«Η μετανάστευση μπορεί να είναι οδηγός για περισσότερη Ευρώπη - και είναι αυτό ακριβώς που διακυβεύεται σήμερα», τόνισε ο Δημήτρης Αβραμόπουλος, μιλώντας στις «Ημέρες της Ευρώπης στις Βρυξέλλες».
Ο Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας υπογράμμισε:
Αυτό που βλέπω σήμερα, είναι ότι διακυβεύονται οι βασικές αρχές της αλληλεγγύης και της ενότητας, όχι μόνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά ολόκληρης της διεθνούς κοινότητας. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε μπορεί να βρίσκονται στη γειτονιά μας, αλλά χρήζουν παγκόσμιας αντιμετώπισης. Από την 1η Ιανουαρίου 2015 περισσότεροι από 700.000 απεγνωσμένοι άνθρωποι έφτασαν στην Ευρώπη, μέσω των ακτών τη Ιταλίας και της Ελλάδας. Και θα καταφτάνουν περισσότεροι για όσο χρονικό διάστημα η γειτονιά μας βρίσκεται σε αναταραχή. Είναι αλήθεια ότι πολλοί στην Ευρώπη ξαφνιάστηκαν από την τεράστια κλίμακα των αφίξεων. Από τότε, έχουν αλλάξει πολλά και ήδη έχουμε κάνει αρκετά προκειμένου για να προετοιμάσουμε την Ευρώπη για αυτήν την κατάσταση.
«Για πρώτη φορά στην ιστορία της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής, έχουμε συμφωνήσει να μετεγκατασταθούν 160.000 άνθρωποι που χρήζουν άμεσης διεθνούς προστασίας. Έχουμε συμφωνήσει επίσης την επανεγκατάσταση 22.500 προσφύγων εκτός Ευρώπης, και έχουμε υιοθετήσει «Σχέδια Δράσης» ώστε να επιστρέφουν οι παράτυποι μετανάστες που δεν έχουν δικαίωμα ασύλου και να καταπολεμήσουμε τα κυκλώματα λαθρεμπόρων που εμπορεύουν την απελπισία και το θάνατο», είπε ο κ. Αβραμόπουλος και πρόσθεσε:
Αυτή τη περίοδο συντάσσουμε προτάσεις ώστε να βελτιώσουμε και να αυξήσουμε την κοινή διαχείριση των εξωτερικών ευρωπαϊκών συνόρων, και ταυτόχρονα να βελτιώσουμε τα νόμιμα μεταναστευτικά κανάλια και την ενσωμάτωση των μεταναστών στο κοινωνικό σύνολο. Παράλληλα, δημιουργούμε νέες συνεργασίας με τρίτες χώρες - κλειδιά στα Δυτικά Βαλκάνια, με την Τουρκία, και την Αφρική για να πατάξουμε από τη ρίζα την αιτία του προβλήματος και να διαχειριστούμε καλύτερα τις ροές. Έχει γίνει πιο σαφές από ποτέ πως καμία χώρα και καμία ήπειρος δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στο πρόβλημα από μόνες τους. Χρειαζόμαστε παγκόσμιες μεταγκαταστάσεις και μία παγκόσμια απάντηση για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα στη ρίζα. Για πρώτη φορά μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι παγκόσμιες δυνάμεις πρέπει να έρθουν κοντά, ώστε να βρουν κοινές απαντήσεις σε μία περίοδο βίαιων ανακατατάξεων. Δε χρειαζόμαστε απλώς μεγαλύτερες δεσμεύσεις, χρειαζόμαστε χώρες που κρατούν τις υποσχέσεις τους και να φέρνουν εις πέρας αυτά που υπέγραψαν.
«Μπορεί να έχει γίνει η συμφωνία για την μετεγκατάσταση 160.000 προσφύγων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά δεν έχουμε κατορθώσει μέχρι στιγμής να μετεγκαταστησουμε ούτε το 1% του συνόλου αυτού. Οι χώρες πρέπει να σταματήσουν το παιχνίδι της αμοιβαίας επίρριψης ευθυνών. Υπάρχει μόνο το «εμείς» και το «μαζί» εδώ. Μπορούμε να κινηθούμε μπροστά και να ανταποκριθούμε στη προσφυγική κρίση μόνο όταν όλοι αναλάβουμε τις ευθύνες μας», σημείωσε ο ευρωπαίος επίτροπος, τονίζοντας:
Δυστυχώς, ενώ η μεταπολεμική Ευρώπη απέβαλε τα δεσμά του εθνικισμού, είμαστε μάρτυρες μιας αναγέννησης των τάσεων αυτών σήμερα. Κάποιοι στη Ευρώπη σήμερα θέλουν να κρυφτούν πίσω από εθνικιστικές λύσεις. Ξενοφοβικές ή δημαγωγικές ρητορικές μπορεί να ακουστούν ξανά. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών έχουμε καταβάλλει συνεχείς προσπάθειες για να αφήσουμε πίσω όσα μας έχουν χωρίσει. Έχουμε ρίξει τους τοίχους και τους φράχτες και διαπιστώνουμε τώρα ότι κάποιοι τους υψώνουν ξανά.
