Τρίτο σεισμό στον Δυτικό κόσμο, έπειτα από την νίκη του Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο και την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, μπορεί να προκαλέσει η νίκη Λεπέν κατά Μακρόν ;
Το ερώτημα βρίσκεται σε όλα τα χείλη, ειδικά στους ξένους παρατηρητές και αναλυτές.
Τι λένε οι δημοσκοπήσεις
Αυτή τη στιγμή, η απάντηση των δημοσκοπήσεων δείχνει κατηγορηματική: οι μετρήσεις των ινστιτούτων Ipsos Sopra-Steria και Harris Interactive, δίνουν στον Εμανουέλ Μακρόν 62%-64% στον δεύτερο γύρο.
Ολοι τώρα αναζητούν την απάντηση «ξεψαχνίζοντας» τα αποτελέσματα και τις πρώτες αντιδράσεις των πολιτικών. Ο Μακρόν ξεπέρασε την Λεπέν κατά περίπου 700.000 ψήφους στον πρώτο γύρο. Η ακροδεξιά ηγέτης για να κερδίσει τον δεύτερο γύρο θα πρέπει να πάρει πολύ περισσότερες ψήφους.
Τι λείπει της Λεπέν
Αλλά της λείπουν οι συμμαχίες. Ηδη από το βράδυ του πρώτου γύρου, ο ηττημένος ηγέτης των Σοσιαλιστών Μπενουά Αμόν κάλεσε τους ψηφοφόρους του να στηρίξουν τον Μακρόν. Οι μετρήσεις των δύο ινστιτούτων Ipsos Sopra-Steria και Harris Interactive δείχνουν 76%-79% των σοσιαλιστών ψηφοφόρων είναι έτοιμοι να ψηφίσουν τον Μακρόν, 3%-4% θα ψηφίσουν την Λεπέν και 17-18% θα απέχουν.
Ο νεοκομμουνιστής Μελανσόν έκανε αρνητική εντύπωση γιατί δεν έδωσε οδηγία να ψηφιστεί ο Μακρόν, μετά την προσωπική του ήττα (ήρθε τέταρτος). Ωστόσο, το 52%-62% των ψηφοφόρων του δηλώνουν έτοιμοι να ψηφίσουν τον Μακρόν για πρόεδρο, 9%-12% θα ψηφίσουν Λεπέν και 29%-36% θα απέχουν.
Στην Δεξιά παράταξη, ο Φρανσουά Φιγιόν αντέδρασε αμέσως μετά την ήττα του και ανακοίνωσε ότι θα στηρίξει τον Εμανουέλ Μακρόν. Το ίδιο έκαναν και κορυφαία στελέχη της δεξιάς παράταξης: οι πρώην πρωθυπουργοί Αλέν Ζιπέ και Ζαν-Πιέρ Ραφαρέν, ο δήμαρχος της Νίκαιας Κριστιάν Ετροζί και ο δήμαρχος της Τρουά Φρανσουά Μπαρουάν (εθεωρείτο εν δυνάμει πρωθυπουργός αν κέρδιζε ο Φιγιόν). Στις μετρήσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω, 47%-48% των ψηφοφόρων της Δεξιάς (Οι Ρεπουμπλικανοί) είναι έτοιμοι να ψηφίσουν Μακρόν, 23%-33% θα ψηφίσουν Λεπέν και 19%-30% θα απέχουν.
Οσο για τους ψηφοφόρους ενός «μικρού» υποψηφίου προέδρου που έχασε, του Nicolas Dupont-Aignan, το 34% δηλώνει πρόθυμο να ψηφίσει Μακρόν, σύμφωνα με μέτρηση της Cevipof και το 46% θα ψηφίσει Λεπέν.
Απωθεί την Δεξιά η Λεπέν
Μια ανάλυση που δημοσιεύτηκε πρόσφατα από την Fondation pour l’innovation politique (Fondapol), και την οποία υπογράφει ο διευθυντής του Κέντρου Μελετών για την Κοινή Γνώμη (CECOP), Jérôme Jaffré, δείχνει ότι η Μαρίν Λεπέν δεν μπορεί να προσελκύσει την πλειοψηφία του εκλογικού σώματος της Δεξιάς. Σύμφωνα με τον ερευνητή πολλοί ψηφοφόροι της Δεξιάς υιοθετούν «μια στάση για να εμποδίσουν την εκπρόσωπο της ακροδεξιάς να καταλάβει την εξουσία, ακόμη κι αν αυτή κερδίζει στον πρώτο γύρο».
Πολλά συμπεράσματα τα βγάζει ο εν λόγω ερευνητής από τις περιφερειακές εκλογές. Σε 294 περιφέρειες όπου μονομαχούσαν η Αριστερά και το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο, η Αριστερά κέρδισε 274 φορές, δηλαδή στο 93% των περιπτώσεων, χάρη στις δεξιές ψήφους.
Τρομάζει τους Γάλλους
Οι τελευταίες έρευνες δείχνουν, εξάλλου, ότι το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο τρομάζει την πλειοψηφία των Γάλλων. Το 55% των Γάλλων πολιτών δεν συμπαθούν «καθόλου» την ακροδεξιά πολιτικό, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της Ipsos για την Cevipof. Το 58% των ερωτηθέντων κρίνουν «εντελώς αδύνατο» να ψηφίσουν το ακροδεξιό κόμμα. Το Εθνικό Μέτωπο είναι μη δημοφιλές κόμμα (68%), πολύ περισσότερο από το Σοσιαλιστικό κόμμα και το συντηρητικό Οι Ρεπουμπλικανοί. Σύμφωνα με μέτρηση του ifop, το 62% των Γάλλων διαφωνούν με τις ιδέες του Εθνικού Μετώπου, το 58% εκτιμούν ότι εκπροσωπεί έναν κίνδυνο για την δημοκρατία και η Μαρίν Λεπέν «φοβίζει» το 55% των ψηφοφόρων.
