Πριν από 1900 περίπου χρόνια ένας σπουδαίος επιστήμονας της αρχαιότητας είχε περιγράψει την πάθηση που κάνει την όρασή μας να γεμίζει νερά.
Πρόκειται για την ασθένεια του καταρράκτη για την οποία οι πρώτες αναφορές έγιναν από τον Κλαύδιο Γαληνό, ο οποίος εξετάζοντας ασθενείς με τη συγκεκριμένη πάθηση, διαπίστωσε ότι περιέγραφαν τα αντικείμενα που παρατηρούσαν, σα να τα βλέπουν μέσα από καταρράκτη.
Για ποιους λόγους εμφανίζεται η ασθένεια;
Ο κρυσταλοειδής φακός του οφθαλμού δεν παραμένει για πάντα διαυγής. Συμπλέγματα πρωτεϊνών και κίτρινο-καφέ χρωστικών, συσσωρεύονται και οδηγούν στη θόλωσή του, το χρώμα του οποίου σκουραίνει. Η διαδικασία αυτή λαμβάνει χώρα στις περισσότερες περιπτώσεις προοδευτικά, αλλά υπάρχουν και είδη καταρράκτη που εξελίσσονται γρήγορα και δυναμικά.
Ο καταρράκτης εμφανίζεται συνήθως μετά τα 60-70 έτη, υπάρχουν όμως και μορφές που κάνουν την εμφάνιση τους νωρίτερα (νεανικός καταρράκτης). Το αποτέλεσμα τελικά είναι η μείωση της οπτικής οξύτητας των ασθενών, αφού οι ακτίνες δεν μπορούν πλέον να διαπεράσουν το θολωμένο φακό. Οι λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό είναι:
- Μεταβολικές διαδικασίες που έχουν ως αποτέλεσμα τη θόλωση του φακού. Οι διαδικασίες αυτές μπορούν να ενισχυθούν ή και να επιταχυνθούν από συστηματικές παθήσεις, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης
- Η μακρόχρονη έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία, ιδιαίτερα UVB, έχει αναδειχθεί ως αίτιο εμφάνισης καταρράκτη και η χρήση προστατευτικών γυαλιών ηλίου ενδέχεται να καθυστερεί την εμφάνιση καταρράκτη
- Τραύματα του οφθαλμού που οδηγούν σε οίδημα του κρυσταλλοειδούς φακού
- Γενετικοί Παράγοντες ( συστηματικές παθήσεις που συνδέονται με εμφάνιση καταρράκτη)
- Χρήση τοξικών ουσιών
- Χρήση φαρμάκων (κορτιζόνη)
- Ιατρογενή (μετά από υαλοειδεκτομή)
- Οξείες λοιμώξεις της μητέρας κατά την κύηση μπορούν να οδηγήσουν σε συγγενείς καταρράκτες σε βρέφη
- Χρόνιες ιριδοκυκλίτιδες (φλεγμονές του οφθαλμού)
- Ποια είναι τα συμπτώματα της πάθησης;
- Θάμβος οράσεως
- Διάχυση φωτός
- Φωτοστέφανα
- Φωτοευαισθησία
- Μονόφθαλμη διπλωπία
- Δυσκολία στη νυχτερινή οδήγηση
- Συχνές επισκέψεις σε οφθαλμιάτρους για αλλαγή γυαλιών, χωρίς το επιθυμητό αποτέλεσμα
- Σε κάποιες περιπτώσεις οι ασθενείς αναφέρουν βελτίωση στην οπτική οξύτητα για κοντά και χειροτέρευση της οπτικής οξύτητας για μακριά (πυρηνικός καταρράκτης)
Η αντιμετώπιση του καταρράκτη γίνεται μόνο χειρουργικά. Η χειρουργική μέθοδος που χρησιμοποιείται για την αφαίρεση καταρράκτη τα τελευταία χρόνια είναι η φακοθρυψία. Πραγματοποιείται θρυμματισμός μέσω υπερήχων του κρυσταλλοειδούς φακού του οφθαλμού και αναρρόφηση των συστατικών του. Ταυτόχρονα μέσω έγχυσης ορού επιτυγχάνεται η σταθερότητα του προσθίου θαλάμου. Προς το τέλος της επέμβασης τοποθετούνται στο εσωτερικό του οφθαλμού ειδικοί ενδοφακοί (ψευδοφακοί).
Το χειρουργείο πραγματοποιείται σε άσηπτη αίθουσα που τηρεί συγκεκριμένες προδιαγραφές αποστείρωσης, όπως και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται. Η επέμβαση ξεκινάει αφού καλυφθεί η περιοφθαλμική περιοχή του ασθενούς και τοποθετηθεί βλεφαροδιαστολέας για να μην μπορεί να ανοιγοκλείνει το μάτι του. Η διάρκεια της επέμβαση είναι 10-30 λεπτά ανάλογα με τη δυσκολία της.
Η επέμβαση πραγματοποιείται υπό τοπική αναισθησία με τη χρήση αναισθητικών κολλυρίων. Ο ασθενής έρχεται στην κλινική περίπου μία ώρα πριν και μπορεί να φύγει πάλι μία ώρα μετά τη επέμβαση.
Η δύναμη των ψευδοφακών που τοποθετούνται στο εσωτερικό του οφθαλμού κατά την επέμβαση, είναι καθορισμένη από ειδικές προεγχειρητικές μετρήσεις. Χρησιμοποιούνται μονοεστιακοί φακοί με ή χωρίς διόρθωση υπάρχοντος αστιγματισμού και τριεστιακοί φακοί ή φακοί που αυξάνουν το βάθος πεδίου για αντιμετώπιση και της πρεσβυωπίας.
Τα τελευταία χρόνια άρχισε να χρησιμοποιείται και η τεχνολογία femtosecond laser στην επέμβαση αφαίρεσης καταρράκτη, επικουρικά στην επέμβαση φακοθρυψίας.
Ο καταρράκτης αποτελεί την πρώτη αιτία τύφλωσης στον κόσμο, με ποσοστό 51%, σύμφωνα με έρευνα του 2010. Το ποσοστό αυτό αφορά ως επί το πλείστον αναπτυσσόμενες χώρες.
