσβασης στους ωκεανούς και τις πλωτές οδούς.
Αποκαλύπτει επίσης γιατί η Ρωσία είναι, για όλους τους σκοπούς και τους σκοπούς, μια μεσογειακή χώρα.
Η πρόσβαση μιας χώρας στη θάλασσα μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την οικονομική και πολιτική της ισχύ.
3.
Ο πληθυσμός της Ρωσίας συσπειρώνεται κατά μήκος των δυτικών συνόρων με την Ευρώπη και τα νότια σύνορά της με τον Καύκασο (περιοχή μεταξύ της Μαύρης Θάλασσας και της Κασπίας Θάλασσας προς νότο). Η Σιβηρία είναι ελαφρά κατοικημένη. Οι ποταμοί και η υποδομή ρέουν δυτικά.
4.
Η καρδιά της ρωσικής γεωργίας είναι στα νοτιοδυτικά. Το κλίμα της Βόρειας Ρωσίας δεν μπορεί να στηρίξει την εκτεταμένη γεωργία, η οποία καθιστά ζωτικά τα ρωσικά σύνορα με την Ουκρανία και τα ρωσικά σύνορα στον Καύκασο και την Κεντρική Ασία. Όπως και με τον πληθυσμό, η δυτική και η νότια Ρωσία είναι οι ζωτικότερες και παραγωγικότερες γεωργικές περιοχές της.
5.
Η σημασία των δυτικών και νότιων περιοχών μπορεί να διαπιστωθεί και στη δομή μεταφορών της χώρας.
Η σιδηροδρομική μεταφορά παραμένει κρίσιμη για τη Ρωσία. Παρατηρήστε πώς είναι προσανατολισμένη προς τη δύση και τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Και πάλι, το επίκεντρο είναι οι δυτικές και οι μόλις δύο νότιες σιδηροδρομικές γραμμές που συνδέουν την ευρωπαϊκή Ρωσία με τη θαλάσσια περιοχή του Ειρηνικού της Ρωσίας και το μεγαλύτερο μέρος της Σιβηρίας είναι έξω από το φάσμα των μεταφορών.
6.
Οι τρεις επόμενοι χάρτες δείχνουν ένα βασικό εσωτερικό μοτίβο για τη Ρωσία. Η πρωταρχική εστίαση και ευπάθεια της Ρωσίας είναι στη Δύση … με δευτερεύον ενδιαφέρον για τον Καύκασο. Η Σιβηρία πιάνει μεγάλο μέρος του χάρτη, αλλά είναι ελάχιστα κατοικημένη και ελάχιστα στρατηγική.
Ο πρώτος από τους τρεις χάρτες δείχνει ότι τα σημερινά δυτικά σύνορα της Ρωσίας συμπίπτουν με τη βάση της ευρωπαϊκής χερσονήσου. Οι άλλοι χάρτες δείχνουν ότι ο πληθυσμός, η γεωργία και οι μεταφορές βρίσκονται κατά μήκος των δυτικών συνόρων (με ένα δευτερεύον σύμπλεγμα στον Καύκασο).
Αυτή η περιοχή είναι ο ρωσικός πυρήνας, και όλες οι άλλες περιοχές προς ανατολάς στην Ασία αντιπροσωπεύουν την περιφέρεια.
Ως χερσαία δύναμη, η Ρωσία είναι εγγενώς ευάλωτη. Βρίσκεται στην ευρωπαϊκή πεδιάδα με λίγα φυσικά εμπόδια για να σταματήσει ένας εχθρός που έρχεται από τη δύση. Ανατολικά από τα Καρπάθια Όρη, η πεδιάδα περιστρέφεται προς τα νότια και ανοίγει η πόρτα προς τη Ρωσία.
Επιπλέον, η Ρωσία έχει λίγα ποτάμια, γεγονός που δυσχεραίνει τις εσωτερικές μεταφορές και μειώνει περαιτέρω την οικονομική αποτελεσματικότητα. Η γεωργική παραγωγή πρέπει να μεταφερθεί στις αγορές και αυτό σημαίνει ότι το σύστημα μεταφορών πρέπει να λειτουργεί καλά.
Και με τόσο μεγάλο μέρος της οικονομικής δραστηριότητάς της που βρίσκεται κοντά στα σύνορα και τόσο λίγα φυσικά εμπόδια, η Ρωσία κινδυνεύει.
7.
Δεν πρέπει λοιπόν να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η εθνική στρατηγική της Ρωσίας είναι να μετακινήσει τα σύνορά της όσο το δυνατόν πιο δυτικά.
