Ολοένα και περισσότερο ξεκαθαρίζει το τοπίο. Ο σεισμός στην Λέσβο ο οποίος άφησε πίσω του κατεστραμμένο το χωριό Βρίσα.
Το χωριό που τραβάει τους σεισμούς φαίνεται πως είναι η όμορφη Βρίσα, με τις πρώτες επιστημονικές ενδείξεις να δείχνουν ότι η περιοχή είναι νησίδα σεισμικής επιτάχυνσης. Αυτό το στοιχείο, σε συνδυασμό με την παλαιότητα των κτιρίων και τα μαλακά εδάφη, είναι οι αιτίες ώστε δύο φορές αυτή η συγκεκριμένη περιοχή να έχει πληγεί τόσο καταστροφικά από σεισμούς τα τελευταία 100 χρόνια.
Κανένας εφησυχασμός δεν πρέπει να υπάρξει ακόμα για τη σεισμική ακολουθία, τονίζουν οι επιστήμονες, καθώς μπορεί οι σεισμογράφοι να έχουν καταγράψει εκατοντάδες μετασεισμούς, όμως ακόμα δεν έχει απομακρυνθεί ο κίνδυνος μεγάλου μετασεισμού, ο οποίος θα προκαλέσει σοβαρές ζημιές στα ήδη επιβαρυμένα κτίρια. Μετά τη Δευτέρα, οι σεισμολόγοι θα έχουν σαφέστερη εικόνα για τη μετασεισμική ακολουθία, η οποία θα ταλαιπωρεί το νησί για πολλούς μήνες ακόμα.
Οπως λέει χαρακτηριστικά ο Γεράσιμος Παπαδόπουλος, ο κίνδυνος δεν έχει περάσει.
Μαζί με την καταγραφή των πληγών τους, οι κάτοικοι του νησιού έχουν να δοκιμαστούν και με την επιδείνωση του καιρού. Από σήμερα το βράδυ και μέχρι το απόγευμα της Πέμπτης αναμένονται ισχυρές καταιγίδες οι οποίες θα συνοδεύονται τοπικά από χαλαζοπτώσεις και πολύ ισχυρούς άνεμους.
Στο μεταξύ, με χθεσινή της ανακοίνωση η Ερευνητική Ομάδα Γεωλογίας των Σεισμών ΑΠΘ διαπίστωσε ότι σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα το ρήγμα Πολιχνίτου είναι άμεσα συνδεδεμένο με το υποθαλάσσιο ρήγμα του σεισμού μεγέθους 6,3 ρίχτερ προχθές. Το χωριό Βρίσα είναι χτισμένο πάνω στο ρήγμα Πολιχνίτου. «Η σεισμική επιτάχυνση του εδάφους θεμελίωσης είναι ενδεικτικό στοιχείο των σεισμικών καταστροφών.
Οι επιταχύνσεις
«Οι εδαφικές επιταχύνσεις του πρόσφατου σεισμού όπως καταγράφηκαν με επιταχυνσιογράφους από το ΙΤΣΑΚ ήταν πολύ μικρές για τέτοιο μέγεθος σεισμού σε ολόκληρη τη Λέσβο. Οι πρώτοι όμως υπολογισμοί μάς δείχνουν ότι στην περιοχή Βρίσα ήταν κατά πολύ υψηλότερες, όπως φαίνεται και στο χάρτη. Φαίνεται ότι η περιοχή του χωριού Βρίσα αποτελεί νησίδα υψηλής σεισμικής επιτάχυνσης», εξηγεί ο καθηγητής Γεωλογίας του ΑΠΘ Σπύρος Παυλίδης.
