Ανοιχτή την πόρτα της επίτευξης συνολικής συμφωνίας για επίλυση του Κυπριακού, άφησε η χθεσινή Διάσκεψη στη Γενεύη.
Παρά το ότι -όπως αναμενόταν- δεν υπήρξε κατάληξη στο κεφαλαιώδους σημασίας θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων, αποφασίστηκε να συνεχιστεί η προσπάθεια σε επίπεδο τεχνοκρατών, οι οποίοι θα προετοιμάσουν το έδαφος για νέα συνάντηση υπουργών Εξωτερικών και ακολούθως πρωθυπουργών.
Χθες στη Γενεύη υπήρξε ένας πραγματικός μαραθώνιος επαφών σε πολλά επίπεδα, με αποκορύφωμα τη Διάσκεψη στην οποία συμμετείχαν ο ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας, Βρετανίας και Τουρκίας, Κοτζιάς, Τζόνσον και Τσαβούσογλου, ο Πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ο Κύπριος Πρόεδρος Νικος Αναστασιάδης και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί.
Η Διάσκεψη ολοκληρώθηκε λίγο πριν τα μεσάνυχτα με την έκδοση ανακοίνωσης, η οποία καθορίζει και την εξέλιξη της διαπραγμάτευσης για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις.
Στη συνάντηση των τεχνοκρατών την Ελλάδα θα εκπροσωπήσει ο Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών Δημήτρης Παρασκευόπουλος, την Κυπριακή Δημοκρατία ο διαπραγματευτής Ανδρέας Μαυρογιάννης, την τουρκοκυπριακή πλευρά ο διαπραγματευτής Οζντίλ Ναμί και τον ΟΗΕ ο ειδικός σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ Έσπεν Μπαρθ Έιντε. Εικάζεται πως την ΕΕ θα εκπροσωπήσει ο απεσταλμένος του Προέδρου της Κομισιόν κ. Βαν Νούφελ. Δεν έχει γίνει γνωστό ποιοι θα εκπροσωπήσουν την Τουρκία και τη Βρετανία.
Ιστορική ευκαιρία
Η ανακοίνωση που εκδόθηκε μετά την ολοκλήρωση της χθεσινής διάσκεψης στη Γενεύη είναι η ακόλουθη:
«Συγκλήθηκε σήμερα 12 Ιανουαρίου 2017 στη Γενεύη η Διάσκεψη για την Κύπρο, υπό την αιγίδα του Γ. Γ. των Ηνωμένων Εθνών, με την συμμετοχή της αυτού εξοχότητας Μουσταφά Ακιντζί και της αυτού εξοχότητας Νίκου Αναστασιάδη, των υπουργών Εξωτερικών της Ελλάδας, της Τουρκίας και του Ηνωμένου Βασιλείου ως εγγυητριών δυνάμεων και την παρουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως παρατηρητή. Η Διάσκεψη συνεχάρη στους κ. κ. Αναστασιάδη και Ακιντζί για τη σημαντική πρόοδο που σημειώθηκε τους τελευταίους 20 μήνες στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. Μόνο χάρη στην αφοσιωμένη τους εργασία κατέστη δυνατόν να συγκληθεί σήμερα η Διάσκεψη. Είναι η πρώτη φορά που συγκεντρώθηκαν όλοι για να συζητήσουν το κεφάλαιο της ασφάλειας και των εγγυήσεων, το έκτο και τελευταίο κεφάλαιο των διαπραγματεύσεων. Στις συζητήσεις σήμερα υπογραμμίστηκε η πρόθεση των συμμετεχόντων να βρουν κοινά αποδεκτές λύσεις για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις που να απαντούν στις ανησυχίες και των δύο κοινοτήτων. Αναγνώρισαν πως η ασφάλεια της μιας κοινότητας δεν μπορεί να επιτευχθεί εις βάρος της ασφάλειας της άλλης. Επίσης αναγνώρισαν την ανάγκη να απαντηθούν οι παραδοσιακές ανησυχίες για την ασφάλεια των δύο κοινοτήτων, αναπτύσσοντας ταυτόχρονα ένα όραμα για την ασφάλεια μιας μελλοντικής ενωμένης ομοσπονδιακής Κύπρου.
Οι συμμετέχοντες αναγνώρισαν πως αυτή είναι η στιγμή για να έχουν επιτυχή κατάληξη οι διαπραγματεύσεις. Πρόκειται για μια ιστορική ευκαιρία που δεν πρέπει να πάει χαμένη. Οι συμμετέχοντες ως εκ τούτου δεσμεύτηκαν στηρίξουν τη διαδικασία προς μια συνολική λύση στην Κύπρο. Οι κοινοί στόχοι που περιγράφονται πιο πάνω θα χρειαστούν συντονισμένες προσπάθειες από όλους τους ενδιαφερόμενους τις επόμενες ημέρες.
