Νέο υπόμνημα για τη μέση εκπαίδευση δημοσίευσε η επιτροπή υπό τον κ. Λιάκο. Τα πράγματα τώρα λέγονται πιο καθαρά απ' ότι την προηγούμενη φορά και καθώς περιγράφεται η νέα αλλαγή στη μέση εκπαίδευση, φαίνονται τα προβλήματα, τα αδιέξοδα και οι προτεινόμενες λύσεις.
Η κατάργηση των πανελληνίων εξετάσεων, που αποτέλεσε το κεντρικό σημείο του προηγούμενου πορίσματος αποδεικνύεται πυροτέχνημα.
Αρχικά να τονίσουμε ότι η υλοποίηση αυτού του υπομνήματος δεν μπορεί να αφορά στα παιδιά που φοιτούν τώρα στο λύκειο, λόγω στενότητας χρόνου. Συνεπώς δεν πρέπει να πανικοβάλλονται οι μαθητές που φοιτούν σήμερα στο λύκειο για τις επερχόμενες αλλαγές. Μάλλον δεν τους αφορούν, αν και στην Ελλάδα που ζούμε κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τίποτα.
Η επιτροπή εισηγείται το τετραετές γυμνάσιο και το διετές λύκειο. Αναγνωρίζει ότι αυτό είναι πολύ δύσκολο να υλοποιηθεί, γιατί χρειάζονται χρήματα και χρήματα δεν υπάρχουν, όπως όλοι γνωρίζουμε. Το πιο πιθανό είναι να πάμε σε ένα εξαρχής «κουτσούρεμα» της πρότασης με τη διατήρηση του τριετούς κύκλου σε κάθε βαθμίδα.
Ας δούμε, όμως, την πρόταση, όπως διατυπώθηκε. Στο τέλος της Δ' Γυμνασίου (σημερινής Α' Λυκείου) οι μαθητές δίνουν απολυτήριες εξετάσεις με μέρος των θεμάτων να τίθεται από την τράπεζα θεμάτων, που με βάση την πρόταση θα είναι κάτι πολύ καλύτερο από την τράπεζα που λειτούργησε επί υπουργίας του κ. Αρβανιτόπουλου.
Όσοι πάρουν το απολυτήριο του Γυμνασίου θα έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση και θα μπορούν να εγγραφούν στον ένα από τους δύο τύπους λυκείου, το γενικό ή το επαγγελματικό. Είναι προς διερεύνηση, αναφέρει το υπόμνημα, αν θα μπορούν να εγγραφούν μόνο σύμφωνα με την επιθυμία τους, αλλά και με βάση άλλα κριτήρια που θα ανακοινωθούν εν καιρώ. Ο σκοπός είναι να υπάρχει κάποιο βαθμολογικό όριο (;), κάποιο τέλος πάντων «φρένο», που δεν θα επιτρέψει στους αδύνατους μαθητές να εγγραφούν στο γενικό λύκειο, ρίχνοντας το επίπεδό του.
Το Εθνικό Απολυτήριο
Οι μαθητές, σύμφωνα με την πρόταση, θα διδάσκονται μόνο οκτώ μαθήματα στην Α' και Β' Λυκείου -οι οποίες είναι οι μοναδικές τάξεις του Λυκείου-, που θα είναι η Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, τα Αγγλικά, η μελέτη η Φυσική Αγωγή και τέσσερα μαθήματα, ένα από κάθε ομάδα.
Μερικά από αυτά θα είναι σε υψηλό επίπεδο και θα είναι προαπαιτούμενα για την εισαγωγή σε κάποιες από τις Ανώτατες Σχολές. Στο τέλος της Α' Λυκείου θα εξετάζονται σε θέματα που εν μέρει θα προκύπτουν από την τράπεζα θεμάτων και από τους διδάσκοντες καθηγητές. Στο τέλος της Β' τάξης, προκειμένου να αποκτήσουν οι μαθητές το απολυτήριο του λυκείου θα εξετάζονται σε πρώτη φάση σε κοινά θέματα σε όλη την Ελλάδα, με θεωρούμενη γνωστή την ύλη και των δύο τάξεων της Β' Λυκείου. Στο μέλλον θα εξετάζονται μέσω θεμάτων που θα προκύπτουν από τράπεζα θεμάτων.
Το απολυτήριο λυκείου δεν θα το αποκτούν όλοι οι μαθητές. Αυτό σημαίνει ότι οι εξετάσεις θα είναι απαιτητικές. Όσοι δεν αποκτήσουν το απολυτήριο λυκείου θα παίρνουν πιστοποιητικό σπουδών. Προβλέπεται ακόμη η προσαρμογή του προφορικού βαθμού στο γραπτό με απόκλιση μέχρι τριών μονάδων.
Ο τελικός βαθμός κάθε μαθήματος θα προκύπτει κατά 66% από το γραπτό βαθμό των πανελληνίων εξετάσεων, κατά 11% από τον -προσαρμοσμένο στο γραπτό των πανελληνίων- προφορικό βαθμό και των δύο ετών, κατά άλλο ένα 11% από τον μέσο όρο των δύο γραπτών εργασιών που θα εκπονούν οι μαθητές, μία σε κάθε τάξη του λυκείου. Ένας αριθμός των εργασιών θα επαναξιολογείται κεντρικά, ώστε να μην έχουν όλοι οι μαθητές 20.
