Η περιοχή από την Πύλη έως το Νεραϊδοχώρι είναι μια πολύ αγαπημένη περιοχή και διαδρομή, που την έχω κάνει πολλές φορές για βόλτα και αναψυχή.
Αυτήν την φορά όμως την διαδρομή της περιοχής την έκανα για να την παρουσιάσω και να αναδείξω τις απαράμιλλες ομορφιές της.
Η περιοχή στο ''ψαχνό'' της από Ελάτη έως και το Νεραϊδοχώρι λέγεται και Ελβετία της Ελλάδος, με αφορμή το απίστευτο, τεράστιο, πυκνό δάσος από έλατα που την χαρακτηρίζει.
Ξεναγός σε όλο αυτό το όμορφο ''ταξίδι'' ο Ηλίας Φιλοκώστας, που άφησε την πόλη και ανέβηκε στο βουνό για να ζήσει, φτιάχνοντας και μια ζεστή και φιλόξενη πανσιόν στο Περτούλι, την ''Βίλα Φιλοκώστα''. Πιο ειδικό και ψαγμένο ξεναγό για την περιοχή, δεν θα μπορούσα να βρω.
Πάμε λοιπόν να γνωρίσουμε ομορφιές. Αξίζει να αναφέρω ότι η παρουσίαση που θα κάνουμε, έχει κεντρικά σημεία αναφοράς την Πύλη, την Ελάτη, το Περτούλι και το Νεραϊδοχώρι. Ότι έχει σχέση με τη κάθε περιοχή, το αναφέρουμε στην ενότητα της περιοχής και όχι ξεχωριστά σαν αξιοθέατα κλπ. Το μόνο που είναι ξεχωριστό, είναι οι ορεινές διαδρομές, που δεν γίνεται να ενταχθούν σε ένα χωριό, ας πούμε.
ΠΥΛΗ
Φτάνοντας στα Τρίκαλα παίρνουμε τον δρόμο για την πανέμορφη κωμόπολη της Πύλης (παλιότερα λεγόταν Πόρτα και πιο παλιά Πόρτα-Παζάρ). Τρίκαλα - Πύλη 18 χιλιόμετρα. Είναι το σημείο από το οποίο αρχίζεις να ανηφορίζεις στο βουνό και να αντικρίζεις την μαγεία μπροστά σου.
Tο όνομά της το χρωστάει στα δύο αντικριστά βουνά τον Κόζιακα (στα δεξιά ανεβαίνοντας) και τον Ίταμο (στα αριστερά ανεβαίνοντας), που διαχωρίζονται από τον Πορταϊκό ποταμό και σχηματίζουν μία φυσική πύλη. Η Πύλη έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού βρίσκεται στο κέντρο σπουδαίων βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων, αλλά και γιατί αποτελεί πέρασμα για τα γραφικά ορεινά χωριά των Τρικάλων. Εδώ σταματάς οπωσδήποτε, γιατί έχεις να δεις σημαντικά πράγματα.
Ιεροί Ναοί
Απέναντι από τον συνοικισμό της Πόρτα-Παναγιάς θα βρούμε τον ονομαστό ομώνυμο βυζαντινό ναό που χρονολογείται από την εποχή της Άννας Κομνηνής (1.283 μ.Χ). Επίσης αξιοθαύμαστες στην Πύλη, είναι οι Ιερές Μονές του Δούσικου και της Κοιμήσεως Θεοτόκου Γκούρας.
Κρεμαστή πεζογέφυρα Πύλης
Προς το τέλος της κωμόπολης και στα δεξιά μας θα βρούμε την κρεμαστή πεζογέφυρα που ενώνει στην ουσία τα δυο βουνά τον Κόζιακα και τον Ίταμο. Είναι όπως λέγεται η μεγαλύτερη πεζογέφυρα των Βαλκανίων και είναι εντυπωσιακό να περνάς από πάνω και από κάτω να βλέπεις τον φουσκωμένο Πορταϊκό ποταμό.
