Το ιστορικό της Διάσκεψης για το Κυπριακό, στον Κραν Μοντανά ανέπτυξε ο πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Αναστασιάδης, μιλώντας τη Δευτέρα σε διακαναλική συνέντευξη Τύπου.
Ο κ. Αναστασιάδης εστίασε στην υποβολή της πρότασης για τη διακυβέρνηση, που υπέβαλε στις 5 Ιουλίου, με στόχο την αποτροπή του διαφαινόμενου ναυαγίου λόγω της εμμονής της τουρκικής πλευράς στις αξιώσεις της.
Στις 6 Ιουλίου και παρουσία του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, ανέπτυξε εν εκτάσει τις τεκμηριωμένες προτάσεις της ελληνικής πλευράς, ειδικότερα για τα θέματα που άπτονται της κατάργησης των επεμβατικών δικαιωμάτων και τουρκικών εγγυήσεων και αντικατάστασής τους από ένα νέο σύστημα αρχιτεκτονικής ασφάλειας, το οποίο θα επέτρεπε την πλήρη αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων εντός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος, καθησυχάζοντας ταυτόχρονα τις ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων. Ταυτόχρονα, εισηγήθηκε κι έναν αξιόπιστο μηχανισμό παρακολούθησης εφαρμογής της λύσης.
Ο κ. Αναστασιάδης συμπλήρωσε:
«Στις διαβουλεύσεις του Γενικού Γραμματέα που ακολούθησαν με τα μέρη, η τουρκική πλευρά άφησε να νοηθεί πως θα επεδείκνυε ευελιξία στα πλαίσια των παραμέτρων που καθόρισε ο ΓΓ του ΟΗΕ, όσον αφορά τα επεμβατικά δικαιώματα αλλά και την κατάργηση των εγγυήσεων.
Στη μακρά διαβούλευση που επακολούθησε κατά τη διάρκεια του δείπνου και κατ' αντίθεση με τις εντυπώσεις που η τουρκική πλευρά εδημιούργησε στον Γενικό Γραμματέα, ο κ. Τσαβούσογλου αρνείτο πεισματικά να αποκαλύψει τις τουρκικές θέσεις, ισχυριζόμενος ότι είναι γνωστές στο Γενικό Γραμματέα.
Ταυτόχρονα, απαιτούσε την εκ των προτέρων ικανοποίηση των τουρκοκυπριακών θέσεων στα κεφάλαια που άπτονται της εσωτερικής πτυχής του Κυπριακού, με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη ικανοποίησης της Τουρκίας στο θέμα της ισότιμης μεταχείρισης Ελλήνων και Τούρκων υπηκόων, όπως επίσης της ανάγκης η λύση να καταστεί πρωτογενές δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Προ του διαφαινόμενου αδιεξόδου, ο Γενικός Γραμματέας ανέλαβε την πρωτοβουλία να προτείνει ένα σύντομο ανακοινωθέν, που θα κατέγραφε γενικά αποδεκτές θέσεις στο κεφάλαιο Ασφάλειας και Εγγυήσεων, όπως επίσης επί κάποιων άλλων κεφαλαίων που θεωρείτο δυνατό να επιτευχθεί σύγκλιση απόψεων».
Ο κ. Αναστασιάδης πρόσθεσε πως στις επανειλημμένες δικές του ερωτήσεις αλλά και του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, αν οι πρόνοιες του τερματισμού του επεμβατικού δικαιώματος και της Συνθήκης Εγγυήσεων θα ίσχυαν από την πρώτη μέρα εφαρμογής της λύσης, ο κ. Τσαβούσογλου, αποφεύγοντας τις υπεκφυγές, αποκάλυψε πως η θέση της Τουρκίας παρέμενε αμετάβλητη. Δηλαδή, ότι το σύστημα Ασφάλειας και Εγγυήσεων, όπως επίσης και το επεμβατικό δικαίωμα, θα πρέπει να διατηρηθούν με ρήτρα αναθεώρησης σε δεκαπέντε χρόνια, ενώ στο θέμα των στρατευμάτων, η απόλυτη θέση της Τουρκίας ήταν πως ο όποιος αριθμός συμφωνηθεί θα παραμείνει μονίμως στην Κύπρο.
