36 χρόνια από τον εκλογικό του θρίαμβο το ΠΑΣΟΚ δεν βρίσκεται και στα καλύτερα του. Βέβαια, παρότι έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες για τον νέο φορέα, που φιλοδοξεί να το αντικαταστήσει, το Κίνημα αντιστέκεται.
«Ο ήλιος θα υπάρχει στις εκλογές δίπλα στο σήμα του νέου φορέα» διαβεβαίωσε χθες, όσους θα αναζητήσουν το ιστορικό σύμβολο στα ψηφοδέλτια που θα πάρουν στα χέρια τους, η Φώφη Γεννηματά.
Για το μετά θα ερωτηθούν τα μέλη του, καθώς είναι πιθανόν, αν ο νέος φορέας πατήσει στα πόδια του, να ακολουθήσουν εσωκομματικά δημοψηφίσματα για το μέλλον των κομμάτων που συμμετέχουν στην εκλογή του.
Από το ΠΑΣΟΚ άλλοι θυμούνται το ΕΣΥ, τον Νόμο Πλαίσιο για την Παιδεία, τα ΜΟΠ, την άνοδο του βιοτικού επιπέδου, τα μεγάλα έργα, την ΟΝΕ και άλλοι τα ζιβάγκο, τους πρασινοφρουρούς, το «Τσοβόλα δώστα όλα» και σκάνδαλα όπως του Κοσκωτά, του Τσοχατζόπουλου, το χρηματιστήριο κοκ.
Το αν έκανε πράξη την «Αλλαγή» που υποσχέθηκε ο Ανδρέας Παπανδρέου θα το κρίνουν οι ιστορικοί. Το σίγουρο είναι ότι το κόμμα του άλλαξε την Ελλάδα και τους Έλληνες και αρκετοί ακόμη ενδιαφέρονται για τον πολιτικό χώρο που δηιούργησε.
Οι εκλογές του 1981 ήταν θρίαμβος. Το ΠΑΣΟΚ συγκέντρωσε ποσοστό 48,07% και 172 έδρες.
Το διάγγελμα της νίκης από τον Ανδρέα Παπανδρέου:
«Ελληνίδες, Έλληνες,
Απόψε κατέχομαι από βαθιά συγκίνηση. Είμαι πράγματι συγκινημένος για την μεγάλη εμπιστοσύνη που μου έχετε δείξει. Και έχω ταυτόχρονα το αίσθημα βαριάς ευθύνης, την οποία επωμίζομαι εγώ και οι συνεργάτες μου, για να πραγματώσουμε το έργο της Αλλαγής, γιατί η Αλλαγή σήμερα είναι όρος για την επιβίωση του έθνους, για την ευημερία του λαού μας. Και αισθάνομαι πραγματικά υπερήφανος που αυτή η θέση, αυτή η προοπτική για την χώρα μας, εγκρίθηκε κατά τόσο δυνατό, ισχυρό και δημοκρατικό τρόπο από την μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού. Όπως σας είπα στις ομιλίες μου, και σε πλατείες και από την τηλεόραση, από αύριο, τις 19 του Οκτώβρη, αρχίζει η σκληρή δουλειά. Και επαναλαμβάνω αυτό που σας έχω ήδη πει: ότι για να βγει πέρα το πρόγραμμα της Μεγάλης Αλλαγής, για να ευοδωθούν επιτέλους οι μεγάλες προσδοκίες του λαού μας, θα απαιτηθεί η άμεση, ενεργός συμμετοχή σας. Θα προχωρήσουμε με σταθερά βήματα, πάντοτε ζητώντας την συναίνεσή σας, την πλατιά λαϊκή συναίνεση σε κάθε νέο μέτρο που θα πάρουμε.
Και θα κάνουμε την Αλλαγή χειροπιαστή.