Η πρώτη βαθμίδα χωρών στην ανατολική άκρη της ευρωπαϊκής χερσονήσου – η Βαλτική, η Λευκορωσία και η Ουκρανία – παρέχουν βάθος από την οποία η Ρωσία μπορεί να προστατευθεί και παρέχει επίσης οικονομικές ευκαιρίες.
Σκεφτείτε τη θέση της Ρωσίας το 1914, λίγο πριν ξεκινήσει ο Α Παγκόσμιος Πόλεμος.
Η Ρωσία είχε απορροφήσει πλήρως την πρώτη βαθμίδα και μερικές από τις χώρες της δεύτερης βαθμίδας, όπως η σημερινή Πολωνία και η Ρουμανία. Ο έλεγχός του για το μεγαλύτερο μέρος της Πολωνίας ήταν ιδιαίτερα σημαντικός.
Όταν η Γερμανία και η Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία επιτέθηκαν στη Ρωσία το 1914, το βάθος που έδινε στους Ρώσους στους Ρώσους τους επέτρεπε να αντισταθούν χωρίς τον αγώνα να επεκταθεί στην ίδια τη Ρωσία μέχρι το 1917.
8.
Το 1941, όταν η Γερμανία επιτέθηκε και πάλι στη Ρωσία, η διείσδυσή της ήταν πιο ακραία. Αυτός ο χάρτης δείχνει την έκταση της προκαταβολής. Η Γερμανία κατείχε όλη αυτή την επικράτεια σε ένα σημείο αλλά όχι όλα ταυτόχρονα.
Οι Γερμανοί κατέλαβαν σχεδόν όλη την ευρωπαϊκή χερσόνησο και, στην τελική τους ώθηση, μετακινήθηκαν ανατολικά και νότια στον Καύκασο.
Τελικά, η Ρωσία νίκησε τη Γερμανία μέσω του βάθους και της σκληρότητας των στρατευμάτων της.
Οι πρώτοι εξάντλησαν τους Γερμανούς, και ο τελευταίος επέβαλε έναν πόλεμο καταστροφής που τους έσπασε. Εάν οι Ρώσοι δεν είχαν αυτό το στρατηγικό βάθος, θα είχαν χάσει τον πόλεμο.
Επομένως, η ρωσική στρατηγική στο τέλος του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου ήταν να ωθήσει τα σύνορά της όσο το δυνατόν πιο δυτικά.
9.
Αυτό ήταν το περισσότερο που επεκτάθηκε ποτέ Ρωσία, και τελικά έσπασε τη Σοβιετική Ένωση. Η Ρωσία είχε καταλάβει την πρώτη βαθμίδα χωρών – τη Βαλτική, τη Λευκορωσία και την Ουκρανία – και έσπρωξε προς τα δυτικά τη δεύτερη βαθμίδα, καθώς και το ανατολικό μισό της Γερμανίας.
Η ιδανική θέση της Ρωσίας αποτέλεσε μια υπαρξιακή απειλή για την υπόλοιπη Ευρώπη. Οι Ευρωπαίοι και οι ΗΠΑ είχαν δύο πλεονεκτήματα. Είχαν μια ευρεία περικύκλωση της Ρωσίας και μπορούσαν να κλείσουν την πρόσβασή τους στη θάλασσα όταν ήθελαν.
Αλλά πιο σημαντικό είναι ότι δημιούργησαν ένα εμπορικό μπλοκ ναυτιλίας που με τη σειρά του δημιούργησε τεράστιο πλούτο σε σύγκριση με τη σοβιετική συμμαχία (παρασύρεται όπως ήταν από την ξηρά με τη Ρωσία). Ο αγώνας των ενόπλων δυνάμεων που προέκυψε ήταν μια μικρή πίεση στη Δύση αλλά δημιούργησε ένα ανυπέρβλητο κόστος στη Ρωσία.
Όταν οι τιμές του πετρελαίου μειώθηκαν στη δεκαετία του ’80, οι Ρώσοι δεν μπόρεσαν να διατηρήσουν την πτώση των εσόδων. Αυτό κατέστρεψε τη Σοβιετική Ένωση.
1. 
Επιστρέφοντας στον πρώτο χάρτη, η υποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων στη γραμμή που χώριζε τη χώρα από την Ευρωπαϊκή Χερσόνησο ήταν άνευ προηγουμένου. Από τον 18ο αιώνα, η Ρωσία ελέγχει την πρώτη βαθμίδα της χερσονήσου. Μετά το 1991, έχασε τον έλεγχο και των δύο βαθμίδων. Τα σύνορα της Ρωσίας δεν ήταν τόσο κοντά στη Μόσχα για πολύ καιρό.