Όσοι πράττουν κάτι τέτοιο δεν έχουν συνειδητοποιήσει την ανθεκτικότητα και την αποφασιστικότητα όσων διαφεύγουν του πραγματικού πολέμου και των διώξεων. Ξεχνούν ότι αυτοί οι άνθρωποι θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους για να εξασφαλίσουν ένα ασφαλές καταφύγιο. Οι τοίχοι ή οι φράχτες δεν θα σταθούν εμπόδιο σε αυτούς τους ανθρώπους. Άλλωστε, δεν θα έπρεπε κανένας τοίχος ή φράχτης να τους εμποδίσει. Αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι εχθροί μας, και εμείς δεν είμαστε μια Ευρώπη-φρούριο. Πρόκειται για ανθρώπους που χρήζουν της προστασίας μας, και έχουμε ηθική και νομική υποχρέωση να τους την προσφέρουμε.
Ακόμη θυμάμαι, όντας νέος φοιτητής που ταξίδευε στην Ευρώπη, ότι χρειαζόταν να επιδεικνύω παντού το διαβατήριο μου. Θυμάμαι τις ουρές, τη συλλογή σφραγίδων και τη γραφειοκρατική ταλαιπωρία που συνεπαγόταν το να διασχίζει κανείς τα σύνορα εντός της Ευρώπης.
Η περιοχή του Schengen στην Ευρώπη συνιστά τη μεγαλύτερη-παγκοσμίως- περιοχή ελεύθερης κυκλοφορίας χωρίς συνοριακούς ελέγχους. Κάποιοι από εσάς εδώ πιθανόν να θεωρείτε αυτό δεδομένο, διότι δεν έχετε γνωρίσει ποτέ κάτι άλλο. Σε συνθήκες σαν και αυτές συνειδητοποιώ ότι δεν πρέπει να θεωρούμε τα σημαντικά επιτεύγματα ως δεδομένα.
Ζούμε σε μία εποχή, στην οποία περισσότερο από 60 εκατ. άνθρωποι έχουν υποστεί διωγμό και αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.
Αναφερόμενος στις επιθέσεις στο Παρίσι είπε ότι «έχουν σοκάρει και συγκλονίσει την Ευρώπη» και πρόσθεσε:
Όλοι νιώθουμε κοντά στους Γάλλους γείτονες μας, και όχι μόνο εδώ στο Βέλγιο και τις Βρυξέλλες. Ενώ όμως οι έρευνες ακόμη συνεχίζονται, δεν μπορώ να παραγνωρίσω το γεγονός ότι οι περισσότεροι υπαίτιοι των επιθέσεων, συμπεριλαμβανομένης αυτής στο Παρίσι, υπήρξαν Ευρωπαίοι πολίτες, γεννημένοι και αναθρεμμένοι στην Ευρώπη, και ριζοσπαστικοποιημένοι στην Ευρώπη. Μπορεί τα μονοπάτια της ριζοσπαστικοποίησης να είναι πολύπλοκα, εντούτοις θα πρέπει να είμαστε ειλικρινείς και να αναγνωρίσουμε το αποτέλεσμα μιας πολιτικής όπου επι δεκαετίες στερούταν μέριμνας για ενσωμάτωση όλων αυτών των ανθρώπων που έφτασαν στην Ευρώπη μια με δυο γενιές πριν.
Αυτοί είναι οι πολίτες μας, και επομένως αυτή είναι και η ευθύνη μας. Δεν μπορούμε να υποπέσουμε στον λαϊκισμό και την διαίρεση. Κάποιες φωνές έχουν ήδη συνδέσει τους πρόσφυγες με την τρομοκρατία. Αλλά είναι ακριβώς αυτοί οι τρομοκράτες που εξωθούν τους πρόσφυγες από τις εστίες τους με αποτέλεσμα να έρχονται στις ακτές μας. Αν ενδώσουμε στο να αμφισβητήσουν κάποιοι την δυστυχία των προσφύγων και την ανάγκη τους για βοήθεια, μοιραία θα ενδώσουμε στον φόβο και στην ψύχωση ότι τρομοκράτες θέλουν να εισβάλλουν στις κοινωνίες μας. Δεν θα πρέπει επίσης να αφήσουμε αυτούς τους τρομοκράτες να δημιουργήσουν διαίρεση ανάμεσα στις κοινότητες μας, ανάμεσα στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Ενώ έχουμε ήδη γίνει μάρτυρες ενός αυξανόμενου μεταναστευτικού ρεύματος τον προηγούμενο αιώνα, πιστεύω ότι οι ιστορικοί σίγουρα θα μνημονεύουν τον 21ο αιώνα ως την εποχή της ανθρώπινης κινητικότητας. Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο η μετανάστευση ως φαινόμενο ήλθε για να μείνει, αλλά ότι και θα ενταθεί στο μέλλον, με διαφορετικές βέβαια μορφές, και ότι οι κοινωνίες μας πρόκειται να γίνουν περισσότερο πλουραλιστικές και ετερογενείς.
