Σημαντικές αλλαγές στο ν.3869/2010 (γνωστός και ως νόμος Κατσέλη) για φυσικά πρόσωπα που στερούνται πτωχευτικής ικανότητας και έχουν περιέλθει, χωρίς δόλο, σε μόνιμη και γενική αδυναμία πληρωμής ληξιπρόθεσμων χρηματικών οφειλών τους, περιλαμβάνει η τροπολογία που ψηφίστηκε στη Βουλή.
Με τη συγκεκριμένη τροπολογία, με την οποία εισάγεται το κριτήριο των «εύλογων δαπανών διαβίωσης» που αντιμετωπίζονται με αντικειμενικά κριτήρια, προσδιορίζοντάς τα περίπου στα 1.100 ευρώ ανά νοικοκυριό, διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής των οφειλών που εμπίπτουν στις ρυθμίσεις στις οποίες περιλαμβάνονται και βεβαιωμένες οφειλές σε εφορία, ασφαλιστικά ταμεία και στους ΟΤΑ.
Επίσης στις αλλαγές περιλαμβάνεται και ο επαναπροσδιορισμός σε συντομότερη δικάσιμο, ύστερα από αίτηση των διαδίκων, των υποθέσεων που έχουν ήδη προσδιοριστεί σε κάποια ειρηνοδικεία σε δικασίμους μετά την 31/12/2020.
Με την προτεινόμενη ρύθμιση προβλέπεται η σύσταση στα ειρηνοδικεία ειδικού ή ειδικών τμημάτων τα οποία θα εκδικάζουν αποκλειστικά υποθέσεις του νόμου 3869/2010. Απώτερος στόχος να παύσει το φαινόμενο να στοιβάζονται οι υποθέσεις για τις οποίες σήμερα παρατηρείται το φαινόμενο να χορηγείται δικάσιμος για τη συζήτηση των σχετικών υποθέσεων σε μακρινό χρόνο, που σε κάποιες ακραίες κι από ό,τι φαίνεται μεμονωμένες περιπτώσεις φτάνει έως και το έτος 2031.
Επίσης εισάγονται ρυθμίσεις για διαγραφή χρεών σε ευπαθείς ομάδες όπως άνεργοι, συστήνονται επιπλέον Ειρηνοδικεία και προσλαμβάνονται επιπλέον 54 ειρηνοδίκες για να δικάζουν αυτές τις υποθέσεις, ενώ δημιουργείται Δίκτυο Ενημέρωσης Οφειλετών και Κέντρο Ενημέρωσης Οφειλετών που θα παρέχουν δωρεάν νομικές και οικονομικές συμβουλές.
Οι αλλαγές που προωθούνται
1. Διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής των οφειλών που εμπίπτουν στις ρυθμίσεις στις οποίες περιλαμβάνονται και οι: βεβαιωμένες οφειλές στη Φορολογική Διοίκηση, οι βεβαιωμένες οφειλές προς τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α' και β' βαθμού και τα νομικά πρόσωπα αυτών, συμπεριλαμβανομένων των οφειλών που προκύπτουν από εισφορά σε χρήμα ή τη μετατροπή εισφοράς γης σε χρήμα των προς ένταξη ή και των ήδη ενταγμένων ιδιοκτησιών, από φόρους και τέλη προς το Δημόσιο και τους ΟΤΑ και οι ασφαλιστικές οφειλές προς τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ), όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί με βάση τις προσαυξήσεις και τους τόκους εκπρόθεσμης καταβολής. Οι ανωτέρω αναφερόμενοι φορείς δεν επιτρέπεται να συνιστούν το σύνολο των πιστωτών του αιτούντος και οι οφειλές του προς αυτούς υποβάλλονται σε ρύθμιση μαζί με τις οφειλές τους προς τους ιδιώτες πιστωτές.
2. Μπορούν να υπάγονται οι περιπτώσεις των οφειλών προς ΟΤΑ που έχουν γεννηθεί ένα έτος πριν από την κατάθεση της αίτησης.
3. Για την έναρξη της διαδικασίας, ο οφειλέτης καταθέτει αίτηση στον γραμματέα του αρμόδιου δικαστηρίου. Η αίτηση πρέπει να αναφέρει: α) την περιουσιακή κατάσταση του ιδίου και του συζύγου και τα πάσης φύσεως εισοδήματά τους, β) τους πιστωτές του και τις απαιτήσεις τους, γ) τυχόν μεταβιβάσεις εμπραγμάτων δικαιωμάτων του επί ακινήτων, στις οποίες ο οφειλέτης προέβη την τελευταία τριετία πριν από την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης, δ) τυχόν αίτημα για διαγραφή των χρεών του, διευθέτηση των οφειλών του η οποία λαμβάνει υπόψη με εύλογο τρόπο και συσχέτιση τα συμφέροντα των πιστωτών, την περιουσία, τα εισοδήματα και τις δαπάνες διαβίωσης του ιδίου και της οικογένειάς του και την προστασία της κύριας κατοικίας του.