Η Δύση απορρόφησε τις Βαλτικές χώρες στο ΝΑΤΟ, φέρνοντας την Αγία Πετρούπολη σε απόσταση 100 μιλίων από μια χώρα του ΝΑΤΟ. Δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα γι ‘αυτό οι Ρώσοι. Επικεντρώθηκαν όμως στη σταθεροποίηση της κατάστασης – από την άποψή τους, αυτό περιλάμβανε την καταπολέμηση των τσετσένων αντάρτων από την πλευρά των συνόρων τους, παρεμβαίνοντας στη Γεωργία, στέλνοντας στρατεύματα στην Αρμενία και ούτω καθεξής.
Αλλά όπως μπορείτε να δείτε από αυτούς τους χάρτες, η χώρα-κλειδί για τη Ρωσία μετά το 1991 ήταν η Ουκρανία. Οι Βαλτικές χώρες δεν ήταν εφικτές για τώρα, και η Λευκορωσία είχε μια φιλορωσική κυβέρνηση. Ωστόσο, η Ουκρανία ήταν το κλειδί, επειδή τα σύνορα της Ουκρανίας περνούσαν από τη γεωργική καρδιά της Ρωσίας, καθώς και μεγάλα κέντρα πληθυσμού και δίκτυα μεταφορών.
Αυτός ήταν ένας από τους λόγους για τους οποίους οι Γερμανοί στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο έσπρωξαν και πέρασαν τα ουκρανικά σύνορα για να φτάσουν στη Ρωσία.
Όσον αφορά τη σημερινή μάχη για την Ουκρανία, οι Ρώσοι πρέπει να υποθέσουν ότι το ευρωαμερικανικό ενδιαφέρον για τη δημιουργία ενός φιλοδυτικού καθεστώτος έχει σκοπό πέρα από την Ουκρανία. Από τη ρωσική πλευρά, όχι μόνο έχουν χάσει μια κρίσιμη ζώνη ασφαλείας, αλλά οι ουκρανικές δυνάμεις, εχθρικές προς τη Ρωσία, έχουν κινηθεί προς τα ρωσικά σύνορα.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η περιοχή που υπερασπίζονται οι Ρώσοι είναι η περιοχή ακριβώς δυτικά των ρωσικών συνόρων, αγοράζοντας όσο το δυνατόν περισσότερο χώρο.
Η Ρωσία δεν έχει την επιλογή να υποθέσει ότι το ενδιαφέρον της Δύσης στην περιοχή προέρχεται από καλές προθέσεις.
Την ίδια στιγμή, η Δύση δεν μπορεί να υποθέσει ότι η Ρωσία – αν ζητήσει την Ουκρανία – θα σταματήσει εκεί. Επομένως, βρισκόμαστε στην κλασική περίπτωση όπου δύο δυνάμεις αναλαμβάνουν το χειρότερο. Αλλά η Ρωσία καταλαμβάνει την ασθενέστερη θέση, έχοντας χάσει την πρώτη βαθμίδα της Ευρωπαϊκής Χερσονήσου. Αγωνίζεται να διατηρήσει τη φυσική ακεραιότητα της.
Η Ρωσία δεν έχει, επίσης, τη δυνατότητα να προβάλει σημαντική δύναμη επειδή η ναυτική της δύναμη είναι εμφιαλωμένη και γιατί δεν μπορεί να στηρίξει τις μεγάλες δυνάμεις από τον αέρα μόνο. Αν και συμμετείχε στη συριακή διαμάχη για να αποδείξει τις στρατιωτικές δυνατότητές της και να κερδίσει την εξουσία με τη Δύση, αυτή η επιχείρηση είναι απομακρυσμένη από τα κυριότερα συμφέροντα της Ρωσίας. Το πρωταρχικό ζήτημα είναι τα δυτικά σύνορα και η Ουκρανία. Στο νότο, επικεντρώνεται στον Καύκασο.
Είναι σαφές ότι η οικονομία της Ρωσίας, βασισμένη στις εξαγωγές ενέργειας, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, δεδομένης της πτώσης της τιμής του πετρελαίου το προηγούμενο έτος και το μισό. Αλλά η Ρωσία ήταν πάντα σε σοβαρό οικονομικό πρόβλημα. Η οικονομία της ήταν καταστροφική πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά κέρδισε τον πόλεμο ούτως ή άλλως … με κόστος που λίγες άλλες χώρες θα μπορούσαν να αντέξουν.
