Τι είναι οι φοβίες
Η κλινική ψυχολόγος - οικογενειακή θεραπεύτρια κ. Δήμητρα Σφήκα εξηγεί ότι όλοι οι άνθρωποι εκτίθενται σε καταστάσεις ή απέναντι σε αντικείμενα ή ζώα, που μπορούν να προκαλέσουν κάποια μορφή φόβου... συνήθως όμως ήσσονος σημασίας. Όταν ο φόβος φτάνει να έχει στοιχεία πανικού, να προκαλεί τεράστια ανησυχία και να παρεμβαίνει στη λειτουργία της καθημερινής ζωής, τότε έχουμε να κάνουμε με φοβίες.
Τα συμπτώματα των φοβιών είναι δυσκολία στην αναπνοή, ταχυκαρδία, πόνος στο στήθος, τρόμος, τάση για εμετό, αίσθημα ζάλης, μυρμήγκιασμα, αίσθημα πανικού, αίσθημα τρέλας, φόβος για επικείμενο θάνατο.
Ποιες είναι οι πιο δημοφιλείς φοβίες
Αγοραφοβία
Η αγοραφοβία είναι μια κατάσταση στην οποία ο άνθρωπος νιώθει αυξημένο άγχος όταν βρεθεί σε χώρο από τον οποίο δεν μπορεί να ξεφύγει. Τα άτομα με αγοραφοβία αποφεύγουν μέρη με πολύ κόσμο ενώ προτιμούν να συνοδεύονται από κάποιο οικείο πρόσωπο. Εμπορικά κέντρα, κινηματογράφοι, αυτοκίνητα, αεροπλάνα και υπόγειες διαβάσεις είναι μέρη που δημιουργούν ανασφάλεια. Η κ. Σφήκα επισημαίνει ότι η αγοραφοβία είναι ίσως η πιο έντονη φοβία, μιας και μπορεί πραγματικά να κάνει δυσλειτουργική τη ζωή ενός ατόμου.
Κλειστοφοβία
Η κλειστοφοβία δημιουργεί έντονο άγχος, με σημάδια πανικού, όταν το άτομο αισθάνεται πως δεν έχει άμεση διέξοδο. Οι κλειστοφοβικοί δυσκολεύονται να μείνουν σε περιορισμένους χώρους, από τους οποίους αισθάνονται ότι δεν μπορούν να διαφύγουν, όπως ασανσέρ, υπόγειες αίθουσες, καμπίνες πλοίων και αεροπλάνα.
Υψοφοβία (ή ακροφοβία)
Είναι η φοβία που έχει να κάνει με το ύψος, γι' αυτό και όσοι είναι υψοφοβικοί αποφεύγουν να σκαρφαλώνουν σε ψηλά μέρη ή να ανεβαίνουν σε ψηλά κτίρια, πόσο μάλλον να κάθονται στην άκρη και να κοιτούν προς τα κάτω. Η υψοφοβία μπορεί να προκαλέσει μέχρι και ίλιγγο.
Εντομοφοβία
Εξαιρετικά συνηθισμένη σε γυναίκες, η φοβία προς τα ερπετά μπορεί πραγματικά να προκαλέσει πανικό. Οι πιο συνηθισμένες της μορφές έχουν να κάνουν με κατσαρίδες και αράχνες, σε σημείο μάλιστα που το άτομο που έχει αυτή τη φοβία να μην αντέχει ούτε στη σκέψη να βρει ένα τέτοιο έντομο σε κοντινό του σημείο.
Μικροβιοφοβία
Κλασική φοβία που συνδέεται με την υποχονδριακή συμπεριφορά. Τα άτομα αυτά φοβούνται ότι θα μολυνθούν από μικρόβια, κάνουν υπερβολική χρήση αντισηπτικών και αντιμικροβιακών, πλένουν συνέχεια τα χέρια τους και αποφεύγουν να αγγίζουν αντικείμενα που βρίσκονται σε δημόσιους χώρους.
Κοινωνική φοβία
Κατάσταση στην οποία κάποιος φοβάται ότι θα ταπεινωθεί μπροστά σε κόσμο, ότι θα κριθεί πολύ άσχημα και ότι θα φανεί ανάξιο τω προσδοκιών των άλλων. Οι άνθρωποι που έχουν κοινωνική φοβία δε μπορούν να μιλήσουν εύκολα σε ακροατήριο, να φάνε σε δημόσιο χώρο ή να επικοινωνήσουν με άγνωστα άτομα με αποτέλεσμα να αποφεύγουν συγκεκριμένες κοινωνικές περιστάσεις.
Σύμφωνα με την κ. Σφήκα, στις περισσότερες περιπτώσεις τα φοβικά άτομα έχουν παραπάνω από μία διαταραχές (φοβίες) πχ. ένα άτομο μπορεί να είναι και αγοραφοβικό και κλειστοφοβικό, με αποτέλεσμα να μην μπαίνει σε μέσα μαζικής μεταφοράς και σε κλειστές κινηματογραφικές αίθουσες.
Τρόποι Αντιμετώπισης
Οι φοβίες, σύμφωνα με την κ. Σφήκα, προέρχονται από μια μαθημένη συμπεριφορά που πηγάζει από την παιδική ηλικία και ως εκ τούτου δεν είναι στάσεις που κάποιος είναι αναγκασμένος να κουβαλάει για πάντα πάνω του.
Οι φοβίες ξεπερνιούνται και αντιμετωπίζονται ριζικά με μια περίοδο ψυχοθεραπευτικών συνεδριών, που θα προσαρμοστούν χρονικά ανάλογα με την κάθε περίπτωση (συνήθως μιλάμε για 6μηνη συνεδρία). Η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική ψυχοθεραπευτική μέθοδος που συνίσταται σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί, όπως επισημαίνει η κ. Σφήκα, να βοηθήσει να ξεπεραστούν οι φοβίες μέσω της μάθησης με πρότυπο, της συναισθηματικής απευαισθητοποίησης, των τεχνικών χαλάρωσης (βαθιές αναπνοές, διαλογισμός και χαλάρωση των μυών) και του αντικατοπτρισμού της πραγματικότητας.
Σε πιο οξείες περιπτώσεις η κ. Σφήκα αναφέρει πως μπορεί να χρειαστεί η βοήθεια ψυχιάτρου, που με συνδυασμένη θεραπεία αποτελούμενη από φάρμακα και ψυχοθεραπευτικές τεχνικές, μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά στην απαλλαγή των φοβιών.
