Ανοιχτή για όλες τις περιοχές της χώρας είναι πλέον η ηλεκτρονική πλατφόρμα προς υποβολή αιτήσεων για την εξαγορά διακατεχόμενων ακινήτων του Δημοσίου από ιδιώτες. Στόχος είναι να επιλυθεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς ακινήτων σε περιπτώσεις που αυτό δεν είναι ξεκάθαρο, να προστατευθεί η περιουσία του Δημοσίου και να ενισχυθούν τα δημόσια οικονομικά μέσω της εισροής σημαντικών εσόδων στον κρατικό προϋπολογισμό.
Από την 31η Οκτωβρίου 2024 ενεργοποιήθηκε η πλατφόρμα για τις παρακάτω Περιφερειακές Ενότητες: Σερρών, Θεσσαλονίκης, Λακωνίας, Κοζάνης, Δράμας, Αχαΐας, Μεσσηνίας, Βοιωτίας, Χαλκιδικής, Ηλείας, Ροδόπης, Κιλκίς, Πέλλας, Γρεβενών, Κορινθίας, Αργολίδας, Φωκίδας, Φλώρινας, Ευρυτανίας, Καβάλας, Καστοριάς, Ημαθίας, Άρτας, Ρόδου, Ανατολικής Αττικής, Θεσπρωτίας, Πρέβεζας, Δυτικής Αττικής, Νήσων Αττικής, Κεφαλληνίας, Νάξου, Λήμνου, Ζακύνθου, Καλύμνου, Καρπάθου – Ηρωικής Νήσου Κάσου, Θάσου, Άνδρου, Μήλου, Λευκάδας, Κω, Θήρας, Ικαρίας, Σποράδων, Κέας – Κύθνου, Πάρου, Τήνου, Βορείου Τομέα Αθηνών, Ιθάκης, Μυκόνου, Σύρου, Κεντρικού Τομέα Αθηνών, Νοτίου Τομέα Αθηνών, Δυτικού Τομέα Αθηνών, Πειραιώς. Η δυνατότητα υποβολής αιτήσεων λήγει την 31η Οκτωβρίου 2025.
Οι αιτήσεις εξαγοράς των ακινήτων άρχισαν στις 30 Σεπτεμβρίου 2024 για τις υπόλοιπες Περιφερειακές Ενότητες: Αιτωλοακαρνανίας, Αρκαδίας, Έβρου, Εύβοιας, Ηρακλείου, Ιωαννίνων, Καρδίτσας, Κέρκυρας, Λάρισας, Λασιθίου, Μυτιλήνης, Μαγνησίας, Ξάνθης, Πιερίας, Ρεθύμνου, Σάμου, Τρικάλων, Φθιώτιδας, Χανίων, Χίου. Η δυνατότητα υποβολής αιτήσεων για τις περιοχές αυτές λήγει την 30ή Σεπτεμβρίου 2025.
Η νέα διαδικασία
Οι αιτήσεις για την εξαγορά των διακατεχόμενων εκτάσεων καθώς και όλες οι σχετικές διαδικασίες και η επικοινωνία των αιτούντων με τις αρμόδιες υπηρεσίες πραγματοποιείται αποκλειστικά μέσω της νέας ψηφιακής πλατφόρμας.
Η είσοδος των αιτούντων γίνεται με κωδικούς ΤaxisΝet ενώ παρέχεται επίσης η δυνατότητα υποβολής της αίτησης εξαγοράς από εξουσιοδοτημένο πρόσωπο, το οποίο πρέπει να συμπληρώσει στο σύστημα τον ΑΦΜ του και να επισυνάψει υπεύθυνη δήλωση εξουσιοδότησης από το gov.gr ή με βεβαίωση γνησίου υπογραφής. Η πρόσβαση στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα γίνεται μέσω του gov.gr στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://aeda.apps.gov.gr.
Οι απαραίτητες διαλειτουργικότητες του συστήματος υλοποιούνται μέσω του Κέντρου Διαλειτουργικότητας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Προϋποθέσεις για την υποβολή αίτησης εξαγοράς
Βασική προϋπόθεση του δικαιώματος υποβολής αίτησης εξαγοράς, είναι η άσκηση από τον ίδιο τον αιτούντα ή τους δικαιοπαρόχους, επί δημοσίου ακινήτου, αδιαλείπτως κατοχή:
α) επί 30 τουλάχιστον έτη με τίτλο,
β) επί 40 τουλάχιστον έτη χωρίς τίτλο, εφόσον ο αιτών χρησιμοποιεί το ακίνητο ως την κύρια κατοικία του ή ως βοηθητικό χώρο αυτής ή για να ασκεί τουριστική, βιοτεχνική, βιομηχανική, εμπορική ή αγροτική δραστηριότητα,
γ) η δήλωση του ακινήτου στο έντυπο «Ε9» για τα 5 τουλάχιστον έτη που προηγούνται της αίτησης, προκειμένου να είναι σαφές ότι οι αιτούντες θεωρούσαν πως το ακίνητο είναι δικό τους.
Με την ψήφιση του ν.5113/2024 προβλέπεται, επίσης, ότι:
- Αίτηση μπορεί να υποβληθεί και για ακίνητα που δεν έχουν κτίσμα.
- Τίθεται δεκαήμερη προθεσμία για την ενημέρωση του αιτούντος σε περίπτωση που λείπουν δικαιολογητικά. Δεν ισχύει πλέον η απαίτηση για προσκομιδή αεροφωτογραφιών καθώς δεν εξετάζεται πλέον η ύπαρξη ή μη κτίσματος.
- Επεκτείνεται η δυνατότητα του Δημοσίου να αποφασίσει εξαίρεση από το δικαίωμα εξαγοράς για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Τα αρμόδια Υπουργεία θα προσδιορίσουν αιτιολογημένα τις περιοχές ή τα ακίνητα που πρέπει να εξαιρεθούν της διαδικασίας εξαγοράς.
- Επισπεύδεται η προθεσμία υποβολής της συναίνεσης της Εταιρείας Ακινήτων του Δημοσίου σε 2 μήνες από 3 μήνες, που προβλεπόταν αρχικά.
Διαμόρφωση τιμήματος εξαγοράς
Το τίμημα της εξαγοράς θα υπολογίζεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων και κοινωνικά κριτήρια (για ευπαθείς ομάδες, πολύτεκνους, άτομα με αναπηρία). Επιπρόσθετα, το τίμημα εξαγοράς σε ειδικές περιπτώσεις αμφισβήτησης της κυριότητας του δημοσίου ακινήτου διαμορφώνεται με έκπτωση:
- 50% για αιτούντα που έχει αναγνωρισθεί από πρωτοβάθμιο δικαστήριο ως κύριος του ακινήτου ή που έχει αναγραφεί ως κύριος στις πρώτες κτηματολογικές εγγραφές και έχει ασκηθεί αγωγή από το Δημόσιο ή δεν έχει παρέλθει η προθεσμία άσκησης αγωγής.
- 70% αν ο αιτών έχει ασκήσει ένδικο μέσο κατά δικαστικής απόφασης για την αναγνώριση της κυριότητας του ακινήτου έως την 31η.12.2022.
Ειδική πρόβλεψη υπάρχει για ακίνητο που καλύπτει τις στεγαστικές ανάγκες του αιτούντα ή του αρχικού δικαιοπαρόχου ως αποτέλεσμα μαζικής εγκατάστασης πληθυσμιακών ομάδων πριν το 1964. Σε αυτή την περίπτωση το τίμημα αντιστοιχεί στο 20% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.
