Η Ετζέ Τεμελκουράν, συγγραφέας, δημοσιογράφος και πολιτική αρθρογράφος, ανήκει στις δημοφιλέστερες προσωπικότητες της σημερινής Τουρκίας. Γεννήθηκε το 1973 στη Σμύρνη.
Το 1995 αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Άγκυρας και το 1993 άρχισε τη δημοσιογραφική της σταδιοδρομία στην εφημερίδαΤζουμχουριέτ. Έκτοτε έχει εκδώσει έρευνες και βιβλία για ζητήματα που παραμένουν ακανθώδη στην πατρίδα της, όπως είναι το Κουρδικό ή το Αρμενικό, τα δικαιώματα των γυναικών και η ελευθερία της έκφρασης. Μεταξύ των βραβείων που έχει λάβει είναι και το Pen for Peace Award. Το άρθρο της για τη νύχτα της περασμένης Παρασκευής στην Τουρκία αντανακλά το φόβο, την αμφιβολία και την αγωνία για το αύριο της χώρας της.
Είναι μιάμιση τη νύχτα και απ’ όλους τους μιναρέδες στην Τουρκία ακούγεται ασταμάτητα αυτή η ειδική μακρόσυρτη προσευχή που λέγεται σε περιπτώσεις θανάτου. Τελειώνει η μία, αρχίζει η άλλη. Το μπουμπουνητό των μαχητικών αεροσκαφών πάνω απ’ τις στέγες μας μπερδεύεται με αυτή την προσευχή, που φτάνει μέχρι το μεδούλι και που για μας αναγγέλλει το θάνατο. Όταν οι ήχοι απ’ τις συμπλοκές σταματάνε, έρχονται από τα τζαμιά ανακοινώσεις για αντίσταση στο στρατό:
«Τζιχάντ είναι! Βγείτε για τον Αλλάχ στους δρόμους!»
Τι κάνετε, όταν αναρωτιέστε αν το επόμενο πρωί θα ξυπνήσετε με ένα στρατιωτικό πραξικόπημα ή σε μία Ισλαμική Δημοκρατία;
Αστείο ήταν αυτό.
Ο σαρκασμός φθάνει αδιανόητες κορφές
Εδώ και καιρό οι άνθρωποι στην Τουρκία μετράνε τα όρια του χιούμορ, για να διατηρήσουνε την πνευματική τους υγεία. Ο σαρκασμός φθάνει αδιανόητες κορφές. Δεν ξέρω αν αυτό είναι δείγμα αρρωστημένης ευαισθησίας ή αν οι άνθρωποι απλώς προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα με τη ζωή, όμως ενώ αναρωτιόμαστε πότε θα σπάσουνε τα τζάμια από το θόρυβο των μαχητικών αεροσκαφών, πότε θα φτάσουν έξω απ’ την πόρτα μας οι πυροβολισμοί που πλησιάζουν, στα κοινωνικά μέσα, το μοναδικό τόπο όπου μιλάμε μεταξύ μας, κυκλοφορούν ανέκδοτα:
«Η τουρκική δημοκρατία πέθανε, γι’ αυτό ακούγεται η σελά».
Στην αρχή ήταν όντως σχεδόν αστείο, ήταν πιο λογικό να πιστέψεις ότι ήταν σκηνοθετημένο. Μία χούφτα σαστισμένοι νέοι στρατιώτες είχε κλείσει μία από τις γέφυρες στο Βόσπορο. Φωνάζανε στους ανθρώπους: «Πηγαίντε σπίτια σας!» Έχω γράψει ένα μυθιστόρημα για το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1980, ξέρω ότι κανένα πραξικόπημα δεν γίνεται έτσι. Το πραξικόπημα είναι σοβαρή υπόθεση. Άνθρωποι που έχουν ζήσει πραξικοπήματα έγραψαν αμέσως στα κοινωνικά μέσα: “Είναι παιχνίδι του Ερντογάν, λέει: «Κάνουν πραξικόπημα εναντίον μου», και την επόμενη μέρα θα ανακηρυχθεί πρόεδρος”.