Το τελευταίο 11% θα προκύπτει από το γραπτό βαθμό (σε θέματα και τράπεζας θεμάτων) της Α' τάξης. Ο βαθμός των μαθημάτων που θα έχει διδαχθεί και εξεταστεί ο μαθητής σε υψηλό επίπεδο θα προσμετράται με επιπλέον συντελεστή στον υπολογισμό του βαθμού του απολυτηρίου. Αυτό σας φαίνεται ως κατάργηση των πανελληνίων; Τυπικά ναι, καταργούνται οι πανελλήνιες εξετάσεις για την εισαγωγή στα ΑΕΙ και καθιερώνονται οι πανελλήνιες εξετάσεις για την απόκτηση του εθνικού απολυτηρίου. Πιστεύω ότι μοιάζει, σε πολλά σημεία, με το σύστημα του αείμνηστου κ. Αρσένη.
Η εισαγωγή στα ΑΕΙ
Τα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ ορίζουν τον αριθμό των φοιτητών που θα δεχθούν. Είναι υποχρεωμένα να προσμετρούν τουλάχιστον κατά 80% το βαθμό του Εθνικού Απολυτηρίου. Αυτό σημαίνει ότι οι υψηλόβαθμες σχολές θα μπορούν, σύμφωνα με το υπόμνημα, να το προσμετρούν μέχρι και κατά 99%.
Το υπόλοιπο 20%, αν το χρησιμοποιήσουν οι σχολές, θα μπορεί να είναι η εξέταση σε κάποιο ειδικό μάθημα, αγωνίσματα, γλωσσομάθεια του υποψηφίου και ότι άλλο αποφασίσει κάθε σχολή. Είναι προφανές ότι η εισαγωγή στις περιζήτητες σχολές θα είναι και πάλι δύσκολη και θα κάνει τους μαθητές να κυνηγούν την υψηλή βαθμολογία σε πολλά μαθήματα για δύο χρόνια.
Είναι εφικτό να υλοποιηθεί αυτό το σύστημα; Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι απαιτείται μεγάλη προσαρμογή στα κτήρια, που δεν έχουν σχεδίαση για τετραετές γυμνάσιο και διετές λύκειο. Ακόμη, τα μαθήματα που επιλέγουν οι μαθητές -ένα από κάθε μία από τις τέσσερις ομάδες- απαιτούν πολλά διαφορετικά τμήματα, πράγμα που ανεβάζει το κόστος πάρα πολύ.
Γι' αυτό προτείνει το υπόμνημα να γίνουν μαζικές συγχωνεύσεις λυκείων και όπου δεν επαρκούν οι μαθητές για τη δημιουργία κάποιου τμήματος, να το παρακολουθούν οι μαθητές σε άλλο σχολείο που θα προσφέρεται. Πόσοι μαθητές θα μετακινούνται και πώς σε άλλο σχολείο για να παρακολουθούν ένα μάθημα που δεν προσφέρεται στο σχολείο τους δεν γνωρίζουμε, αλλά είναι γνωστή η τακτική του υπουργείου Παιδείας, που χρόνια τώρα σαμποτάρει τις επιλογές μαθημάτων: Ανακοινώνονται στους μαθητές ότι τα μαθήματα επιλογής είναι τέσσερα, για παράδειγμα, αλλά έχουμε καθηγητές για τα δύο από αυτά, οπότε θα διαλέξετε από αυτά τα δύο αναγκαστικά το ένα.
Η σχέση της νέας δομής της εκπαίδευσης με τις επιταγές του ΟΟΣΑ, όπως εκφράστηκαν στην έκθεση του 2011, είναι πολύ μεγάλη. Έλεγε η έκθεση, μεταξύ άλλων:
- Δεν πρέπει να υπάρχει λύκειο με λιγότερους από 250 μαθητές.
- Η απόκτηση του απολυτηρίου λυκείου πρέπει να γίνεται μέσω μιας μορφής εξωτερικής αξιολόγησης και ο ΟΟΣΑ πρότεινε τη δημιουργία μιας τράπεζας θεμάτων, γιατί είναι ο φθηνότερος τρόπος εξωτερικής αξιολόγησης.
- Οι καθηγητές πρέπει να κρίνονται από τις επιδόσεις των μαθητών τους.
Αφού τηρούνται οι βασικές αρχές του ΟΟΣΑ, που βάσει του μνημονίου έχουμε την υποχρέωση να εφαρμόσουμε στην εκπαίδευση, λογικά θα εφαρμοστεί το νέο σύστημα που περιγράφει το υπόμνημα, κουτσουρεμένο, φυσικά, ως προς το τετραετές γυμνάσιο και το διετές λύκειο και τον αριθμό των προσφερόμενων μαθημάτων επιλογής, προσφέροντας ένα φθηνό τρόπο να εφαρμοστούν οι οδηγίες του ΟΟΣΑ στην εκπαίδευση.
Ας ελπίσουμε ότι θα γίνει κάτι καλύτερο γιατί η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο. Να τονίσουμε ότι ο χρόνος σχεδίασης και υλοποίησης είναι αντιστρόφως ανάλογος της πιθανότητας επιτυχίας του εγχειρήματος.