Ως εκ τούτου, με αυτό τον στόχο, αποφάσισαν να συνεχίσουν τη Διάσκεψη, στη βάση του προηγούμενου που καθορίστηκε, με τα παρακάτω βήματα:
-Τη δημιουργία μιας ομάδας εργασίας στο επίπεδο των αντιπροσωπειών. Η ομάδα αυτή θα αρχίσει τις εργασίες της στις 18 Ιανουαρίου. Το έργο της θα είναι να καθορίσει συγκεκριμένα ερωτήματα και τα όργανα που χρειάζονται για να απαντηθούν.
-Παράλληλα οι διαπραγματεύσεις για τα εκκρεμή θέματα στα άλλα κεφάλαια θα συνεχιστεί μεταξύ των δύο πλευρών στην Κύπρο.
-Η διάσκεψη θα συνεχιστεί σε πολιτικό επίπεδο αμέσως μετά για να ανασκοπήσει το αποτέλεσμα των συζητήσεων της ομάδας εργασίας. Στη Διάσκεψη επιβεβαιώθηκε η πλήρης δέσμευση των τριών εγγυητριών δυνάμεων να υποστηρίξουν την επίτευξη συνολικής συμφωνίας».
Σύγχυση με δηλώσεις Κοτζιά
Πριν το δεύτερο μέρος της Διάσκεψης το απόγευμα της Πέμπτης ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς προέβη σε δηλώσεις αναφέροντας πως πρόκειται να γίνει νέα συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των τριών εγγυητριών δυνάμεων στις 23 Ιανουαρίου. Μετά τις δηλώσεις Κοτζιά υπήρξαν δημοσιεύματα σε τουρκικά και τουρκοκυπριακά ΜΜΕ που υποστήριζαν ότι η Τουρκία και η Βρετανία δεν έχουν συμφωνήσει σε συνάντηση υπουργών εξωτερικών. Τα ίδια δημοσιεύματα έκανα λόγο για εκνευρισμό της Άγκυρας και του Λονδίνου, χωρίς ωστόσο κάτι τέτοιο να επιβεβαιώνεται.
Ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης ανέφερε πως οι δηλώσεις του κ. Κοτζιά αφορούσαν το ένα από τα δύο συμβαλλόμενα μέρη στη συνθήκη εγγυήσεως. Όπως είπε το ένα συμβαλλόμενο μέρος είναι οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις και το άλλο η Κυπριακή Δημοκρατία. Στην πραγματικότητα ο Νίκος Κοτζιάς μάλλον βιάστηκε να ανακοινώσει συνάντηση υπουργών εξωτερικών χωρίς να έχει συμφωνηθεί κάτι τέτοιο με τους κ. Τζόνσον και Τσαβούσογλου. Πάντως οι δηλώσεις δεν δημιούργησαν οποιοδήποτε πρόβλημα καθώς η απογευματινή διάσκεψη ολοκληρώθηκε χωρίς εμπλοκές.
Όχι εγγυήσεις, όχι στρατεύματα
Ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, στις δηλώσεις του ανέφερε πως χθες είχε συνολικά οκτώ συναντήσεις και άκουσε πολλές ιδέες, για το θέμα των εγγυήσεων, των παρεμβατικών δικαιωμάτων και της ασφάλειας. Σημείωσε πως υπήρξαν διαφωνίες και δεν σημειώθηκε σύμπτωση απόψεων.
Η Ελλάδα, ανέφερε ο κ. Κοτζιάς, «πιστεύουμε και καλά κάνουμε, ότι πρέπει να καταργηθεί το σύστημα των εγγυήσεων». Θα μπορούσαν, είπε, να συμφωνήσουν και αυτό είναι μια πιθανότητα -όπως σημείωσε- στη δημιουργία μιας διεθνούς ομάδας, υπό τον ΟΗΕ, που να παρατηρεί και να υποβάλλει εκθέσεις στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για την υλοποίηση των αποφάσεων. Η Ελλάδα, πρόσθεσε, δεν θέλει παρεμβατικά δικαιώματα και θέλει αποχώρηση του τουρκικού στρατού σε συνεχή ροή. «Μια μεγάλη αποχώρηση την πρώτη εβδομάδα, αν όχι και την πρώτη μέρα, και στη συνέχεια να υπάρχει ροή, να υπάρχει μια καταληκτική ημερομηνία, να μην υπάρξει ανάγκη αναδιάρθρωσης που θα δημιουργεί άλλου είδους σχήματα, π.χ. κάποιοι σκέφτονται για βάσεις».