Πιο σοβαρό έγινε το πράγμα, όταν ο Ερντογάν εμφανίστηκε στα κανάλια της τηλεόρασης μέσω της υπηρεσίας chat Facetime και καλούσε το λαό να βγει στους δρόμους, για να προστατέψει τη δημοκρατία. Ήμουν πεπεισμένη ότι κανένας, που λόγω συλλογικής μνήμης γνώριζε πόσο βίαια είναι τα πραξικοπήματα, δεν θα έβγαινε στους δρόμους. Ωστόσο, μέσα σε λίγα λεπτά γέμισαν οι δρόμοι με αυτοκίνητα γεμάτα ανθρώπους, που φώναζαν «Αλλάχου Άκμπαρ – Ο Θεός είναι μεγάλος!». Ένα παράλογο θέαμα.
Εμείς φοβόμασταν τη νύχτα που ξημέρωνε Σάββατο.
Στο αεροδρόμιο άνθρωποι έδιναν κλοτσιές σε τεθωρακισμένα, πολίτες έπιαναν ομήρους νεαρούς στρατιώτες που ούτε καν αντιστέκονταν, υπήρξαν ακόμα και περιστατικά λιντσαρίσματος στρατιωτών.
Τα συνθήματα «Αλλάχου Άκμπαρ» σύντομα ακούγονταν και στο CNN Türk. Μέσα σε μια ώρα, αφού η παρουσιάστρια είχε πει: «Στρατιώτες καταλαμβάνουν το σταθμό», εμείς δεν βλέπαμε στην οθόνη στρατιώτες με μία διακήρυξη για το πραξικόπημα, αλλά έναν παράξενο νεαρό άντρα, προφανώς οπαδό του Ερντογάν. Φώναξε τρεις φορές «Αλλάχου Άκμπαρ» στην κάμερα κι ύστερα κάθισε βαριεστημένος.
Όλη η χώρα παρακολουθούσε εκείνον τον άντρα με το ροζ μπλουζάκι, που ασχολούνταν με το κινητό του και προσπαθούσε με το τηλεχειριστήριο να θέσει σε λειτουργία τις συσκευές τηλεόρασης του σταθμού. Συγχρόνως βάζαμε μαξιλάρια στα τζάμια στα παράθυρα που έτριζαν από το μπουμπουνητό των μαχητικών αεροσκαφών. Τίποτα καινούργιο για μας, η θλίψη και ο φόβος μας διαρκώς διακόπτονται από παραλογισμό.
Εμείς φοβόμασταν τη νύχτα που ξημέρωνε Σάββατο. Μόνο ο πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν φοβόταν! Το αεροπλάνο του έκανε κύκλους για πολλή ώρα στον αέρα, όταν τελικά προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο Ατατούρκ στην Ιστανμπούλ, μεταξύ των χιλιάδων ανθρώπων που τον περίμεναν εκεί βρισκόταν και ο γαμπρός του, ο υπουργός μας Ενέργειας Μπεράτ Αλμπαϊράκ. Ενώ η απόπειρα πραξικοπήματος που υποκινήθηκε από μία χούφτα στρατηγούς ολίσθαινε στο χάος, ενώ μαχητικά αεροσκάφη βομβάρδιζαν το Κοινοβούλιο στην Άγκυρα, ενώ γνώστες της Ιστορίας έκαναν συγκρίσεις με το Ράιχσταγκ, ήταν εντυπωσιακό πόσο ήρεμα αντέδρασαν εκείνοι οι δύο:
«Χάρη μάς κάνει ο Αλλάχ μ’ αυτό. Γιατί; Επειδή αυτό το περιστατικό θα φέρει μία εκκαθάριση στις ένοπλες δυνάμεις μας».
Μ’ αυτό ήταν σαφές σε τι χώρα θα ξυπνούσαμε το επόμενο πρωί. Σε μια χώρα, στην οποία κυκλοφορούν φωτογραφίες, που δείχνουν έναν από εκείνους, που κλήθηκαν να βγουν στους δρόμους για να υπερασπιστούν τη δημοκρατία, να κόβει το λαρύγγι σε έναν στρατιώτη που είχε παραδοθεί. Ήταν το πρωί μιας χώρας, στην οποία δεν ενισχύθηκε η δημοκρατία, αλλά ο Ερντογάν.
Το κείμενο αυτό της Ετζέ Τεμελκουράν δημοσιεύτηκε στις 17/7/2016 στην ιστοσελίδα της γερμανικής εφημερίδας «Frankfurter Allgemeine Zeitung». Μετάφραση από τα τουρκικά στα γερμανικά: Sabine Adatepe και MonikaDemirel