«Μπορεί να εκλεγεί από λάθος»
Σε μια συνέντευξη στο περιοδικό Échos που δημοσιεύτηκε κατά την προεκλογική εκστρατεία του 2017, ο Gilles Finchelstein, γενικός διευθυντής του Ιδρύματος Jean-Jaurès, δήλωσε ότι «η Μαρίν Λεπέν [...] παραμένει η πιο μισητή πολιτικός. Η έξοδος από το ευρώ απορρίπτεται από το 85% των ψηφοφόρων της Γαλλίας. Το μόνο θέμα που πρέπει να δούμε είναι μήπως εκλεγεί από λάθος, δηλαδή από κατάρρευση της συμμετοχής, από εκρηκτική άνοδο της αποχής, η οποία θα μείωνε τον απαραίτητο αριθμό των ψήφων που απαιτούνται για να εκλεγεί».
Ωστόσο, ο ίδιος αμφισβητούσε αυτή την θεωρία λέγοντας ότι «ίσως κάποιοι βλέπουν την Λεπέν νικήτρια, αλλά το σοκ που θα προκαλούσε θα ήταν τόσο μεγάλο [...] που κατά τη γνώμη μου η συμμετοχή δεν θα μειωθεί».
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο δημοσκόπος Serge Galam, είχε προκαλέσει αίσθηση στην προεκλογική περίοδο δηλώνοντας ότι υπάρχει η πιθανότητα μιας νίκης του Εθνικού Μετώπου από λάθος, αν οι οπαδοί των αντιπάλων της χαλαρώσουν: «Αν κριθεί ότι πρόκειται για μια εκλογή όπως συνήθως, 100.000 ψήφοι παραπάνω, που a priori είναι ασήμαντες, θα δώσουν στην Λεπέν, προς γενική έκπληξη, το 100% της εξουσίας. Είναι αυτό που είχα πρόσφατα παρομοιάσει με μια σταγόνα νερού που δεν ξεχειλίζει απλά το βάζο αλλά το κάνει να εκραγεί».
Τι λένε οι μετρήσεις
Αυτές οι θεωρίες υποθέτουν ότι η κινητοποίηση θα μειωθεί αισθητά στον δεύτερο γύρο, αφού οι οπαδοί των υποψηφίων που έχασαν δεν θα έχουν πια κανέναν λόγο να δώσουν μάχη.
Αλλά οι αριθμοί μιλάνε μόνοι τους: όπως έδειξαν οι δημοσκοπήσεις Ipsos Sopra-Steria και Harris Interactive, θα έπρεπε, για παράδειγμα, οι ψήφοι προς τον Μακρόν του Μελανσόν, του Μπενουά Αμόν και του Φιγιόν να πέσουν στο 30%, στο 40% και στο 15% αντίστοιχα, ενώ οι ψήφοι του Φιγιόν και του Dupont-Aignan υπέρ της Λεπέν να ανέβουν στο 50% και στο 60% ώστε να νικήσει η ακροδεξιά ηγέτης.
Μένει μια τελευταία υπόθεση: να πάνε να ψηφίσουν υπέρ της Λεπέν όσοι απείχαν στον πρώτο γύρο. Ωστόσο, το 2012, το 6% των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους, δηλαδή 2,8 εκατομμύρια ψηφοφόροι, ενώ απείχαν στον πρώτο γύρο, κινητοποιήθηκαν στον δεύτερο γύρο για να ψηφίσουν κατά της Λεπέν.
Σε αυτόν τον δεύτερο γύρο του 2017, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ipsos και Harris Interactive, για να νικήσει η Λεπέν θα πρέπει το 65% όσων απείχαν στον πρώτο γύρο να την ψηφίσουν -δηλαδή 7 εκατομμύρια ψηφοφόροι!
Αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι όσοι κινητοποιούνται στον δεύτερο γύρο είναι για να τιμωρήσουν το ακροδεξιό κόμμα: έτσι το 2002, όσοι απείχαν στον πρώτο γύρο, στον δεύτερο γύρο ψήφισαν 43% υπέρ του Σιράκ, και 6% υπέρ του Λεπέν.
Η κυρία 1/3
Η αποχή παραμένει πάντως μια άγνωστη παράμετρος. Το 1969, μια μαζική αποχή στον δεύτερο γύρο (επειδή το Κομμουνιστικό κόμμα είχε δώσει εντολή αποχής) είχε κάνει δυστυχισμένο πρόεδρο τον Ζωρζ Πομπιντού: βγήκε με το 37,5% μόνο των εγγεγραμμένων. Ο αρθρογράφος μάλιστα του κομμουνιστικού εντύπου «L'Humanité», René Andrieu, του είχε δώσει το παρατσούκλι «Ο κύριος 1/3».
Αν επαναληφθεί το ίδιο στις 7 Μαίου 2017, η Μαρίν Λεπέν θα μπορούσε να γίνει «Η κυρία 1/3».