Πρότεινε επίσης και συζήτησε με την προηγούμενη Προεδρία του ΟΑΣΕ, που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου, υπό την ομπρέλα του ΟΗΕ, να υπάρξει μια ειδική ομάδα που θα καταγράψει με ακρίβεια το μέγεθος του τουρκικού στρατού και της ΕΛΔΥΚ, τον τύπου οπλισμού που έχουν και αυτή η ομάδα να καταγράφει τη ροή αποχώρησης του στρατού.
Ενημέρωση από Νίκο Αναστασιάδη
Χθες τα μεσάνυχτα μετά την ολοκλήρωση της Διάσκεψης ο Κύπριος Πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης, μετέβη στο ξενοδοχείο που διαμένουν οι Ελληνοκύπριοι Πολιτικοί Αρχηγοί και τους ενημέρωσε. Σήμερα το μεσημέρι έχει προγραμματίσει να δώσει διάσκεψη τύπου, ενώ ενδέχεται να συναντηθεί και με την Φεντερίκα Μογκερίνι. Διάσκεψη τύπου θα δώσει και ειδικός σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ Έσπεν Μπαρθ Έιντε, λίγο πριν τον κ. Αναστασιάδη.
Ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης δήλωσε χθες πως η παρούσα φάση της Διάσκεψης ολοκληρώθηκε και η συνέχεια θα δοθεί στις 18 Ιανουαρίου με τη συνάντηση τεχνοκρατών. Στη Λευκωσία θα συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις για τα υπόλοιπα θέματα πλην της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Επί τους παρόντος δεν έχουν καθοριστεί ημερομηνίες αλλά αυτό θα γίνει μετά την επιστροφή των κυρίων Αναστασιάδη και Ακιντζί.
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης ανέφερε επίσης ότι ο Πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στη χθεσινή διάσκεψη εκπροσώπησε και τον Πρόεδρο του Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ.
Τσαβούσογλου: Δεν ήταν έτοιμη η Ελλάδα
Ο Τούρκος υπουργός Eξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε χθεσινές δηλώσεις του μετά την ολοκλήρωση της διάσκεψης ανέφερε πως η συνάντηση των τεχνοκρατών στις 18 Ιανουαρίου θα διαρκέσει, μια με δύο μέρες και θα ακολουθήσουν συναντήσεις των υπουργών εξωτερικών και μετά των Πρωθυπουργών. Ισχυρίστηκε ότι η Τουρκία ήθελε να γίνει συνάντηση τεχνοκρατών ακόμα και σήμερα αλλά η Ελλάδα δεν ήταν έτοιμη. Είπε ακόμα πως οι διαπραγματεύσεις δεν είναι ανοικτού τέλους (open ended). Θα υπάρξει, είπε, συγκεκριμένος χρόνος για να τελειώσουν και στόχος είναι όσο πιο σύντομα γίνεται.
Νωρίτερα ο κ. Τσαβούσογλου στην ομιλία του στη διάσκεψη επανέλαβε τις πάγιες θέσεις της Άγκυρας για συνέχιση του καθεστώτος των εγγυήσεων στη Κύπρο με παραμονή τουρκικού στρατού. Υποστήριξε ακόμα πως η λύση του κυπριακού θα πρέπει να καταστεί πρωτογενές δίκαιο της ΕΕ, ενώ οι Τούρκοι πολίτες να απολαμβάνουν στη Κύπρο των ίδιων δικαιωμάτων με τους πολίτες της ΕΕ.
Διαφωνίες Ακιντζί με τον ελληνοκυπριακό χάρτη
O εκπρόσωπος του Τουρκοκύπριου ηγέτη Μπαρίς Μπουρτζού δήλωσε χθες ότι και η τουρκοκυπριακή πλευρά έχει αντιρρήσεις για τον χάρτη που παρουσίασε προχθές η ελληνοκυπριακή πλευρά για το εδαφικό και ο Μουσταφά Ακιντζί προτίθεται να στείλει επιστολή στον ΓΓ του ΟΗΕ και να διατυπώσει γραπτώς τις ενστάσεις του, όπως έκανε και ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης για τον τουρκοκυπριακό χάρτη.
