Την οργή των σιιτών κατά της βασιλικής οικογένειας προκάλεσε η εκτέλεση από τη Σαουδική Αραβία ενός εξέχοντος ιερωμένου της σιιτικής μουσουλμανικής μειονότητας. Πρόκειται για τον θρησκευτικό ηγέτη Νιμρ Μπάκερ αλ-Νιμρ, φυσιογνωμία της αμφισβήτησης εναντίον του καθεστώτος, ο οποίος εκτελέστηκε κατηγορούμενος ως «τρομοκράτης» ανάμεσα σε άλλα 46 άτομα.
Οι φόβοι για την κλιμάκωση της διαθρησκευτικής έντασης στην περιοχής εντείνονται, καθώς ήδη στο Ιράν, όπου προκλήθηκαν έντονες διαμαρτυρίες. Ηη μεγάλη δύναμη του σιιτικού κόσμου προειδοποίησε ότι το Ριάντ θα πληρώσει «υψηλό τίμημα» για την εκτέλεση του σεΐχη Νιμρ, ενώ έχουν διατυπωθεί εκκλήσεις για να πραγματοποιηθούν σήμερα διαδηλώσεις.
Διαδηλωτές έριξαν χθες βράδυ βόμβες μολότοφ εναντίον της πρεσβείας της Σαουδικής Αραβίας στην Τεχεράνη, με αποτέλεσμα να πιάσει φωτιά ένα μέρος του κτιρίου, στο οποίο οι διαδηλωτές κατάφεραν να διεισδύσουν πριν απωθηθούν από την αστυνομία. «Η φωτιά κατέστρεψε το εσωτερικό της πρεσβείας», δήλωσε ένας αυτόπτης μάρτυρας. Στο Μασχάντ (βορειοανατολικά), τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Ιράν, διαδηλωτές επιτέθηκαν και έβαλαν φωτιά στο σαδουαραβικό προξενείο.
Βίντεο με τις καταστροφές στην πρεσβεία της Σαουδικής Αραβίας στην Τεχεράνη
Ο σαουδάραβας υπουργός Εξωτερικών είχε καλέσει μερικές ώρες νωρίτερα τον πρεσβευτή του Ιράν για να διαμαρτυρηθεί για «τις επιθετικές δηλώσεις» της Τεχεράνης, εκτιμώντας ότι αποτελούν «κατάφωρη ανάμιξη στις υποθέσεις του βασιλείου».
Λίγο αργότερα, το Ριάντ κατηγόρησε το Ιράν, το οποίο χαρακτήρισε «αναίσχυντη» χώρα, ότι «διαμαρτύρεται για το θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» την ώρα που η Τεχεράνη πραγματοποιεί εκτελέσεις «χωρίς σαφές νομικό πλαίσιο» και είναι «η τελευταία που μπορεί να κατηγορεί άλλους ότι υποστηρίζουν την τρομοκρατία».
Οι καταδικασμένοι --45 Σαουδάραβες, ένας Αιγύπτιος και ένας πολίτης του Τσαντ--, οι οποίοι είχαν δικασθεί για διάφορες υποθέσεις, εκτελέσθηκαν με σπαθί ή με σφαίρες σε 12 πόλεις του βασιλείου. Οι περισσότεροι ήταν τζιχαντιστές της οργάνωσης αλ-Κάιντα.
Μετά την εκτέλεση του σεΐχη Νιμρ, μερικές εκατοντάδες άνδρες και γυναίκες διαδήλωσαν στη Σαουδική Αραβία, στην πόλη Κατίφ (ανατολικά) όπου κατοικουν κυρίως σιίτες, κρατώντας φωτογραφίες του σιίτη ιερωμένου.
Η Ουάσινγκτον εξέφρασε την ανησυχία της ότι οι «κοινοτικές εντάσεις» στη Σαουδική Αραβία μπορεί να ενταθούν «σε μια περίοδο που επείγει να κατευνασθούν».
«Ξεκαθάρισμα πολιτικών λογαριασμών»
Ο σεΐχης Νιμρ αλ-Νιμρ, 56 ετών, σφοδρός επικριτής της σουνιτικής δυναστείας των αλ-Σαούντ, ήταν στην πρωτοπορία του κινήματος αμφισβήτησης που ξέσπασε στην ανατολική Σαουδική Αραβία, όπου ζει το μεγαλύτερο μέρος της σιιτικής μειονότητας, το 2011, μετά τις κινητοποιήσεις της λεγόμενης «αραβικής άνοιξης».
Η κοινότητα αυτή, η οποία είναι συγκεντρωμένη στην πλούσια σε πετρέλαιο ανατολική επαρχία, διαμαρτύρεται ότι είναι περιθωριοποιημένη σ' αυτή τη χώρα, η πλειονότητα των κατοίκων της οποίας είναι σουνίτες.