Στάση για καφέ στον ''Νερόμυλο''
Βγαίνοντας από την Πύλη στα 500 μέτρα περίπου και στα δεξιά (πάτε σιγά με το αυτοκίνητο, γιατί θα προσπεράσετε το μέρος και θα χάσετε) θα σταματήσετε οπωσδήποτε για καφέ, αλλά και για την θέα στο ποτάμι.
Αναψυκτήριο-καφετέρια χωμένο μέσα στο δάσος.
Εδώ υπάρχει και μουσείο νερόμυλου. Παντού νερά που τρέχουν με καθοδήγηση.
Το μέρος είναι απλά μαγικό!!!
Ψηλά πλατάνια, ατελείωτη φύση, τρεχούμενα νερά προσφέρουν ένα ειδυλλιακό σκηνικό για να χαλαρώσετε πίνοντας το καφεδάκι σας ή και μια μπυρίτσα, αν σας πιάσει το καλοκαίρι. Το μέρος είναι ιδανικό για πικ-νικ μέσα στην φύση και δίπλα στο ποτάμι.
Λίθινο τοξωτό γεφύρι Αγίου Βησσαρίωνα
Ελάχιστη απόσταση μετά την Πύλη και στα δεξιά σας. Σταματήστε οπωσδήποτε εδώ. Ανεβείτε στην υπέροχη γέφυρα, για την θέα του βρυχώμενου Πορταϊκού και μόνο!!! Έχει τραπεζάκια για πικ νικ. Μπορείτε να κατεβείτε μέχρι την άκρη του ποταμού και να νιώσετε την γοητεία του τρεχούμενου με ταχύτητα νερού. Στην είσοδο του γεφυριού θα σας υποδεχτούν ντόπιες γυναίκες, που πουλούν ρίγανη και διάφορα τοπικά βότανα και θα σας προτείνουν να μυρίσετε την βουνίσια ρίγανη. Αγοράστε οπωσδήποτε.
Τον Πορταϊκό διασχίζουν συνολικά τέσσερις γέφυρες. Η παλαιότερη από αυτές είναι αυτό το γεφύρι που κατασκευάστηκε το 1.527 (1.514 σύμφωνα με τον Διαδικτυακό τόπο της Πύλης) από τον τότε Μητροπολίτη Λαρίσης, πολιούχο των Τρικάλων, της Καλαμπάκας και της Πύλης Άγιο Βησσαρίωνα, (Βησσαρίων Β’, 1490-1540[6]) γι’ αυτό και φέρει το όνομά του. Γενέτειρα του Αγίου Βησσαρίωνα ήταν η Πύλη.
Είναι μονότοξη γέφυρα με ημικυκλικό τόξο, εξ ολοκλήρου κατασκευασμένη από πέτρα. Το άνοιγμα του τόξου της είναι 28,76 μ. στην ανατολική της όψη και 28,99 μ. στη δυτική όψη. Το μέγιστο ύψος του τόξου φθάνει τα 12,77 μ. Το συνολικό της μήκος είναι 65,67 μ. και το πλάτος του καταστρώματός της τα 2,10 μ. Η κατασκευή της αποσκοπούσε στη μοναδική, ως τις αρχές του 20ού αιώνα, οδική σύνδεση μεταξύ Θεσσαλίας και Ηπείρου. Η γέφυρα επισκευάστηκε και αναστηλώθηκε το 1967-68 και το 1983 (επισκευάστηκαν τα βάθρα των στηθαίων του καταστρώματος).
Είναι το γεφύρι που συναντούμε μόλις βγούμε από την Πύλη και στα δεξιά μας.
Ιερός Ναός Πόρτα Παναγιά
Ανεβείτε το τοξωτό γεφύρι του Αγίου Βησσαρίωνα που περιγράψαμε πριν, περάστε απέναντι και περπατώντας μέσα στην φύση για 1 χιλιόμετρο περίπου θα βρείτε τον βυζαντινό ναό Πόρτα Παναγιά.
Βρίσκεται στην όχθη του Πορταϊκού ποταμού, απέναντι από την κωμόπολη της Πύλης, στον παλαιό οικισμό της Πόρτα-Παναγιάς, που ήταν γνωστός στην βυζαντινή εποχή ως "Μεγάλαι Πύλαι", άλλοτε καθολικό σταυροπηγιακής μονής.
