Εξήγηση στις ανησυχίες για την υγεία των ελληνικών τραπεζών, αλλά και απάντηση στο πώς το πρόβλημα μπορεί να διορθωθεί, επιχειρεί να δώσει το Bloomberg. «Bεβαρυμένες με το υψηλότερο ποσοστό κόκκινων δανείων στην Ευρώπη, οι ελληνικές τράπεζες έχουν αρκετές προκλήσεις» σχολιάζει το πρακτορείο και προσθέτει: «Και αυτό ίσχυε πριν ακόμη η Ελλάδα, το πιο υπερχρεωμένο κράτος της ηπείρου, αποφασίσει να δώσει τέλος στο πρόγραμμα στήριξης χωρίς να ζητήσει προληπτική πιστωτική γραμμή από τους Ευρωπαίους πιστωτές της».
Το πρακτορείο οικονομικών ειδήσεων προειδοποιεί μάλιστα ότι «εάν οι αμφιβολίες για την κατάσταση των ισολογισμών τους δεν αντιμετωπιστούν, οι ανησυχίες για τη μοίρα των ελληνικών τραπεζών θα μπορούσαν να βγουν εκτός ελέγχου». Αυτό, παρατηρεί, κατεστη σαφές στη βουτιά της Τετάρτης, αν και οι πληροφορίες ότι η κυβέρνηση εξετάζει σχέδιο για πρόγραμμα προστασίας ενεργητικού ανέκοψε την πτώση.
Το Bloomberg παρουσιάζει αναλυτικά την κατάσταση μέσα από απαντήσεις σε πέντε ερωτήματα.
1. Δεν είχε ο κόσμος «διορθώσει» το πρόβλημα της Ελλάδας;
Έγινε προσπάθεια και η χώρα βγήκε από το τρίτο μνημόνιο το καλοκαίρι, με μία συμφωνία- σταθμό, η οποία της δίνει μία δεκαετία ή και περισσότερο για να αρχίσει να αποπληρώνει το μεγαλύτερο μέρος των δανείων της (υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα επιστρέψει σε δαπάνες, που την είχαν οδηγήσει στην κατάρρευση το 2009). Οι τράπεζες της χώρας έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί τρεις φορές από την έναρξη της κρίσης- πιο πρόσφατα το 2015. Την τελευταία δεκαετία το κράτος έχει διαθέσει σχεδόν 50 δισ. ευρώ για να ενισχύσει τα κεφάλαιά τους και επισημαίνει ότι τώρα εμφανίζουν υψηλή κεφαλαιακή επάρκεια. Παράλληλα υποστηρίζει ότι έχουν στη διάθεσή τους νέα εργαλεία για να αντιμετωπίσουν το θέμα των κόκκινων δανείων, όπως τον εξωδικαστικό μηχανισμό και τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς.
2. Τότε ποιο είναι το πρόβλημα;
Οι μη εξυπηρετούμενες εκθέσεις ανέρχονται περίπου στο 50% του ενεργητικού των ελληνικών τραπεζών- το υψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε. Και τα εποπτικά τους κεφάλαια αποτελούνται σε μεγάλο βαθμό από αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις. Το Χρηματιστήριο της Αθήνας έχει χάσει το ένα τρίτο της αξίας του φέτος και η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας, η Πειραιώς, έχει κληθεί να αντλήσει κεφάλαια έως το τέλος του έτους. Την ίδια ώρα οι τράπεζες πιέζονται από τις ρυθμιστικές αρχές να επιταχύνουν τη διαδικασία εξυγίανσης των ισολογισμών τους, με μερίδα αναλυτών να αμφισβητεί ότι οι φιλόδοξοι αυτοί στόχοι μπορούν να επιτευχθούν. Ορισμένα funds, με θέσεις short στις ελληνικές τράπεζες, όπως η Oceanwood Capital, δεν έχουν πειστεί ότι οι τράπεζες μπορούν να εξυγιάνουν τα βιβλία τους χωρίς να κάψουν σημαντικό κεφάλαιο.
3. Τι μπορεί να γίνει;
Η ελληνική κυβέρνηση φέρεται να εξετάζει ένα σχέδιο για να τις βοηθήσει να απαλλαγούν από μέρος των κόκκινων δανείων, όπως ένα κρατικά εγγυημένο σχήμα, που θα αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη. Θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιήσει το κεφαλαιακό μαξιλάρι των 24 δισ. ευρώ για να στηρίξει τις τράπεζες. Αρκετές ιδέες, μεταξύ των οποίων και αυτή για ένα Πρόγραμμα Προστασίας Ενεργητικού και Οχήματα Ειδικού Σκοπού για κόκκινα δάνεια έχουν δει το φως. Ωστόσο η χρήση του μαξιλαριού ασφαλείας θα μπορούσε να υπομονεύσει τις προσπάθειες της κυβέρνησης να πείσει τους επενδυτές ότι οι χρηματοδοτικές ανάγκες της είναι πλήρως καλυμμένες. Θα μπορούσε επίσης να έρθει σε σύγκρουση με τους ευρωπαϊκούς κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις και το bail in.
4. Πώς φτάσαμε εδώ;
Το πτωτικό σπιράλ των ελληνικών τραπεζών άρχισε πριν από μία δεκαετία, όταν η χώρα εισήλθε στη μακροβιότερη και πιο επώδυνη ύφεση πολλών δεκαετιών. Δάνεια των πελατών των τραπεζών- επιχειρήσεων και νοικοκυριά- κοκκινίζουν μαζικά από το 2008. Σε αυτή την περίοδο κατέρρευσε και η οικονομία, κάτι που σημαίνει ότι αναγκάστηκαν να διαγράψουν την αξία κρατικών ομολόγων, που είχαν στην κατοχή τους. Οι γραμμές χρηματοδότησης στέρεψαν. Και όλα αυτά έγιναν πριν ο Αλέξης Τσίπρας ανέλθει στην εξουσία το 2015 με την υπόσχεση να δώσει τέλος στη λιτότητα. Η εξάμηνη σύγκρουση με τους Ευρωπαίους πιστωτές πυροδότησε φυγή καταθέσεων και ώθησε τη χώρα πολύ κοντά στο να φύγει από την Ευρωζώνη. Επιβλήθηκαν capital controls και η οικονομία έκανε «διπλή βουτιά», ύστερα από μία σύντομη ανάκαμψη το 2014.
5. Οι τράπεζες δεν έχουν μερίδιο ευθύνης;
Έχουν. Η κρίση εξέθεσε μία σειρά αποτυχιών στην εταιρική διακυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης δανείων σε δανειολήπτες, που δεν μπορούσαν να πληρώσουν. Οι πρακτικές αυτές έμεναν κρυφές εξαιτίας μεγάλων δανείων σε πολιτικά κόμματα και μέσα ενημέρωσης. Ένας από τους όρους του τελευταίου μνημονίου ήταν η πλήρης αναδιάρθρωση των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών. Το ερώτημα είναι εάν οι νέες διοικήσεις μπορούν να αλλάξουν την κατάσταση ή εάν οι τράπεζες είναι πολύ βαθιά στο κόκκινο για να σωθούν.