Η εκτέλεση του σεΐχη Νιμρ «θα προκαλέσει την οργή των νέων» σιιτών στη Σαουδική Αραβία, προειδοποίησε ο αδελφός του, ο Μοχάμεντ αλ-Νιμρ. «Θα υπάρξουν αρνητικές αντιδράσεις στο εσωτερικό του βασιλείου και στο εξωτερικό, αλλά ελπίζουμε ότι θα είναι ειρηνικές», πρόσθεσε.
Ο σεΐχης Νιμρ είχε καταδικασθεί σε θάνατο τον Οκτώβριο του 2014 από δικαστήριο του Ριάντ για «τρομοκρατία», «προτροπή σε στάση κατά του καθεστώτος», «ανυπακοή στον μονάρχη»και «κατοχή όπλων». Η μη κυβερνητική οργάνωση Διεθνής Αμνηστία είχε καταγγείλει μια "άδικη δίκη".
Η σύλληψή του τον Ιούλιο του 2012 είχε ήδη προκαλέσει βίαιες διαδηλώσεις.
Για τον Φίλιπ Λούθερ, διευθυντή της Ανηστίας για τη Μέση Ανατολή, η εκτέλεσή του «δείχνει»πως οι σαουδαραβικές αρχές «χρησιμοποιούν τις εκτελέσεις για να ξεκαθαρίζουν πολιτικούς λογαριασμούς (...) καλυπτόμενες κάτω από τον αγώνα εναντίον της τρομοκρατίας».
Για την επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι, «η υπόθεση αυτή έχει το δυναμικό να πυροδοτήσει ακόμη λίγο περισσότερο τις θρησκευτικές εντάσεις που ήδη προκαλούν πολλές ζημιές στην περιοχή».
Στο Μπαχρέιν, η αστυνομία έκανε χρήση δακρυγόνων για να διαλύσει σιίτες διαδηλωτές.
«Θα χυθεί αίμα»
Στο Ιράκ, εκατοντάδες άνθρωποι διαδήλωσαν την οργή τους στην ιερή πόλη των σιιτών Κερμπάλα (κέντρο). Ένας ηγέτης του σιιτικού κόμματος Ντάουα, που βρίσκεται στην εξουσία, ζήτησε να κλείσει η σαουδαραβική πρεσβεία που άνοιξε και πάλι πρόσφατα στη Βαγδάτη ή να εκτελεσθούν σαουδάραβες «τρομοκράτες» που κρατούνται στη χώρα.
Στην Υεμένη, όπου η Σαουδική Αραβία ηγείται ενός στρατιωτικού συνασπισμού εναντίον των σιιτών ανταρτών, η ένωση θεολόγων που συνδέεται με τους αντάρτες καταδίκασε την εκτέλεση και προειδοποίησε για «μια συντριπτική επανάσταση».
Το σιιτικό κίνημα Χεζμπολάχ του Λιβάνου κατήγγειλε «ένα έγκλημα μίσους που διαπράχθηκε στη βάση ψευδών ισχυρισμών».
Μεταξύ των προσώπων που εκτελέσθηκαν χθες περιλαμβάνονται επίσης σουνίτες τζιχαντιστές καταδικασμένοι για επιθέσεις το 2003 και το 2004, την ευθύνη για τις οποίες είχε αναλάβει η Αλ-Κάιντα. Μεταξύ αυτών είναι ο Φάρες αλ-Σουβάιλ, που τα σαουδαραβικά μέσα ενημέρωσης έχουν παρουσιάσει ως έναν θρησκευτικό ηγέτη της Αλ-Κάιντα στη Σαουδική Αραβία και ο οποίος συνελήφθη τον Αύγουστο του 2004.
Το 2011 οι αρχές δημιούργησαν ειδικά δικαστήρια για να δικάσουν δεκάδες Σαουδάραβες και ξένους που κατηγορούνταν ότι συμμετείχαν σ' ένα κύμα αιματηρών επιθέσεων της Αλ-Κάιντα (περισσότεροι από 150 νεκροί) στο βασίλειο την περίοδο ανάμεσα στο 2003 και το 2006.
Ο σημερινός πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπεν Νάγεφ, ο οποίος είχε γλιτώσει από επίθεση, είχε επιβλέψει την καταστολή. Την 1η Δεκεμβρίου, η Αλ-Κάιντα είχε απειλήσει ότι "θα χυθεί αίμα" αν το Ριάντ αποφάσιζε να εκτελέσει τους κρατούμενους τζιχαντιστές.