Η μονή που ήταν αφιερωμένη στο όνομα της Ακαταμαχήτου Θεοτόκου ιδρύθηκε το 1283 από τον σεβαστοκράτορα Ιωάννη Άγγελο Κομνηνό Δούκα, νόθο γιο του δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ Β΄ Δούκα και διαλύθηκε στην διάρκεια της Τουρκοκρατίας.
Ο ναός Πόρτα Παναγιά, είναι σταυρεπίστεγη τρίκλιτη βασιλική, που έχει κτισθεί πάνω σε αρχαίο ναό. Αυτό μαρτυρούν οι κίονες οι οποίοι βρίσκονται στο χώρο γύρω του ναού, όπως και η ύπαρξη πολλών αρχιτεκτονικών μελών είτε εντοιχισμένων είτε αυτών που μαζεύτηκαν κατά καιρούς και που σήμερα φυλάσσονται στο ναό.
Ιερά Μονή Αγίου Βησσαρίωνα Πύλης (Δούσικου)
Η Ιερά Μονή του Αγίου Βησσαρίωνος (Δούσικου) αποκαλείται και μονή του Σωτήρος των Μεγάλων Πυλών λόγω της σύνδεσής της με την κοντινή και διαλυμένη σήμερα, βυζαντινή μονή του 13ου αιώνα, της Πόρτα-Παναγιάς της Πύλης Τρικάλων.
Ιδρύθηκε μεταξύ των ετών 1527-1535, στον χώρο ερειπίων μονής του 13ου – 14ου αιώνα αφιερωμένης στο Χριστό. Το πρώτο Καθολικό της μονής έκτισε ο κτήτορας της μονής και καταγόμενος από την περιοχή, ο Άγιος Βησσαρίων (εορτή 15 Σεπτεμβρίου), Αρχιεπίσκοπος Λαρίσης και προσωπικότητα μεγάλης εμβέλειας, ο οποίος εκτός από την αγιότητα και την ταπείνωση του, έγινε γνωστός για το κτίσιμο σπουδαίων έργων για την εποχή του, όπως το μοναστήρι του και τις γέφυρες του Κοράκου στον Αχελώο, του Πορταϊκού και της Σαρακίνας στο νομό Τρικάλων.
Η μονή ήταν από τα πλούσια και δραστήρια μοναστήρια της περιοχής με κτήματα στη Ρουμανία, καθώς ο Άγιος Βησσαρίων είναι γνωστός στη Μολδοβλαχία για τα θαύματα, που έχει επιτελέσει εκεί. Η παράδοση αναφέρει ότι στην περίοδο της ακμής του διέθετε 365 κελιά μοναχών, Τράπεζα (1682) αλλά και πλουσιότατη βιβλιοθήκη.
Το 1.771 και το 1.820 η μονή λεηλατήθηκε από τους Τουρκαλβανούς, ενώ το 1.823 μετά τη σύλληψη και φυλάκιση του ηγουμένου της μονής, ακολούθησε σφαγή και λεηλασία της από τους στρατιώτες του Σούλτζε Κόρυτζα. Το μοναστήρι έπαθε νέες καταστροφές από πυρκαγιά και τους βομβαρδισμούς του .1943. Σήμερα λειτουργεί με λίγους μοναχούς και είναι άβατο για τις γυναίκες, για τις οποίες ωστόσο έχει κτιστεί ένα εκκλησάκι έξω από τη μονή.
Ο επισκέπτης εισέρχεται μέσω της κεντρικής εισόδου, η οποία βρίσκεται στο μέσο περίπου της νότιας πλευράς του. Κεντρικό κτίριο της αυλής αποτελεί το Καθολικό της μονής, αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Πρόκειται για έναν αθωνικού τύπου ναό, στον οποίο έχει προστεθεί νάρθηκας και εξωνάρθηκας. Πάνω από τους χώρους αυτούς βρίσκονται τα παρεκκλήσια των Εισοδίων της Θεοτόκου, του Τιμίου Προδρόμου και των Αγίων Πάντων. Η σπουδαία αγιογράφηση του Καθολικού, έργο του περίφημου ζωγράφου Τζώρτζη (της Κρητικής Σχολής), αποπερατώθηκε τον Νοέμβριο του 1.557. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του Καθολικού είναι μεταγενέστερο και χρονολογείται στα 1.813.