4. Ένα μήνα μετά το δημοσίευμα του παρόντος, με ΚΥΑ θα προσδιορισθεί ο τύπος της αίτησης και τα απαιτούμενα συνοδευτικά έγγραφα και δικαιολογητικά.
5. Ορίζεται προθεσμία 2 ημερών από την παραλαβή της αίτησης και των εγγράφων, εντός της οποίας η γραμματεία του ειρηνοδικείου προβαίνει σε τυπικό έλεγχο αυτής.
6. Η δικάσιμος για τη συζήτηση της αίτησης του οφειλέτη προσδιορίζεται υποχρεωτικώς εντός 6 μηνών από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της κατάθεσής της.
7. Ο οφειλέτης πρέπει εντός 15 ημερών από την ολοκλήρωση της κατάθεσης της αίτησης να επιδώσει αντίγραφο αυτής στους πιστωτές και τους εγγυητές του. Με την ολοκλήρωση της κατάθεσης της αίτησης προσδιορίζεται επίσης η ημέρα επικύρωσης, κατά την οποία είτε επικυρώνεται ο ενδεχόμενος προδικαστικός συμβιβασμός από τον ειρηνοδίκη, είτε συζητείται και ενδεχόμενο αίτημα για την έκδοση προσωρινής διαταγής και τη λήψη προληπτικών μέτρων.
8. Η ημέρα επικύρωσης προσδιορίζεται υποχρεωτικώς εντός 2 μηνών από την ολοκλήρωση της κατάθεσης της αίτησης. Η ημέρα συζήτησής της προσδιορίζεται υποχρεωτικώς εντός 2 μηνών από την ολοκλήρωση της κατάθεσης της αίτησης.
9. Μέχρι την ημέρα της επικύρωσης ή της συζήτησης της αναστολής ή της συζήτησης της αίτησης απαγορεύεται η λήψη καταδιωκτικών μέτρων κατά του οφειλέτη όσον αφορά τις απαιτήσεις των πιστωτών που έχουν περιληφθεί στην αίτησή του και η μεταβολή της πραγματικής και νομικής κατάστασης της περιουσίας του.
10. Από την ολοκλήρωση της κατάθεσης της αίτησης και εφεξής,
- ο οφειλέτης υποχρεούται να προβαίνει συμμέτρως προς τους πιστωτές του στις μηνιαίες καταβολές,
- αναστέλλεται μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης η παραγραφή των απαιτήσεων των πιστωτών που έχουν συμπεριληφθεί στην αίτηση του οφειλέτη και
- επέρχεται η λύση της μέχρι τότε ισχύουσας ρύθμισης ή διευκόλυνσης ή τμηματικής καταβολής των οφειλών οι οποίες κατά την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης του οφειλέτη για την υπαγωγή στη διαδικασία τελούν σε αναστολή διοικητική, δικαστική ή εκ του νόμου ή έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση ή διευκόλυνση τμηματικής καταβολής.
11. Οι μηνιαίες καταβολές από την κατάθεση της αίτησης μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης συνυπολογίζονται στο χρονικό διάστημα καταβολών.
- Ο καθορισμός του ποσού των τελευταίων ενήμερων μηνιαίων καταβολών πρέπει να εξασφαλίζει τη δυνατότητα κάλυψης ευλόγων δαπανών διαβίωσης του ιδίου και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του και στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι δαπάνες κοινωνικής ασφάλισης που βαρύνουν τον οφειλέτη, ωστόσο το ανωτέρω ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο του 10% των μηνιαίων δόσεων που ο αιτών όφειλε να καταβάλει σε όλους τους δανειστές μέχρι την κατάθεση της αίτησης.
- Σε κάθε περίπτωση, το ελάχιστο συνολικό ποσό καταβολής στους δανειστές δεν μπορεί να υπολείπεται των 40 ευρώ μηνιαίως, αν και είναι δυνατός ο προσδιορισμός της μηνιαίας δόσεως σε ποσό που υπολείπεται των ανωτέρω ορίων ή και ο ορισμός μηδενικών δόσεων.
