Στην τύχη τους έχουν αφεθεί, όσον αφορά τις μετακινήσεις τους, οι κάτοικοι των αραιοκατοικημένων περιοχών της χώρας, καθώς εκτιμάται ότι σε μεγάλα κομμάτια της ελληνικής επαρχίας οι δημόσιες συγκοινωνίες είναι από πολύ κακές έως ανύπαρκτες.
Σύμφωνα με ερευνητική ομάδα του ΑΠΘ, το πρόβλημα δεν αφορά μόνο σε απομακρυσμένα ορεινά χωριά, αλλά ακόμη και στις περιαστικές περιοχές. Όσο πιο διάσπαρτη είναι η δομή των οικισμών σε κάποια περιοχή, τόσο πιο αραιή είναι και πυκνότητα του δικτύου δημοσίων συγκοινωνιών της και η συχνότητα εξυπηρέτησης, οδηγώντας σε ένα φαύλο κύκλο συνεχούς μείωσης του επιπέδου εξυπηρέτησης των πολιτών.
«Για να πάει κανείς σήμερα από τα Ζαγοροχώρια στα Γιάννενα θα πρέπει να πάρει ταξί, που θα του κοστίσει ένα σημαντικό ποσό. Αν έδινε 10 ευρώ για μία εναλλακτική εξυπηρέτηση δε θα ήταν καλύτερα;», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο επικεφαλής της Ερευνητικής Ομάδας Συστημάτων Μεταφοράς του ΑΠΘ, καθηγητής της Πολυτεχνικής Σχολής,Αριστοτέλης Νανιόπουλος, εξηγώντας ότι «το ζήτημα είναι να υπάρξει ενδιαφέρον από την Πολιτεία για την επαρχία, που σήμερα δεν εξυπηρετείται καθόλου ή εξυπηρετείται ».
«Δεν μπορεί το κράτος να επιδοτεί παντού και πάντα. Έτσι, το να λέμε 'δώστε επιδοτήσεις', δεν είναι πάντα η λύση, αλλά ανάλογα με την περιοχή που απευθυνόμαστε, πρέπει να αναζητούνται διαφορετικές λύσεις. Γενικά στις αραιοκατοικημένες περιοχές στην Ελλάδα, όπου υπάρχει πολύ έντονο πρόβλημα, μπορεί και πρέπει να υπάρξει εξυπηρέτηση, με σχετικά διαχειρίσιμο κόστος. Το δικό μας έργο περιλαμβάνει τη διατύπωση τέτοιων προτάσεων», προσθέτει ο καθηγητής.
«Τι φταίει για τις κακές συγκοινωνίες»
Η Εγνατία Οδός, ένα από τα μεγαλύτερα αναπτυξιακά έργα, που έγιναν ποτέ στη χώρα, είχε ως στόχο και το να φέρει εγγύτερα δυσπρόσιτες μέχρι πρότινος περιοχές, να βελτιώσει τις δυνατότητες πρόσβασης σε αυτές. Όμως, πολλά χωριά, που δεν βρίσκονται πάνω στον άξονα, έμειναν χωρίς δρομολόγια λεωφορείων. «Δε φταίει η Εγνατία, φταίει ο κακός προγραμματισμός», εκτιμά ο κ.Νανιόπουλος.
«Πάρα πολλά κομμάτια της ελληνικής επαρχίας έμειναν στην τύχη τους, καθώς πολύ μεγάλα ποσά δόθηκαν, για να υποστηρίξουν τις συγκοινωνίες στο Λεκανοπέδιο αλλά και στη Θεσσαλονίκη», σημειώνει, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι δεν θα είχε νόημα ούτε μία δημόσια συγκοινωνία, ένα λεωφορείο που να περνάει από όλα τα χωριά, χωρίς να υπάρχουν επιβάτες να περιμένουν.