Το Καθολικό περιβάλλεται από τριώροφα κτίρια με ξύλινους εξώστες που στεγάζουν τις υπόλοιπες δραστηριότητες της μονής. Αριστερά της εισόδου στη μονή βρίσκεται η Τράπεζα. Πολλά από τα αρχικά κτίρια της μονής, όπως το τμήμα της δυτικής πτέρυγας των κελιών καταστράφηκαν και σήμερα έχουν αναστηλωθεί.
Η μονή εορτάζει στις 6 Αυγούστου (Μεταμόρφωση του Σωτήρος) και στις 15 Σεπτεμβρίου (Αγίου Βησσαρίωνα). Στο μοναστήρι φυλάσσεται η Κάρα του Αγίου Βησσαρίωνα.
Τηλ.: 24340-22420
Γεφύρι της Πόρτας ή Κονδύλη
Φεύγοντας από την Πύλη και σε απόσταση ελάχιστη θα βρούμε το στενό γεφύρι της Πόρτας, που χωράει μόνο ένα αυτοκίνητο, για να περάσει. Ακριβώς μετά από το γεφύρι υπάρχει βράχος που είναι αναρριχητικό πεδίο.
Στα 500 μέτρα μετά την γέφυρα στα αριστερά μας συναντάμε τον καφέ ''Καταρράκτης''.
Καταρράκτης Παλαιοκαρυάς
Η Παλαιοκαρυά βρίσκετε σε μια χαράδρα ασύγκριτης φυσικής ομορφιάς,
Βγαίνουμε από το φαράγγι του Πορταϊκού και την Πύλη. Στα 4 περίπου χλμ. μετά την Πύλη και ανεβαίνοντας για Ελάτη, αξίζει να στρίψετε αριστερά ( πινακίδες για Στουρναρέικα και Άρτα) για να δείτε το φανταστικό γεφύρι της Παλαιοκαρυάς. Στα 5 χλμ. προς Άρτα θα βρείτε ταμπέλα αριστερά για γεφύρι Παλαιοκαρυάς. Σε 400 μ. βατό χωματόδρομο (δίπλα στο ρέμα) θα βρείτε το γεφύρι. Απίστευτη ομορφιά.
Η τοξωτή γέφυρα της Παλαιοκαρυάς βρίσκεται 500 μ. πριν το χωριό της Κάτω Παλαιοκαρυάς, δίπλα στο φράγμα του Πορταϊκού. Το γεφύρι χτίσθηκε το 1.538 και έχει μήκος 26 μέτρα, άνοιγμα τόξου 19 μέτρα και ύψος από την κοίτη του ποταμού 10 μέτρα, ενώ πίσω του πέφτει εντυπωσιακός ένας καταρράκτης ύψους 12 μέτρων, που συνεχίζει σ' έναν μικρότερο ύψους 2 μέτρων. Η βοή από τη πτώση του νερού προκαλεί ένα αίσθημα δέους. Στο βάθος, τα βουνά της Κατούνας και οι κορυφές Γκρόπα και Καράβα. Έλατα και βαλανιδιές κάνουν το τοπίο της περιοχής πανέμορφο.
Στα 500 μέτρα πιο πάνω λειτουργεί νερόμυλος, δριστέλλα και γραφικό καφέ-ταβερνάκι, όπου κάθε χρόνο στις 6 Αυγούστου διοργανώνεται Γιορτή Πέστροφας από τον τοπικό Πολιτιστικό Σύλλογο.
Επιστροφή αρχικά εκεί που στρίψαμε και φύγαμε για Ελάτη...στον δρόμο βέβαια αυτό της επιστροφής προς Ροπωτό υπάρχει και άλλη δριστέλλα και δίπλα ένα υπέροχο ταβερνάκι το ''Ροπωτιανών Γεύσεις'' όπου όλα συμβαίνουν κάτω από τα πλατάνια και τα τρεχούμενα νερά.