Ο Γενικός Γραμματέας, είπε ο κ. Αναστασιάδης, προς αποφυγή όξυνσης μιας περαιτέρω κρίσης, ανέλαβε το βάρος των ευθυνών, δηλώνοντας πως υπό τις εξελίξεις, διαφαίνεται ότι στο θέμα του τερματισμού της Συνθήκης Εγγυήσεων και του παρεμβατικού δικαιώματος, οι όλες εισηγήσεις του καθ' όλη τη διάρκεια των διαβουλεύσεων βασίζονταν σε εσφαλμένη αντίληψη που είχε σχηματίσει κατά τις συνομιλίες του με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών.
Σύμφωνα με τον Νίκο Αναστασιάδης στο θέμα των εσωτερικών πτυχών, πέραν των άλλων διαφωνιών, η θέση της τουρκοκυπριακής πλευράς στο θέμα των εδαφικών αναπροσαρμογών περιοριζόταν στην παραχώρηση μέρους της Μόρφου.
«Θέλω να επαναλάβω πως στόχος και σκοπός μας μέσα από τις προτάσεις που έχουμε υποβάλει, είναι η δημιουργία ενός πραγματικά ανεξάρτητου και κυρίαρχου κράτους, απαλλαγμένου από τις όποιες εξαρτήσεις τρίτων χωρών. Ενός σύγχρονου, απόλυτα εναρμονισμένου με το ευρωπαϊκό κεκτημένο κράτους, που θα δίδει την προοπτική ειρηνικής συνύπαρξης και προοπτικής για το μέλλον για όλους ανεξαιρέτως τους κατοίκους του».
Ο πρόεδρος της Κύπρου προανήγγειλε ότι η κυβέρνηση τις επόμενες ημέρες, αναλαμβάνει εκστρατεία ενημέρωσης των ηγετών ξένων χερών, των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με προσωπικές επιστολές του ιδίου αλλά και δραστηριοποίηση του συνόλου των διπλωματικών αποστολών.
«Ταυτόχρονα, σε διαβούλευση με το Εθνικό Συμβούλιο αλλά και σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση θα χαράξουμε την πάρα πέρα πορεία», πρόσθεσε ο κ. Αναστασιάδης και σημείωσε ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά είναι έτοιμη να διαπραγματευθεί μια λύση μέσα στις παραμέτρους που έθεσε ο ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών υπό τρεις προϋποθέσεις:
Πρώτον: Να τερματιστούν από την πρώτη μέρα εφαρμογής της λύσης οι συνθήκες Εγγυήσεων και Συμμαχίας, συμπεριλαμβανομένου και του δικαιώματος επέμβασης.
Δεύτερον: Να εξευρεθεί αποτελεσματικός μηχανισμός εφαρμογής και παρακολούθησης υλοποίησης της λύσης, με βάση την ολοκληρωμένη πρόταση που έχει υποβάλει η ελληνοκυπριακή πλευρά
Τρίτον: Να συμφωνηθεί χρονοδιάγραμμα πλήρους αποχώρησης των κατοχικών στρατευμάτων με βάση την ελληνοκυπριακή πρόταση.
Ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνεχίζει, παντως, να παίζει "το παιχνίδι των ευθυνών" για το «ναυάγιο» στη Διάσκεψη για το Κυπριακό,εξαπολύοντας νέες απειλές από το βήμα του συνεδρίου για θέματα ενέργειας στην Κωνσταντινούπολη.
«Όλοι όσοι εμπλέκονται στις εξελίξεις στο Κυπριακό, πρέπει να αποφεύγουν βήματα που μπορεί να οδηγήσουν σε ένταση» τόνισε ο Τούρκος Πρόεδρος και επέρριψε ευθύνες για το αδιέδοξο στις συνομιλίες στην πλευρά Λευκωσίας – Αθήνας. «Δυστυχώς την περασμένη βδομάδα χάσαμε μια μεγάλη ευκαιρία στην ανατολική Μεσόγειο. Παρά την εποικοδομητική στάση της δικής μας πλευράς και της τ/κ, λυπούμαστε που έμειναν για άλλη μια φορά χωρίς λύση οι διαφορές στο νησί λόγω της αρνητικής στάσης της ε/κ πλευράς. Ενώ είναι ξεκάθαρη η στάση των πλευρών, δεν μπορούμε να κατανοήσουμε γιατί κάποιες εταιρείες ενέργειας έγιναν μέρος των ανεύθυνων βημάτων της ε/κ πλευράς. Η δικαιοσύνη και το διεθνές δίκαιο επιτάσσουν οι υδρογονάνθρακες να ανήκουν σε όλες τις πλευρές στο νησί» δήλωσε χαρακτηριστικά.