Οι λόγοι για αυτό το φαινόμενο φαίνεται πως πηγάζουν κυρίως από τη μορφολογία του εδάφους σε συνδυασμό με την παλαιότητα των κτιρίων. Ο ποταμός της Λαγκάδας, ο οποίος περνάει στο κάτω μέρος του χωριού, είναι η αιτία που το 60% του χωριού έχει ισοπεδωθεί και το υπόλοιπο έχει τεράστιες ζημιές. Οι προσχώσεις των εδαφών και τα μαλακά χώματα που υπάρχουν σε αυτό το σημείο δημιούργησαν τη Δευτέρα τις συνθήκες ώστε το κάτω μέρος του χωριού να δεχτεί το μεγαλύτερο πλήγμα. Αυτό έχει συμβεί και στο παρελθόν, γεγονός που καταδεικνύει ότι δεν είναι σύμπτωση αλλά επανάληψη ενός φαινόμενου.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Γεωφυσικής ΑΠΘ Κωνσταντίνο Παπαζάχο, φαίνεται πως σε αυτό το σημείο είναι μία ειδική περίπτωση προς μελέτη, καθώς η σεισμική κίνηση συμπεριφέρθηκε αντίθετα από τα υπόλοιπα σημεία της Λέσβου. «Μετά την ερχόμενη Δευτέρα θα έχουμε καλύτερη εικόνα της μετασεισμικής κίνησης. Ως τώρα έχουν καταγραφεί εκατοντάδες μετασεισμοί, τουλάχιστον εκατό πάνω από 2,5 ρίχτερ. Ομως είναι εξίσου πιθανό να έχουμε και μεγαλύτερους μετασεισμούς, κάτι το οποίο τόσο η φύση του ρήγματος όσο και το μέγεθος του σεισμού δικαιολογεί. Τους επόμενους 5 μήνες θα υπάρξουν τουλάχιστον 50 μετασεισμοί άνω των 4 ρίχτερ».
Συνέργεια
«Οι σεισμικές βλάβες παράγονται από συνέργεια. Το μέγεθος του σεισμού, η γειτνίαση με το επίκεντρο και η ποιότητα των κατασκευών (π.χ. πέτρα-τούβλο) είναι βασικοί λόγοι που συντρέχουν και στην περίπτωση της Βρίσας. Βέβαια, φαίνεται πως εκεί και το έδαφος έπαιξε το ρόλο του, καθώς τα χαλαρά εδάφη που υπάρχουν δίπλα από τον ποταμό είναι και πιο ευάλωτα. Η ποικιλία παραγόντων οδήγησε και σε ποικιλία βλαβών», εξηγεί ο κ. Παπαδόπουλος, διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου.
«Το βασικό ως τώρα χαρακτηριστικό είναι οι όχι μεγάλοι μετασεισμοί μέχρι στιγμής. Είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο μεγάλου μετασεισμού. Με βάσει και τις διεθνείς μελέτες, μέχρι το πρώτο πενθήμερο είναι πιο πιθανό να εκδηλωθεί, αλλά και μετά. Οι πολίτες δεν πρέπει να εφησυχάσουν γιατί αν όντως εκδηλωθεί ο μεγάλος μετασεισμός θα δημιουργήσει νέες εστίες κινδύνου, ακόμα σοβαρότερες ίσως και από αυτές του σεισμού. Ο κίνδυνος δεν έχει περάσει», εξηγεί.
Εξάλλου, ολοκληρώθηκε χθες η πρώτη μέρα καταγραφής, με τα κλιμάκια των 100 μηχανικών να συνεχίζουν και σήμερα το έργο τους. Ως τώρα ακατοίκητα κρίθηκαν από τα συνεργεία τα 150 σπίτια από τα 254 που ελέγχθησαν χθες στη Βρισά και στις άλλες περιοχές που επλήγησαν από το σεισμό στη Λέσβο, ενώ 350 άνθρωποι έχουν μείνει ήδη άστεγοι. Οι καταγραφές επικεντρώθηκαν χθες σε: Βασιλικά, Βατερά, Λισβόρι, Σταυρού, Νυφίδα, Πολιχνίτος, Πλωμάρι, Ακρασί, Αμπελικό, Μεγαλοχωριό, Πλαγιά και Τρύγανα.
Σύμφωνα με τον Ευστράτιο Μανωλακέλλη, πρόεδρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Βορειοανατολικού Αιγαίου, οι ζημιές στα υπόλοιπα χωριά εκτός της Βρίσας είναι πολύ μικρές. «Το μεγάλο πρόβλημα παραμένει στη Βρίσα. Εκεί το 60% έχει καταστραφεί και μεγάλο μέρος από το χωριό που έχει παραμείνει όρθιο (το πάνω μέρος κοντά στο ύψωμα) έχει δεχτεί και αυτό ανεπανόρθωτες ζημιές. Στα υπόλοιπα χωριά η πρώτη εκτίμηση είναι ότι πρόκειται για τριχοειδείς ζημιές.