Η Αλλαγή θα δείξει το πρόσωπό της πάρα πολύ γρήγορα, πολύ άμεσα. Θα ήθελα να τονίσω ότι θα υπάρξει συνεργασία όλων των πολιτειακών παραγόντων. Δεν πρόκειται με κανέναν τρόπο, όπως το είχαμε τονίσει και στο παρελθόν, να οδηγήσουμε την χώρα σε οποιαδήποτε περιπέτεια. Στόχος μας, πολιτική μας, είναι η ευημερία του λαού. Είναι η εθνική υπερηφάνεια και η κοινωνική δικαιοσύνη. Είμαστε αποφασισμένοι να εκτελέσουμε το πρόγραμμά μας κατά γράμμα, γιατί μας δώσατε αυτό που ζητούσαμε. Μας δώσατε ισχυρή, αυτοδύναμη πλειοψηφία στην Βουλή των Ελλήνων, ώστε να μπορέσουμε δίχως δισταγμούς και δίχως αναστολές, να προχωρήσουμε στην πραγμάτωση της Αλλαγής. Και σας ευχαριστώ από τα βάθη της καρδιάς μου γιατί μας δώσατε αυτήν την ευκαιρία. Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι θα μείνουμε στις επάλξεις αυτού του αγώνα για την Νέα Ελλάδα, που όλοι προσδοκούμε. Μιαν Ελλάδα που θα ανήκει στον λαό της, μιαν Ελλάδα που θα την διαφεντεύει ο λαός της.
Απόψε γιορτάζουμε την νίκη. Πρώτα απ' όλα των δημοκρατικών θεσμών, που καταξιώθηκαν στις 18 του Οκτώβρη του 1981. Γιορτάζουμε την νίκη της Αλλαγής. Και θα'θελα να σας παρακαλέσω, μέσα στην γιορτή σας και στην χαρά σας, να μην ξεχάσετε πως το ΠΑΣΟΚ είναι κυβέρνηση όλων των Ελλήνων, πως το ΠΑΣΟΚ ζητά τώρα από τον λαό μας συμφιλίωση. Λήθη στο παρελθόν: όλοι μαζί εμπρός για το μεγάλο, αξιόλογο έργο της οικοδόμησης της Νέας Ελλάδας.
Γεια σας, ευχαριστώ, και να ξέρετε πως θα τιμήσω το μεγάλο συμβόλαιο τιμής, που συνήψα τόσα χρόνια μαζί σας.»
Η περίοδος των διαδόχων...
Την πρώτη κρίση (ζωής και θανάτου) το ΠΑΣΟΚ την πέρασε με το σκάνδαλο Κοσκωτά.Τα γεγονότα οδήγησαν στις εκλογικές ήττες του 1989 και του 1990. Το ΠΑΣΟΚ βρέθηκε στην αντιπολίτευση, και ο Ανδρέας Παπανδρέου αντιμετώπισε το ειδικό δικαστήριο. Η αθώωση οδήγησε στην πολιτική επιστροφή το 1993.
Ακολούθησαν το Ωνάσειο και η διαδοχή, την οποία κέρδισε στη Βουλή και στο κόμμα ο Κώστας Σημίτης.
Ο πρώην πρωθυπουργός επέλεξε να παραδώσει το ΠΑΣΟΚ στα χέρια του γιου του ιδρυτή: τον Γιώργο Παπανδρέου. Ο τελευταίος έμελλε να είναι αυτός που θα κάνει και την πιο κρίσιμη διάσπαση στην ιστορία του ΠΑΣΟΚ. Το κόμμα του, το ΚΙΔΗΣΟ, έμεινε εκτός Βουλής, αλλά η κίνησή του ήταν αρκετή για να ρίξει το ΠΑΣΟΚ σε ιστορικά χαμηλά εκλογικά επίπεδα.
Έκλεισε έτσι και ο κύκλος του Ευάγγελυ Βενιζέλου στην προεδρία του Κινήματος. Τα ηνία ανέλαβε η Φώφη Γεννηματά, η οποία διεκδικεί πλέον την προεδρία του νέυ φορέα της κεντροαριστεράς, στις κάλπες της 12ης Νοεμβρίου.