«Κοιτάζοντας μπροστά, αυτό που επιτακτικά χρειαζόμαστε στην Ευρώπη είναι η ηγεσία και η αναβίωση του ευρωπαϊκού ονείρου μαζί με περισσότερη έμφαση στον άνθρωπο. Χρειαζόμαστε ισχυρότερη ηγεσία και θάρρος για να τηρήσουμε τις δεσμεύσεις μας και να παραμείνουμε τολμηροί στο μέλλον. Χρειάζεται να νικήσουμε τον φόβο της αλλαγής και τον φόβο της λήψης ευθυνών που αφορούν ολόκληρη την ανθρωπότητα. Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη επίγνωση των ευρωπαϊκών αρχών και αξιών, όπως αυτές αποτυπώνονται στην ελεύθερη μετακίνηση και στη Συνθήκη Σένγκεν, στο σύστημα ασύλου και στα κατοχυρωμένα δικαιώματα της ελευθερίας της έκφρασης και των θρησκευτικών πιστεύω. Αντί να πάρουμε όλες αυτές τις κατακτήσεις ως δεδομένο θα πρέπει να συνεχίσουμε να τις υπερασπιζόμαστε και να συνεχίσουμε να εμπνέουμε και άλλους στο να τις υιοθετούν. Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη κατανόηση για τους ευρωπαίους πολίτες και τις ανησυχίες τους, μεγαλύτερη αλληλεγγύη για τους δυστυχισμένους ανθρώπους που ψάχνουν για ένα ασφαλές καταφύγιο σήμερα, αλλά και περισσότερη αλληλεγγύη για τους γείτονες και εταίρους μας που αντιμετωπίζουν τις ίδιες προκλήσεις. Θα πρέπει να απαντήσουμε στην ερώτηση: πως θα θέλαμε να μας μνημονεύουν στο μέλλον; Ως τους δειλούς που δεν τόλμησαν να συνθέσουν μια κοινή απάντηση στο πρόβλημα; Ή ως αποφασισμένους θεματοφύλακες των κοινών μας κατακτήσεων;», ανέφερε και κατέληξε:
Θεωρώ τον εαυτό μου έναν από τους υπερασπιστές του ευρωπαϊκού οικοδομήματος ήδη από τον καιρό που ήμουν έφηβος. Δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι στο απόγειο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, ο σκληρός πυρήνας του ευρωπαϊκού οικοδομήματος θα βρισκόταν υπό αμφισβήτηση.
Αν κλείσουμε τα σύνορα μας, αν καταδιώξουμε το διαφορετικό, αν αποτύχουμε να ενσωματώσουμε το διαφορετικό, αν αρνηθούμε την βοήθεια μας σε ανθρώπους που βιώνουν τον πόλεμο και την τυραννία, αν γυρίσουμε πίσω στις σκοτεινές εποχές της Ευρώπης, θα αφήσουμε μια για πάντα πίσω μας αυτό που πραγματικά σημαίνει να είσαι Ευρωπαίος. Βρισκόμαστε στο ιστορικό σταυροδρόμι για το μέλλον της Ευρώπης. Για το σε ποια Ευρώπη θέλουμε πραγματικά να ζούμε. Το πραγματικό ερώτημα δεν είναι «μια ανοιχτή ή κλειστή Ευρώπη», ούτε «περισσότερη ή λιγότερη Ευρώπη». Επί της ουσίας, το πραγματικό ερώτημα είναι: «μια ενωμένη ή μια διαιρεμένη Ευρώπη»;. Δεν μπορούμε να αποτύχουμε. Η απάντηση δεν μπορεί να είναι παρά μόνο Ευρωπαϊκή. Όπως αρμόζει σε μια πραγματική Ένωση.
Σε ερώτηση για το τι θα συμβεί στην περίπτωση που κάποια από τα κράτη-μέλη συνεχίσουν να υψώνουν τείχη και να μην αναλαμβάνουν τις ευθύνες που τους αναλογούν, ο Ευρωπαίος Επίτροπος απάντησε:
Δεν θα σας απαντήσω εγώ, να θέσετε το ερώτημα στους πολίτες των χωρών αυτών.