Οι έλεγχοι θα συνεχιστούν και τις επόμενες ημέρες, ενώ όπως είπε ο υπουργός Μεταφορών και Υποδομών Χρήστος Σπίρτζης δόθηκε προτεραιότητα στα 14 σχολεία που είναι εξεταστικά κέντρα, από τα οποία τα 12 κρίθηκαν κατάλληλα, ενώ για τα άλλα δύο αναμένονταν τα αποτελέσματα αργά χθες.
Ο κ. Σπίρτζης ανακοίνωσε ότι θα εφαρμοσθεί και στη Λέσβο το σύστημα της επιδότησης ενοικίου, όπως έγινε και στο σεισμό της Κεφαλλονιάς, δεν θα στηθούν δηλαδή καταυλισμοί. Στους σεισμόπληκτους της Λέσβου θα εφαρμοσθούν όλα τα προβλεπόμενα μέτρα αρωγής από το νόμο, όπως επίσης θα υπάρξουν διευκολύνσεις στην πληρωμή του ΕΦΚΑ και του ΦΠΑ.
Χθες κλιμάκιο της Ν.Δ., με επικεφαλής τον τομεάρχη Υποδομών και Μεταφορών Κώστα Καραμανλή, μαζί με τον αναπληρωτή τομεάρχη Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Χαράλαμπο Αθανασίου και στελέχη του κόμματος μετέβησαν στη Λέσβο για να ενημερωθούν για τις ζημιές που προκάλεσε ο φονικός σεισμός.
Ο κ. Καραμανλής σε δήλωσή του μετά την ολοκλήρωση της επίσκεψης δήλωσε ότι «με εντολή του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκου Μητσοτάκη, είμαστε από το πρωί στη Λέσβο, προκειμένου να διαπιστώσουμε το μέγεθος της καταστροφής και να βρεθούμε κοντά στους κατοίκους που επλήγησαν από το σεισμό. Η Νέα Δημοκρατία θέλει να εξάρει το έργο και τη συνδρομή της Πυροσβεστικής, του Στρατού, της Αστυνομίας, αλλά και των οργάνων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης του νησιού, που, από την πρώτη στιγμή, παρέχουν κάθε δυνατή βοήθεια στους πληγέντες».
Στο νησί της Λέσβου αναμένεται να φτάσει σήμερα ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος, προκειμένου να βρεθεί κοντά στους ανθρώπους που επλήγησαν από τον καταστροφικό σεισμό. Τον Αρχιεπίσκοπο θα συνοδεύει κλιμάκιο της ΜΚΟ της Αρχιεπισκοπής Αθηνών «Αποστολή», το οποίο ήδη μετέβη στο νησί, ώστε να στηρίξουν και έμπρακτα με είδη πρώτης ανάγκης τους σεισμόπληκτους.
Το θύμα είχε νικήσει τον καρκίνο αλλά έχασε από τον σεισμό
Η 44χρονη Ελένη Βαλέλη, μητέρα δύο παιδιών, είναι το θύμα του Εγκέλαδου που χτύπησε τη Λέσβο το μεσημέρι της Δευτέρας. Η 44χρονη γυναίκα βρήκε τραγικό θάνατο στο σπίτι της στο χωριό Βρίσα, ενώ βρισκόταν στην κρεβατοκάμαρα του σπιτιού της, καθώς από το χτύπημα του σεισμού ένας τοίχος έπεσε και την πλάκωσε.
Πιο τυχερός ήταν ο σύζυγός της Γιώργος, ο οποίος τραυματίστηκε και νοσηλεύεται στο νοσοκομείο του νησιού. Η γυναίκα εντοπίστηκε μετά από ώρες προσπαθειών από τα σωστικά συνεργεία από τη δόνηση του κινητού της τηλεφώνου, όμως φαίνεται πως ήταν νεκρή από την πρώτη στιγμή. Τραγικοί ειρωνεία είναι το γεγονός ότι πριν από σύντομο χρονικό διάστημα η 44χρονη είχε ξεπεράσει τη μάχη με τον καρκίνο.
