Στην παράταση της λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) μέχρι το 2020, η οποία αναμένεται να κινητοποιήσει επενδύσεις 500 δισ. ευρώ, συμφώνησαν οι μόνιμοι αντιπρόσωποι των κρατών-μελών της Ε.Ε.
Η παράταση αναμένεται τώρα να εγκριθεί από την Ευρωβουλή και το Συμβούλιο, κάτι που θεωρείται τυπική διαδικασία, δεδομένου ότι από τις 26 Οκτωβρίου έχει επιτευχθεί προσωρινή συμφωνία μεταξύ των δύο θεσμικών οργάνων.
Το ΕΤΣΕ ή επενδυτικό πακέτο Γιούνκερ όπως λέγεται, δημιουργήθηκε στα μέσα του 2015 και ήδη βρίσκεται σε πορεία επίτευξης του αρχικού του στόχου, δηλαδή να προσελκύσει πρόσθετες επενδύσεις ύψους 315 δισ. ευρώ έως τα μέσα του 2018. Μάλιστα, στη χρηματοδότηση μμε τα αποτελέσματα υπερβαίνουν κατά πολύ τις προσδοκίες.
Η συμφωνία που εγκρίθηκε σε διπλωματικό επίπεδο και θα επικυρωθεί τις επόμενες βδομάδες, ώστε να ακολουθήσει η έκδοση του νέου κανονισμού, προβλέπει τα εξής:
- Παρατείνει τη λειτουργία του ταμείου έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020,
- αναβαθμίζει τον επενδυτικό στόχο σε 500 δισ. ευρώ,
- αυξάνει την εγγύηση από τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. σε 26 δισ. ευρώ (εκ των οποίων 16 δισ. ευρώ θα διατεθούν για καταπτώσεις εγγυήσεων έως τα μέσα του 2018),
- αυξάνει τη συνεισφορά της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) σε 7,5 δισ. ευρώ (από 5 δισ. ευρώ που είναι σήμερα).
Ο νέος κανονισμός θα περιλαμβάνει σειρά τεχνικών προσαρμογών υπό το πρίσμα των διδαγμάτων που έχουν αντληθεί από την εφαρμογή.
Τα χρηματοδοτούμενα έργα καλύπτουν επί του παρόντος τους ακόλουθους τομείς: μεταφορές, ενέργεια και ευρυζωνικές υποδομές, παιδεία, υγεία, έρευνα και χρηματοδότηση υψηλού κινδύνου για τις μμε. Το ΕΤΣΕ επικεντρώνεται σε κοινωνικά και οικονομικά βιώσιμα έργα χωρίς εκ των προτέρων κατανομή των κονδυλίων με βάση τομεακά ή περιφερειακά κριτήρια.
Προβλέπεται η προσθήκη νέων τομέων που θα καλύπτονται από το ταμείο, η ενίσχυση των δράσεων που σχετίζονται με το κλίμα, η αποσαφήνιση της πρόσθετης φύσης των επενδύσεων και η πιο στοχευμένη στήριξη κρατών μελών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ανάπτυξη έργων.
Επίσης, θα ενισχυθεί η κοινωνική διάσταση του ΕΤΣΕ με αύξηση του συνολικού ποσού των χρηματοδοτικών μέσων για τη στήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων και τη μικροχρηματοδότηση από 193 εκατ. ευρώ σε 1 δισ. ευρώ, γεγονός που αναμένεται να κινητοποιήσει σχεδόν 3 δισ. ευρώ συνολικών επενδύσεων.
Ο στόχος για μόχλευση 1:15, δηλαδή για κάθε 1 ευρώ που δίνει ως εγγύηση η Ε.Ε. στο ΕΤΣΕ ο ιδιωτικός τομέας συμμετέχει με 15 ευρώ, θα παραμείνει αμετάβλητος και τα επόμενα χρόνια.
Στόχος της επέκτασης του νέου ΕΤΣΕ είναι η διεύρυνση της γεωγραφικής του κάλυψης και η αύξηση της χρήσης του στις λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες.
Θα δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στη χρήση τοπικών γνώσεων για τη διευκόλυνση της στήριξης του ΕΤΣΕ σε ολόκληρη την Ένωση. Ο Ευρωπαϊκός Κόμβος Επενδυτικών Συμβουλών θα παρέχει πιο στοχευμένες υπηρεσίες τεχνικής βοήθειας σε τοπικό επίπεδο σε όλη την Ε.Ε. και η Επιτροπή θα ενθαρρύνει την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) να δραστηριοποιηθεί εντατικότερα σε τοπικό επίπεδο εντός των κρατών μελών.
Τέλος, θα είναι ευκολότερο να συνδυαστεί η χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων από το ΕΤΣΕ με τη στήριξη από άλλες χρηματοδοτικές πηγές της Ε.Ε. - συμπεριλαμβανομένων των Διαρθρωτικών Ταμείων και Επενδυτικών Ταμείων. Αυτό έχει ήδη εγκριθεί στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αναθεώρησης της λειτουργίας του δημοσιονομικού πακέτου της περιόδου 2014-2020.