- Σε περίπτωση που ο οφειλέτης καθυστερεί υπαιτίως την καταβολή των δόσεων που ορίζονται από τον ειρηνοδίκη, με συνέπεια το συνολικό ύψος του ποσού σε καθυστέρηση να υπερβαίνει αθροιστικά την αξία τριών μηνιαίων δόσεων, ο ειρηνοδίκης ή το κατά περίπτωση αρμόδιο δικαστήριο διατάσσει την ανάκληση της προσωρινής διαταγής με την οποία ορίστηκε η καταβολή των δόσεων, ή την ανάκληση κάθε άλλου προληπτικού ή ανασταλτικού μέτρου.
12. Αναφορικά με την αναστολή καταδιωκτικών μέτρων προβλέπεται ότι οι απαιτήσεις των ιδιωτών πιστωτών που είναι εξασφαλισμένες με ειδικό προνόμιο ή εμπράγματο δικαίωμα συνεχίζουν να εκτοκίζονται μέχρι την έκδοση οριστικής-απόφασης επί της αιτήσεως με επιτόκιο ενήμερης οφειλής.
13. Αν τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη δεν είναι επαρκή, το δικαστήριο, αφού αφαιρέσει το ποσό που απαιτείται για την κάλυψη των ευλόγων δαπανών διαβίωσης του ιδίου και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του, και στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι δαπάνες κοινωνικής ασφάλισης που βαρύνουν τον οφειλέτη, διατάσσει την καταβολή μηνιαίως, για χρονικό διάστημα τριών ετών, του ποσού που απομένει με βάση τα περιουσιακά στοιχεία και τα πάσης φύσεως εισοδήματά του, για την ικανοποίηση των απαιτήσεων των πιστωτών, συμμέτρως διανεμόμενου.
14. Οφειλέτες που έχουν ήδη υποβάλει αιτήσεις οι υποθέσεις των οποίων δεν έχουν συζητηθεί μπορούν να επανυποβάλουν αιτήσεις προκειμένου να υπαχθούν στις διατάξεις του ν. 3869/2010, όπως αυτές ισχύουν μετά την τροποποίησή τους.
15. Εντός 4 μηνών από της ενάρξεως της ισχύος του παρόντος νόμου, κάθε διάδικος μπορεί να ζητήσει να επαναπροσδιοριστεί υπόθεση που είχε προσδιοριστεί πέραν της τριετίας σε συντομότερη δικάσιμο.
16. Συνιστάται Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, για την υποστήριξη του έργου του Κυβερνητικού Συμβουλίου Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, την οργάνωση πολιτικής ενημέρωσης και παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών προς καταναλωτές - δανειολήπτες κ.λπ.
17. Προβλέπεται η συγκρότηση 30 Κέντρων Ενημέρωσης Δανειοληπτών, που θα αποτελούν περιφερειακές Υπηρεσίες της Ειδικής Γραμματείας και θα συστήνουν δίκτυο ενημέρωσης και παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών, ενώ η Ειδική Γραμματεία θα συντονίζει τη δράση του δικτύου και όλων των συναρμοδίων φορέων.
Διαδικασία ρευστοποίησης περιουσίας & προστασία κύριας κατοικίας
1. Εφόσον υπάρχει ρευστοποιήσιμη περιουσία, η εκποίηση της οποίας κρίνεται απαραίτητη για την ικανοποίηση των πιστωτών, ορίζεται εκκαθαριστής.
2. Ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλει στο δικαστήριο πρόταση εκκαθάρισης ζητώντας να εξαιρεθεί από την εκποίηση βεβαρημένο ή μη με εμπράγματη ασφάλεια ακίνητο, που χρησιμεύει ως κύρια κατοικία.
3. Με κοινή υπουργική απόφαση θα καθορίζονται τα κριτήρια εξαίρεσης της κύριας κατοικίας του οφειλέτη από τη διαδικασία ρευστοποίησης της περιουσίας του.
4. Η εξυπηρέτηση της οφειλής γίνεται με επιτόκιο που δεν υπερβαίνει αυτό της ενήμερης οφειλής ή το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου με κυμαινόμενο επιτόκιο που ίσχυε σύμφωνα με το στατιστικό δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος.
5. Για τον προσδιορισμό της περιόδου τοκοχρεολυτικής εξόφλησης της συνολικής οφειλής λαμβάνεται υπόψη η διάρκεια των συμβάσεων δυνάμει των οποίων χορηγήθηκαν πιστώσεις στον οφειλέτη. Η περίοδος πάντως αυτή δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 20 έτη, εκτός αν η διάρκεια των συμβάσεων βάσει των οποίων χορηγήθηκαν πιστώσεις στον οφειλέτη ήταν μεγαλύτερη των 20 ετών, τότε ο ειρηνοδίκης δύναται να προσδιορίσει μεγαλύτερη διάρκεια, η οποία πάντως δεν υπερβαίνει τα 35 έτη.
