Παρά τις 36 ώρες που ήταν στο πόδι -σύμφωνα με δήλωσή του την περασμένη Τετάρτη και ενώ η πύρινη λαίλαπα στην Αττική είχε αφήσει πίσω της τεράστιες ανθρώπινες και όχι μόνο απώλειες-, ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας Παύλος Πολάκης δεν κατάφερε να διακρίνει την προκλητική απουσία των ανθρώπων του κομματικού μηχανισμού (του) στο πεδίο της υγείας, ούτε την απόλυτη έλλειψη συντονισμού (και) από πλευράς του υπουργείου του.
Δεν τον ξένισε, λόγου χάρη, ότι ο διοικητής του ΕΚΑΒ και καλός του φίλος από τη Θεσσαλονίκη έλειπε από το συντονιστικό κέντρο του ΕΚΑΒ, ούτε διερωτήθηκε αν και ποιος -εκτός του προέδρου που βρισκόταν σε άδεια- μπορούσε να ενεργοποιήσει την Ομάδα Διαχείρισης Κρίσεων του ΕΚΑΒ.
Κυριευμένος από θλίψη, θυμό και πείσμα, όπως γλαφυρά τα περιγράφει ο καθ’ ύλην αρμόδιος για τη διαχείριση της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης που ανέκυψε στην Αττική, δεν είχε, πιθανόν, τη νηφαλιότητα και την ψυχραιμία -ούτε και πάνω από τα αποκαΐδια- να δει ότι το όποιο επιχειρησιακό σχέδιο υλοποιήθηκε επειδή βρέθηκαν άνθρωποι-κλειδιά με μεγάλη πείρα -πέρα και πάνω από κυβερνήσεις- στο σωστό σημείο τη σωστή ώρα και πήραν τη διαχείριση της πυρκαγιάς στο ΕΚΑΒ και τα νοσοκομεία κυριολεκτικά επάνω τους. Συνεπικουρούμενοι και από εργαζομένους, διασώστες, επαγγελματίες υγείας και άλλους που με αυταπάρνηση προσέφεραν τις υπηρεσίες τους, κατάφεραν να οργανώσουν διακομιδές, να εξασφαλίσουν περίθαλψη, νοσηλεία, στήριξη και να ολοκληρώσουν μια τιτάνια, πολύωρη αποστολή.
Αλαλούμ με την ενημέρωση
Ενα μικρό αλλά ουσιαστικό δείγμα της χαοτικής κατάστασης που επικρατούσε το πύρινο 24ωρο, στην αρχή της εβδομάδας, προκύπτει από τις επίσημες ανακοινώσεις του υπουργείου Υγείας και του ΕΚΑΒ που εστάλησαν στις 24 και 25 Ιουλίου αντίστοιχα. Στις ανακοινώσεις της Πυροσβεστικής αναφέρεται ότι δηλώθηκε δασική πυρκαγιά στα Γεράνεια Ορη στις 12.03 στις 23/7 και στις 16.57 στην Καλλιτεχνούπολη του Δήμου Ραφήνας - Πικερμίου Αττικής.
Με βάση τις σχετικές ανακοινώσεις, το ΕΚΕΠΥ, που έπρεπε να θέσει σε εφαρμογή το σχέδιο «Περσέας» για την ετοιμότητα των νοσοκομείων, ενημερώθηκε για την πυρκαγιά στην Κινέτα 5 ώρες μετά την εμφάνισή της και για τη Ραφήνα 3 ώρες αφότου είχε δηλωθεί!
Το ΕΚΑΒ, πάλι, ενημερώθηκε αμέσως για την Κινέτα, ενώ για την πυρκαγιά της Ραφήνας κατάφερε να λάβει γνώση προτού καν αυτή ξεσπάσει: στις 16.57 δηλώθηκε στην Πυροσβεστική, στις 16.00 στο ΕΚΑΒ, σύμφωνα με την ανακοίνωση του Κέντρου!