10.
Ο Θουκυδίδης ξεχώρισε την Αθήνα και τη Σπάρτη, επισημαίνοντας ότι η Αθήνα ήταν κοντά στη θάλασσα και είχε ένα εξαιρετικό λιμάνι, τον Πειραιά.
Η Σπάρτη, από την άλλη πλευρά, δεν ήταν ναυτική δύναμη. Η Αθήνα ήταν πολύ πλουσιότερη από τη Σπάρτη. Μια ναυτική δύναμη μπορεί να ασχοληθεί με το διεθνές εμπόριο με τέτοιο τρόπο ώστε μια ηπειρωτική δύναμη να μην μπορεί.
Ως εκ τούτου, ο Αθηναίος είναι πλούσιος, αλλά σε αυτόν τον πλούτο υπάρχουν δύο ελαττώματα. Πρώτον, ο πλούτος δημιουργεί πολυτελή και πολυτελή διαφθορά. Δεύτερον, η ευρύτερη εμπειρία στον κόσμο δημιουργεί ηθική ασάφεια.
Η Σπάρτη είχε πολύ λιγότερο πλούτο από την Αθήνα. Δεν προόδευσε με το εμπόριο αλλά με σκληρή εργασία. Και έτσι, δεν γνώριζε τον κόσμο, αλλά αντ ‘αυτού είχε μια απλή και ισχυρή αίσθηση του σωστού και του λάθους.
Ο αγώνας ανάμεσα στην δύναμη από τον πλούτο και την δύναμη μέσω της προσπάθειας ήταν ιστορική. Μπορεί να φανεί στη διάκριση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Χερσονήσου και της Ρωσίας. Η Ευρώπη είναι κοσμική και αποκομίζει μεγάλη δύναμη από τον πλούτο της, αλλά είναι επίσης επιρρεπής στην εσωτερική πάλη.
Η Ρωσία, αν και επαρχιακή, είναι πιο ενωμένη από ότι διαιρείται και αντλεί δύναμη από τη δύναμη που προέρχεται από την υπερνίκηση της δυσκολίας. Η χώρα βρίσκεται σε μια γεωγραφικά ευάλωτη θέση. Ο πυρήνας του είναι εγγενώς στεγασμένος και τα σημεία στραγγαλισμού που θα έπρεπε να περάσουν τα πλοία του για να αποκτήσουν πρόσβαση στους ωκεανούς θα μπορούσαν εύκολα να αποκοπούν.
Επομένως, η Ρωσία δεν μπορεί να είναι η Αθήνα. Πρέπει να είναι η Σπάρτη, και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είναι μια χερσαία δύναμη και να αναλάβει τον πολιτιστικό χαρακτήρα ενός σπαρτιάτικου έθνους.
Η Ρωσία πρέπει να έχει σκληρά αν όχι περίπλοκα στρατεύματα που αγωνίζονται σε επίγειους πολέμους. Πρέπει επίσης να είναι σε θέση να παράγει αρκετό πλούτο για να στηρίξει τον στρατό του, καθώς και να προσφέρει ένα λογικό επίπεδο διαβίωσης για τους λαούς του – αλλά η Ρωσία δεν θα μπορέσει να ταυτίσει την Ευρώπη από αυτή την άποψη.
Έτσι δεν είναι η ευημερία που δεσμεύει τη χώρα, αλλά ένα κοινό εξιδανικευμένο όραμα και αφοσίωση στη μητέρα Ρωσία. Και με αυτή την έννοια, υπάρχει μια βαθιά χάσμα μεταξύ της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών (που χρησιμοποιούν την ευημερία ως δικαιολογία της πίστης) και της Ρωσίας (για τους οποίους η αφοσίωση προέρχεται από τη δύναμη του κράτους και τον εγγενή ορισμό της ύπαρξης Ρωσίας).
Αυτή η στήριξη για το ρωσικό έθνος παραμένει ισχυρή, παρά την ύπαρξη ποικίλων εθνοτικών ομάδων σε ολόκληρη τη χώρα.
Όλα αυτά δίνουν στους Ρώσους μια ευκαιρία. Όσο κακή είναι η οικονομία τους αυτή τη στιγμή, η απλότητα της γεωγραφικής τους θέσης από κάθε άποψη τους δίνει δυνατότητες που μπορούν να εκπλήξουν τους αντιπάλους τους και ίσως ακόμη και να κάνουν τους Ρώσους πιο επικίνδυνους.
pronews