«Ευελιξία η λύση»
Ο καθηγητής εκτιμά ότι η αντιμετώπιση του ελλείμματος στις συγκοινωνίες για την ελληνική επαρχία απαιτεί ευέλικτα συστήματα μεταφοράς. «Για παράδειγμα, αντί να πηγαίνουν τα λεωφορεία και να γυρίζουν άδεια, υπάρχει ο τρόπος να γίνονται συμφωνίες με το επιβατικό κοινό και να προγραμματίζονται τα δρομολόγια, από συγκεκριμένα σημεία, σε συγκεκριμένες μέρες και ώρες, με συγκεκριμένο προορισμό. Σήμερα με τις νέες τεχνολογίες αυτό μπορεί να γίνει, όμως απαιτείται υποστήριξη από το θεσμικό πλαίσιο και από την κεντρική διοίκηση, έστω, για να ξεκινήσει πιλοτικά σε κάποιες περιοχές. Κατά καιρούς έχουμε καταθέσει στο υπουργείο, πολλές τέτοιες προτάσεις», εξηγεί ο κ.Νανιόπουλος.
Όσον αφορά, εξάλλου, το έργο του μετρό της Θεσσαλονίκης και αν μπορεί να είναι βιώσιμο χωρίς σημαντική επιδότηση του εισιτηρίου σε μία πόλη με τον πληθυσμό της Θεσσαλονίκης, ο κ.Νανιόπουλος εκτιμά πως «ναι, μπορεί και ναι, πιστεύω ότι κάποια στιγμή θα γίνει, όμως έγιναν από την αρχή πολύ μεγάλα λάθη, θα έπρεπε να γίνει πλήρης μελέτη σκοπιμότητας, πριν ξεκινήσει το έργο».
«Διάλογος με τους υπάρχοντες και δυνητικούς επιβάτες»
Η Ερευνητική Ομάδα Συστημάτων Μεταφοράς του ΑΠΘ, με επικεφαλής τον κ.Νανιόπουλο, είναι εταίρος στο χρηματοδοτούμενο από το πρόγραμμα «Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη» ερευνητικό έργο «SmartMove», στο πλαίσιο μιας σύμπραξης 11 φορέων από 8 χώρες, η οποία αποτελείται από φορείς δημοσίων συγκοινωνιών, φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, ερευνητικές ομάδες πανεπιστημίων και εταιρείες συμβούλων, με γενικό συντονιστή το Πανεπιστήμιο BOKU της Βιέννης. Η περιοχή του Λαγκαδά στη Θεσσαλονίκη είναι μία από τις οκτώ αγροτικές και περιαστικές περιοχές της Ευρώπης, όπου στο πλαίσιο του «SmartMove» ξεκίνησε η εφαρμογή καινοτόμων λύσεων μάρκετινγκ και κινητικότητας, με στόχο την προώθηση των δημοσίων μεταφορών για τους πολίτες, καθιερώνοντας έναν «διάλογο» με τους υπάρχοντες και δυνητικούς επιβάτες.
«Στον Λαγκαδά υπάρχει δημόσια συγκοινωνία, που μπορεί να εξυπηρετήσει, αλλά για κάποιους λόγους ο κόσμος δεν την προτιμά σε μεγάλο βαθμό. Υπάρχουν συγκεκριμένα τοπικά αλλά και γενικότερα προβλήματα, που σχετίζονται με τη συχνότητα της συγκοινωνίας κ.α. Θεωρώ πολύ σημαντικό και σε αυτό στοχεύει το πρόγραμμα, προσεγγίζοντας τους πολίτες να δούμε, πώς μπορούμε να βελτιώσουμε τις υπηρεσίες, που παρέχονται προς τις αραιοκατοικημένες περιοχές και επίσης πώς θα μειώσουμε τα ελλείμματα των δημόσιων συγκοινωνιών», αναφέρει ο κ.Νανιόπουλος.
Σημειώνει, πάντως, ότι είναι εξίσου σημαντικό να αξιοποιηθούν τα εργαλεία, που ήδη υπάρχουν, και τα οποία «πολύς κόσμος δεν ξέρει να τα χρησιμοποιεί, παρά το ότι δεν είναι δύσκολα και είναι σχεδιασμένα, ώστε να μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν και οι ηλικιωμένοι, όπως π.χ. το σύστημα τηλεματικής, όπου δε χρειάζεται ο παππούς να έχει κινητή συσκευή τρίτης γενιάς, μπορεί και με ένα απλό τηλεφώνημα να ενημερωθεί για την ώρα άφιξης του λεωφορείου».