Οι διαπραγματευτές της εσθονικής προεδρίας και της Ευρωβουλής συμφώνησαν να προσθέσουν έναν ανεξάρτητο εμπειρογνώμονα στο τετραμελές διοικητικό συμβούλιο του ταμείου. Το συμβούλιο αυτό, το οποίο απαρτίζεται επί του παρόντος από τρία μέλη διορισμένα από την Επιτροπή και ένα από την ΕΤΕπ, καθορίζει τη γενική στρατηγική, την επενδυτική πολιτική και το προφίλ κινδύνου του ταμείου. Ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας, τον οποίο θα διορίσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, δεν θα έχει δικαίωμα ψήφου.
Η δομή διακυβέρνησης του ταμείου περιλαμβάνει δύο επίπεδα: το διοικητικό συμβούλιο και την επιτροπή επενδύσεων. Η επιτροπή, η οποία απαρτίζεται από 8 ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες και έναν διευθύνοντα σύμβουλο, επιλέγει τα έργα που λαμβάνουν υποστήριξη από το ΕΤΣΕ.
Το ΕΤΣΕ λειτουργεί εντός της ΕΤΕπ με βάση συμφωνία με την Κομισιόν. Για να λάβει ένα έργο υποστήριξη από το ΕΤΣΕ πρέπει να εγκριθεί από την ΕΤΕπ.
Ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα σε νέα επενδυτικά έργα, το ταμείο αναλαμβάνει μέρος του κινδύνου καλύπτοντας την πρωτεύουσα ζημία.
«Παρά το γεγονός ότι οι συνθήκες για τις επενδύσεις έχουν βελτιωθεί στην Ευρώπη, ο επενδυτικός ρυθμός παραμένει χαμηλότερος από το επίπεδο όπου βρισκόταν πριν από την κρίση», επισημαίνει η εσθονική προεδρία, προσθέτοντας ότι «με ένα μεγαλύτερο και αποδοτικότερο ταμείο, θα τονωθούν οι επενδύσεις στην Ε.Ε. και θα ενισχυθούν οι προοπτικές ανάπτυξης σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα».
Ανάγκη νέας στρατηγικής προσέγγισης των πολιτών
Η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται μια νέα στρατηγική για να προσεγγίσει τους πολίτες, σύμφωνα με έκθεση ειδικού συμβούλου του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. Μπροστά σε μία υπαρξιακή κρίση, την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ένωση και προσφάτως τις κατηγορίες για απραξία κατά τη διάρκεια της καταλανικής κρίσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει βρεθεί και πάλι στη θέση να προσπαθεί να έρθει κοντά στους πολίτες της.
Ως μέρος αυτής της διαδικασίας, ο ειδικός σύμβουλος Λουκ Βαν ντεν Μπράντε κάνει συγκεκριμένες προτάσεις στην έκθεση που συνέταξε με τίτλο «Προσεγγίζοντας τους Ευρωπαίους πολίτες-Αξιοποιώντας την ευκαιρία».
Ο ειδικός σύμβουλος υποστηρίζει ότι εκτός από τη θέση Γιούνκερ για τη συγχώνευση των προεδριών, που άρχισε να εξετάζεται σοβαρά μετά την ομιλία του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Σεπτέμβριο για την κατάσταση της Ένωσης, πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερη δραστηριότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Στην έκθεση προτείνεται «η πλήρης αξιοποίηση των νέων επικοινωνιακών εργαλείων ως μέσο για να αποκτήσουν οι πολίτες καλύτερη πρόσβαση αλλά και για δημιουργηθεί περιεχόμενο» και παράλληλα ότι «τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πρέπει να χρησιμοποιηθούν ώστε οι πολίτες να μπορούν να εκφράζονται απευθείας».
Ο Βαν ντε Μπράντε τονίζει ότι περισσότεροι από το 40% των Ευρωπαίων είναι κάτω από την ηλικία των 35 και επιμένουν ότι αυτοί που λαμβάνουν τις αποφάσεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να μετακινηθούν σε έναν άξονα που προσανατολίζεται περισσότερο προς τους νέους ανθρώπους. Απευθύνει μάλιστα έκκληση στους ευρωπαϊκούς θεσμούς να μειώσουν την «ευρω-ορολογία», να μιλούν απλά και να προσπαθήσουν να κατανοήσουν τις καθημερινές ανησυχίες των ανθρώπων στην επικοινωνία τους με τους Ευρωπαίους πολίτες.
Η έκθεση που αποτελεί καθαρά συμβουλευτικό έγγραφο και όχι επίσημη πολιτική, καλεί τέλος τους Ευρωπαίους αξιωματούχους να είναι λιγότερο αμυντικοί και περισσότερο δραστήριοι.