Τα στοιχεία της Πυροσβεστικής, του ΕΚΕΠΥ και του ΕΚΑΒ θα προκαλούσαν (πικρά) γέλια, αν δεν αποτελούσαν σοβαρές ενδείξεις για την έλλειψη επικοινωνίας και συντονισμού και στις δύο περιπτώσεις. Το ΕΚΑΒ απέδειξε ότι έχει καλά αντανακλαστικά, ωστόσο αυτό δεν αφορά τη διοίκησή του. Επτά ημέρες μετά την πυρκαγιά ο πρόεδρός του «αγνοείται». Ο κ. Κωνσταντίνος Καρακατσιανόπουλος, αριστερός συνδικαλιστής του ΕΚΑΒ που βρέθηκε στο τιμόνι του όταν ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας τον τοποθέτησε πρόεδρο, έλαμψε διά της απουσίας του. Αλλά και ο αντιπρόεδρος του Κέντρου, Μιλτιάδης Μυλωνάς, ήταν εκτός Αττικής και εμφανίστηκε στο συντονιστικό κέντρο μετά τα μεσάνυχτα της Δευτέρας και ενώ οι νεκροί και οι τραυματίες αυξάνονταν με δραματικό ρυθμό. Η Ομάδα Διαχείρισης Κρίσεων του ΕΚΑΒ, την οποία ενεργοποιεί ο πρόεδρος του Κέντρου, έμεινε μόνο στα χαρτιά - όπως έχει μείνει σε όλη τη διάρκεια της προεδρίας του κ. Καρακατσιανόπουλου. Με τη διοίκηση του ΕΚΑΒ απούσα, ευλόγως διερωτάται κάποιος ποιος και πώς τελικά οργάνωσε -όπως οργανώθηκε- τον στόλο, τα πληρώματα, το τηλεφωνικό κέντρο, τις διακομιδές. Τα αντανακλαστικά των εργαζομένων σε συνδυασμό με την πείρα στελεχών του ΕΚΑΒ, όπως ο διευθυντής Ιατρικής Υπηρεσίας Δημήτρης Πύρρος ή η διευθύντρια του ΕΚΑΒ Αναστασία Ζυγούρα, που έσπευσαν αμέσως στο Κέντρο, συνέβαλαν στο να σωθεί η παρτίδα.
Αν και η Κινέτα αποδείχθηκε μια «εύκολη» αποστολή, με την πυρκαγιά στη Ραφήνα τα δεδομένα άλλαζαν δραματικά, κάτι που αντιλήφθηκε αμέσως ο διευθυντής Ιατρικής Υπηρεσίας του Κέντρου και έσπευσε στο επιχειρησιακό κέντρο του ΕΚΑΒ και στη συνέχεια στο συντονιστικό κέντρο της Πυροσβεστικής, θέτοντας ουσιαστικά σε λειτουργία όλα όσα προβλέπεται ότι πρέπει να γίνουν για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και τη διαχείριση κρίσεων. Αν και οι αρμόδιοι απουσίαζαν, οι ίδιοι οι εργαζόμενοι έδωσαν τη λύση. Αυτοβούλως -και ως όφειλαν όπως δήλωσαν οι περισσότεροι- εμφανίστηκαν στο τηλεφωνικό κέντρο και έθεσαν σε λειτουργία ξεχωριστό κανάλι επικοινωνίας μόνο για τα ασθενοφόρα της φλεγόμενης περιοχής ώστε να γίνεται καλύτερη και ταχύτερη διεκπεραίωση. Επίσης μόνοι τους άρχισαν να παρουσιάζονται διασώστες και να αναλαμβάνουν υπηρεσία. Ανάλογη ήταν η κατάσταση όλες εκείνες τις δύσκολες ώρες και στα νοσοκομεία. Τα αντανακλαστικά ανθρωπιάς και επαγγελματισμού των εργαζομένων τούς οδήγησαν στις θέσεις τους στα νοσοκομεία ετοιμότητας πριν γίνουν οι ανακλήσεις αδειών από τις διοικήσεις.
