Εκτός, από το κοινό ταμείο για την άμυνα ύψους 150+ 650 δισ.ευρώ, βγήκε η Τουρκία, με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Πρόκειται για μια μια σημαντική επιτυχία, που ήρθε και μετά από πιέσεις της Αθήνας .
Η ελληνική κυβέρνηση σημείωσε στο non-paper με το οποίο ενημέρωσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι η Τουρκία δεν έχει υπογράψει συμφωνία για την άμυνα και την ασφάλεια με την ΕΕ οπότε δεν μπορει να συμμετάσχει σε αυτο το πακέτο.
Από ελληνικής πλευράς αυτό είναι μεγάλη επιτυχία καθώς πέρασε η θέση ότι η Τουρκία πρέπει να απέχει από τα 800 δισ. ευρώ διότι ακόμα και ένα μέρος αυτού του πακέτου θα εκτοξεύσει ακόμα περισσότερο την βιομηχανία των drone και των ναυπηγείων.
Μάλιστα για πρώτη φορά έγινε παράθεση σε παράγοντες της αμυντικής βιομηχανίας για τους κινδύνους της πιθανότητας ενίσχυσης των τουρκικών αμυντικών βιομηχανιών.
Ευήκοα ώτα έτεινε η Γαλλία στο ελληνικό αίτημα η οποία το μόνο που δεν θέλει είναι η περαιτέρω ενίσχυση της τουρκικής βιομηχανίας.
Στα κείμενα που έδωσε στη δημοσιότητα, η Επιτροπή σημειώνει πως προϋπόθεση για την συμμετοχή στο νέο χρηματοδοτικό εργαλείο, που ονομάζεται SAFE, θα είναι η υπογραφή «εταιρικών σχέσεων για την ασφάλεια και την άμυνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση».
Μολονότι οι λεπτομέρειες του νέου ταμείου δεν έχουν οριστικοποιηθεί και θα συζητηθούν στο επίπεδο των ηγετών το επόμενο διάστημα, στα έγγραφα της Κομισιόν αναφέρεται πως χάρη στο SAFE «τα κράτη μέλη θα μπορούν να αυξήσουν άμεσα και μαζικά τις αμυντικές επενδύσεις τους, μέσω κοινών προμηθειών από την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία».
Αυτό υποδεικνύει πως η γαλλική θέση για προτεραιοποίηση ευρωπαϊκών οπλικών συστημάτων έχει κερδίσει έδαφος.
Η πρόταση των Βρυξελλών προς τα 27 κράτη μέλη προβλέπει ότι τουλάχιστον το 65% των δαπανών πρέπει να γίνει εντός της ΕΕ, της Νορβηγίας και της Ουκρανίας.
Τα υπόλοιπα χρήματα μπορούν να διοχετευτούν σε εξοπλισμούς από τρίτες χώρες, οι οποίες όμως θα έχουν υπογράψει συμφωνίες για την άμυνα και την ασφάλεια.
Μένει να φανεί πώς θα διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις για συμμετοχή στο SAFE κατά τα επόμενα στάδια διαπραγμάτευσης, με δεδομένο ότι με τις υφιστάμενες διατυπώσεις εξαιρούνται επίσης το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες, αν και ορισμένα αμερικανικά όπλα όπως το σύστημα αεράμυνας Patriot εξαιρούνται.
ΗΕΕ έχει αρχίσει σχετικές συζητήσεις με το Λονδίνο. Ωστόσο, οι διαβουλεύσεις καθυστερούν επειδή υπάρχουν αιτήματα για υπογραφή ευρύτερης συμφωνίας συνεργασίας, που θα καλύπτει και «αγκάθια» που έχουν μείνει άλυτα μετά το Brexit, όπως η παροχή αλιευτικών δικαιωμάτων και η διαχείριση της μετανάστευσης.
Μια συνολική αύξηση των αμυντικών δαπανών κατά 800 δις ευρώ, μέσα στα επόμενα 4 χρόνια, είναι το περίγραμμα της πρότασης που ετοιμάζει η Κομισιόν, για να χρηματοδοτήσει την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, έδωσε δύο σημεία αναφοράς για την πρότασή της, αφήνοντας πολλά ερωτηματικά αναπάντητα.
Το πρώτο που ξεκαθάρισε, είναι ότι θα εισηγηθεί ένα Ταμείο Άμυνας, με αρχικό κεφάλαιο 150 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό, θα αντληθεί κατά πάσα πιθανότητα από τις αγορές, ως κοινό χρέος. Το νέο αυτό Ταμείο θα αποτελέσει την “Τράπεζα”, η οποία θα δανείζει στα κράτη μέλη για να κάνουν επενδύσεις στην άμυνα. Ακριβώς όπως γίνεται σήμερα, με το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η προσπάθεια θα χρηματοδοτηθεί με ένα σύνολο πόρων ύψους 800 δισ. ευρώ. Εκτός από τα 150 δισ. ευρώ που θα είναι το πρώτο κεφάλαιο για το νέο Ευρωπαίο Ταμείο Άμυνας, τα υπόλοιπα 650 δισ. ευρώ θα προκύψουν από την αύξηση των αμυντικών δαπανών στην οποία θα προχωρήσουν τα κράτη μέλη τα επόμενα τέσσερα χρόνια, ενώ παράλληλα θα ενεργοποιηθεί και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) σε ό,τι αφορά τη δανειοδότηση για επενδύσεις άμυνας.
Αυτό σημαίνει ότι εντός των ορίων που θέτει το αναθεωρημένο σύμφωνο σταθερότητας για χρέος και έλλειμμα θα λειτουργήσει η ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες για την περίοδο 2025 -2028 σύμφωνα με την “Λευκή Βίβλο” για την κοινή ευρωπαϊκή Άμυνα που έδωσε στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά την ευελιξία στον υπολογισμό των αμυντικών δαπανών, το κείμενο της Επιτροπής διευκρινίζει ότι αυτή θα υπάρξει μέσα από τις ρήτρες διαφυγής που θα πρέπει να ζητήσουν τα κράτη-μέλη μέχρι και το τέλος Απριλίου.
Η ισχύς της ρήτρας θα είναι τετραετής για τα έτη 2025-2028 και μπορεί να παραταθεί αν μετά από εισήγηση της Επιτροπής κριθεί ότι θα πρέπει να γίνουν περισσότερα πράγματα στο τομέα της κοινής άμυνας. Διευκρινίζεται επίσης ότι βάση για τον υπολογισμό της αύξησης των δαπανών οι οποίες θα εξαιρούνται από το έλλειμμα, θα είναι οι αμυντικές δαπάνες που είχαν κάνει τα κράτη μέλη το 2021.