Αντόνιο Γκουντέρες: Μην περιμένετε θαύματα
Οι δηλώσεις του ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες μετά την έναρξη της διάσκεψης χθες το πρωί έδωσαν νωρίς το στίγμα της προσπάθειας. Ο κ. Γκουτέρες ουσιαστικά ανέφερε ότι η ταχύτητα επίλυσης τους κυπριακού δε προέχει της ποιότητας μια συμφωνίας η οποία πρέπει να είναι συμπαγής, και λειτουργική.
Η Κύπρος είπε, μπορεί να καταστεί το σύμβολο ειρήνης στον κόσμο στις αρχές του 2017. Χαρακτήρισε εξαιρετικά εποικοδομητική την εναρκτήρια σύνοδο και το γεύμα εργασίας, σημειώνοντας πως υπήρξε καταιγισμός ιδεών ώστε να προχωρήσει η διαδικασία.
Έγινε κατορθωτό, σημείωσε, «να φτάσουμε ξεκάθαρα στο συμπέρασμα ότι πρέπει να βρούμε εκείνα τα όργανα που να επιτρέπουν την εφαρμογή της λύσης που θα επιτευχθεί κατά τρόπο που θα εγγυάται ταυτόχρονα την αντιμετώπιση των ανησυχιών για την ασφάλεια της τουρκοκυπριακής κοινότητας και των ανησυχιών για την ασφάλεια της ελληνοκυπριακής κοινότητας». Ξεκαθάρισε πως υπάρχει πολύς δρόμος και πολύ δουλειά και «δεν μπορεί κανείς να αναμένει θαύματα για άμεσες λύσεις, γιατί δεν ψάχνουμε για μια γρήγορη λύση, ψάχνουμε για μια σταθερή και διαρκή λύση για την Κυπριακή Δημοκρατία και για τις κοινότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας».
Σε ερώτηση αν εκτιμά πως από τη Διάσκεψη θα υπάρξει πρόοδος στο θέμα της Ασφάλειας και των Εγγυήσεων ή αν πιστεύει πως αυτή η Διάσκεψη είναι μόνο η αρχή, ο ΓΓ του ΟΗΕ είπε ότι «είμαστε στην αρχή. Αυτή είναι η πρώτη φορά που τα πέντε μέρη συζητούν το θέμα της Ασφάλειας και των Εγγυήσεων. Μόλις αρχίσαμε. Είναι ελπίδα μου ότι θα υπάρξει πρόοδος και πιστεύω ότι αυτό είναι που αξίζει ο κυπριακός λαός και αυτό που χρειάζεται ο κόσμος σήμερα. Αντιμετωπίζουμε τόσες καταστάσεις καταστροφών που πραγματικά χρειαζόμαστε πολύ ένα σύμβολο ελπίδας. Είναι έντονη πεποίθηση μου ότι η Κύπρος μπορεί να αποτελέσει ένα σύμβολο ελπίδας στον κόσμο, στην αρχή του 2017».
Ικανοποίηση Λευκωσίας
Πλήρως ικανοποιημένη είναι η Λευκωσία από τις τοποθετήσεις που έγιναν στη σύνοδο της Γενεύης τόσο από τον ΓΓ του ΟΗΕ, όσο από τον Πρόεδρο της Κομισιόν και τον υπουργό εξωτερικών Νίκο Κοτζιά. Παράλληλα πηγές της Κυπριακής προεδρίας σημείωναν πως ο ΓΓ του ΟΗΕ στις δημόσιες δηλώσεις του έκανε δύο φορές αναφορά στη «Κυπριακή Δημοκρατία» και με τον τρόπο αυτό «άδειασε» τον Τούρκο υπουργό εξωτερικών και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη οι οποίοι είχαν αναφέρει ότι δεν αναγνωρίζουν τη Κυπριακή Δημοκρατία.
Αποχωρήσεις και αποχές
Πριν την έναρξη της χθεσινής διάσκεψης, η πρόεδρος του κόμματος «Αλληλεγγύη» ευρωβουλευτής Ελένη Θεοχάρους ανακοίνωσε την αποχώρηση της από τη Γενεύη εκφράζοντας την αντίθεση της στη διαδικασία και τους χειρισμούς του Νίκου Αναστασιάδη. Επίσης διαφωνία εξέφρασαν με κοινή ανακοίνωση ακόμα τρία κόμματα (ΔΗΚΟ - ΕΔΕΚ - Οικολόγοι), που αποφάσισαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας να μην λάβουν μέρος στη δεξίωση που έδωσε ο ΓΓ του ΟΗΕ. Την ίδια στάση τήρησαν και κόμματα της τουρκοκυπριακής κοινότητας κατηγορώντας τον Μουσταφά Ακιντζί για υποχωρήσεις.