Τρεις ώρες αφότου εκδηλώθηκε η πυρκαγιά στη Ραφήνα, το ΕΚΕΠΥ λαμβάνει τη σχετική πληροφορία από τη ΓΓΠΠ και το Πυροσβεστικό Σώμα! Αυτό προκύπτει από τις επίσημες ανακοινώσεις των υπηρεσιών και μαρτυρά για μία ακόμη φορά το απολύτως διάτρητο σχέδιο των αρμοδίων. Τα αντανακλαστικά του προέδρου του ΕΚΕΠΥ, Νίκου Παπα-ευσταθίου, που έχει μεγάλη πείρα σε ανάλογα συμβάντα, συνέβαλαν στο να αποφευχθούν τα χειρότερα. Ενεργοποιήθηκε το επιχειρησιακό σχέδιο αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών στα νοσοκομεία του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ), «Περσέας». Ηδη ήταν σε αυξημένη ετοιμότητα το Αττικόν, λόγω της φωτιάς στην Κινέτα, και μπήκαν στο σχέδιο τα νοσοκομεία Σισμανόγλειο, ΚΑΤ, Ευαγγελισμός, τα οποία αντιμετώπισαν περίπου 180 περιστατικά σε λίγες ώρες, και ενώ είχαν ήδη γενική εφημερία. Η εντατική νοσηλεία που διαφαινόταν ότι θα απαιτηθεί για τραυματίες δεν ήταν ωστόσο δεδομένη. Η νοσοκομειακή ετοιμότητα που προϋπέθετε το επιχειρησιακό σχέδιο προσέκρουε σε κλειστά κρεβάτια ΜΕΘ, άδειες προσωπικού, ακόμη και σε αρμόδιους χωρίς τη δέουσα συναίσθηση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης που επικρατούσε. Σε κάποιες περιπτώσεις διατέθηκαν κρεβάτια ΜΕΘ σε συνεννόηση των εντατικολόγων με το ΕΚΕΠΥ. Βαριά δυσλειτουργία, ως επί το πλείστον διοικητική, μαρτυρά και το θέμα της αιμοδοσίας. Από το πρωί της περασμένης Τρίτης, και ενώ το σκηνικό καταστροφής είχε ολοκληρωθεί, πολλοί τηλεφωνούσαν στα Κέντρα Αιμοδοσίας για να προσφέρουν αίμα, δυστυχώς χωρίς να λαμβάνουν απάντηση, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις τούς έλεγαν ότι δεν χρειάζεται! Την έκκληση για αίμα έκανε αργά το μεσημέρι της Τρίτης το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας, βάζοντας σε διευρυμένη απογευματινή λειτουργία τρία νοσοκομεία.
Πανικός στο ΕΚΑΒ
Το επιχειρησιακό κέντρο του ΕΚΑΒ δέχεται κάθε μέρα περίπου 1.000 κλήσεις για διακομιδές, με τον κύριο όγκο τους μέχρι και τις απογευματινές ώρες - τις βραδινές μειώνονται οι κλήσεις αλλά είναι λιγότερα και τα ασθενοφόρα. Την περασμένη Δευτέρα από τις 6 το απόγευμα μέχρι το πρωί της Τρίτης, δηλαδή για περίπου 12 ώρες, το ΕΚΑΒ εκτιμάται ότι δέχθηκε εκατοντάδες κλήσεις μόνο από τις φλεγόμενες περιοχές της Ανατολικής Αττικής. Οι περίπου 20 τηλεφωνητές (είναι και διασώστες) και ασυρματιστές, που υπό την εποπτεία δύο γιατρών διεκπεραίωναν τα περιστατικά, είχαν ενισχυθεί και από άλλους συναδέλφους τους και είχε ενεργοποιηθεί ξεχωριστό κανάλι επικοινωνίας για τις περιοχές της πυρκαγιάς. Το έκτακτο γεγονός βρήκε το σύστημα να λειτουργεί χειρόγραφα, με κάθε τηλεφωνική συνομιλία να καταγράφεται από τον τηλεφωνητή σε καρτέλα και να παραδίδεται στη συνέχεια στον ασυρματιστή για να προωθηθεί σε διαθέσιμο ασθενοφόρο.
Παρά τις αισιόδοξες -όπως αποδεικνύεται- εκτιμήσεις της διοίκησης τον περασμένο Απρίλιο ότι η ψηφιακή αναβάθμιση του επιχειρησιακού κέντρου του ΕΚΑΒ Αθήνας για την ηλεκτρονική διαχείριση των περιστατικών και την τηλεματική παρακολούθηση των ασθενοφόρων (δωρεά του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος») θα τεθεί σε λειτουργία μέσα στον Ιούνιο, αυτό δεν έγινε. Ο κ. Παναγιώτης Ρέλλος, που ανέλαβε την επίμαχη βάρδια για τον συντονισμό του επιχειρησιακού κέντρου στη Ραφήνα, κατέβαλε κάθε προσπάθεια για να ελέγξει την κατάσταση - όσο αυτό ήταν εφικτό, με τις κλήσεις να είναι συνεχείς, τους ανθρώπους να τηλεφωνούν ξανά και ξανά μέσα στον πανικό τους και να στέλνουν SOS. «Βοήθεια, καιγόμαστε!», «Βοήθεια, είμαστε μπροστά σε ανθρώπους με εγκαύματα, δεν ξέρουμε αν ζουν! «Βοήθεια, δεν μπορούμε να αναπνεύσουμε, ελάτε να μας βοηθήσετε, να μας πάρετε από δω!» άκουγαν ξανά και ξανά επί ώρες οι τηλεφωνητές, ενώ κατέγραφαν ονόματα και διευθύνσεις. Μαζί με τα αποκαΐδια της επόμενης μέρας δόθηκε και επισήμως στο υπουργείο Υγείας ο κατάλογος των 80 ατόμων που είχαν διακομιστεί σε νοσοκομεία από το ΕΚΑΒ.