Στον δρόμο για Ελάτη θα βρείτε την ταβέρνα ''Αναβρυσούλα'' με φρέσκια πέστροφα και πολλά άλλα πιάτα.
Ανεβαίνοντας ακόμα θα βρούμε την ταβέρνα ''Η φωλιά των κυνηγών''. Στην συνέχεια συναντάμε το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου, όπου κάθε χρόνο στην γιορτή του, γίνεται τοπικό πανηγύρι, όπου προσφέρεται και φαγητό.
Ελάτη
Στα 14 χλμ. από την Πύλη βρίσκουμε τον πρώτο οικισμό, την Ελάτη. Η Ελάτη (από τα πολλά έλατα) ή αλλιώς Τύρνα – το παλιό όνομα μέχρι το 1955 – είναι χτισμένη σε 900 μ. υψόμετρο και περικυκλωμένη από τις κορυφές του Ψήλου, της Αρκουδότρυπας και του Κόκκινου Βράχου. Είναι αγαπημένος προορισμός όλο τον χρόνο.
Ο Κόζιακας δεσπόζει της περιοχής και νιώθεις την ''ανάσα'' του σε όποιο σημείο του χωριού και αν βρίσκεσαι. Συνδυάζοντας τις σπάνιες ομορφιές της, τη φιλόξενη ατμόσφαιρα του χωριού με το άφθονο χιόνι το χειμώνα και το δροσερό και υγιεινό κλίμα το καλοκαίρι, η Ελάτη αποτελεί ένα από τα πιο ανεπτυγμένα παραθεριστικά κέντρα της περιοχής αλλά και πανελλαδικά.
Μπαίνοντας στην Ελάτη θα δούμε στα αριστερά μας αρκετά ξύλινα ομοιόμορφα κιόσκια. Εκεί θα βρείτε αποξηραμένα άνθη, αρωματικά βότανα, μέλι, γλυκά του κουταλιού, τραχανά, χυλοπίτες, χύμα τσίπουρο και κρασί της περιοχής. Ντόπια προϊόντα της μάνας γης.
Η Ελάτη είναι κοσμοπολίτικο χωριό. Με βόλτα στον κεντρικό της δρόμο. Οι επισκέπτες θα βρουν διαμονή υψηλών προδιαγραφών και εκλεκτές γεύσεις της τοπικής παραδοσιακής κουζίνας. Οι σπεσιαλιτέ είναι“κυνήγι” αγριογούρουνου, κότσι χοιρινό και μανιτάρια. Δοκιμάστε οπωσδήποτε τις χωριάτικες πίτες, το τσίπουρο της περιοχής και αγοράστε μέλι, γλυκά του κουταλιού και αρωματικά βότανα.
Η διαμονή σας θα είναι άνετη σε κάθε είδους καταλύματα και με τις περισσότερες ανέσεις. Οι ταβέρνες είναι πολλές και τα φαγητά στις περισσότερες εξαιρετικά. Καφετέριες και μπαράκια άφθονα επίσης για καφέ και ποτό. Η περιοχή προσφέρεται για πεζοπορία, βόλτες με ποδήλατο βουνού.
Στην Ελάτη αξίζει να επισκεφτείτε το ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, που χρονολογείται από το 1.822. Το εντυπωσιακό τέμπλο του είναι δημιούργημα Ηπειρωτών μαστόρων. Στη βόλτα σας στο χωριό θα θαυμάσετε τα πολλά παλιά αρχοντικά και τις πολλές παραδοσιακές βρύσες με κρυστάλλινο νερό.
Ένα σημείο με υπέροχη θέα είναι ο Κόκκινος Βράχος πάνω από την Ελάτη.
Πάνω από την Ελάτη βρίσκεται η Αρκουδότρυπα, μία σπηλιά με 20 μέτρα βάθος και με άπλετη θέα προς την το χωριό.
Ο Κόκκινος Βράχος
Μεγάλα τμήματά του έχουν κόκκινο χρώμα στο οποίο οφείλει το όνομά του. Στο σημείο αυτό υπάρχει αναρριχητικό πεδίο.
