Δεν έχει τέλος ο «πόλεμος» που έχει ξεσπάσει μεταξύ της υπουργού Πολιτισμού Μυρσίνης Ζορμπά και του γλύπτη Κώστα Βαρώτσου μόλις έγινε γνωστή η πρόταση που φέρεται να κατατέθηκε σχετικά με την ανταλλαγή του γνωστού γλυπτού «Δρομέα» που βρίσκεται μπροστά από το Χίλτον με άγαλμα κεντρικής πλατείας των Σκοπίων.
Τη δική της εκδοχή παρουσιάζει η Μυρσίνη Ζορμπά η οποία μιλώντας στο ΑΠΕ τόνισε πως δεν υπάρχει καμία πρόταση για μεταφορά του Δρομέα. «Το γλυπτό ανήκει στον Δήμο Αθηναίων. Στο πλαίσιο μιας γενικής συζήτησης με σημαντικούς Έλληνες καλλιτέχνες, ανάμεσά τους και με τον κ. Κ. Βαρώτσο, κουβεντιάστηκαν και σχολιάστηκαν πολλά, ωστόσο τέτοια πρόταση όχι. Οι προτεραιότητές μου είναι άλλες, εξάλλου τυχόν ανταλλαγές μνημείων ή αλλαγές ταμπελών ανήκουν στις αρμοδιότητες άλλων υπουργείων. Λυπάμαι για το θόρυβο και τον ηθικό πανικό που ορισμένοι έσπευσαν να επιδείξουν».
Ο κ. Βαρώτσος πάντως επανήλθε και με συνέντευξή του στο liberal.gr αναφέρθηκε διεξοδικά στη συνάντηση που είχε με την κ. Ζορμπά.
«Ζήτησε ένα ραντεβού μαζί μου την περασμένη Παρασκευή. Στις 7.30 το απόγευμα. Μάλιστα πήγα νωρίτερα γιατί μπερδεύτηκε και νόμιζα πως ήταν στις 7. Στη συνάντηση πριν από εμένα ήταν τα παιδιά της Μπιενάλε μέσα. Η κ. Ζορμπά μόλις κάθισα μου είπε: «Έχω μια ιδέα». Τη ρώτησα ποια ήταν αυτή η ιδέα νομίζοντας πως θα μου μιλήσει για το Μουσείο, για τα προβλήματα που υπάρχουν στο χώρο το δικό μας.
Όμως η υπουργός αμέσως μετά μου λέει «τι θα έλεγες να μεταφέρουμε το Δρομέα στα Σκόπια και να μας στείλουν αυτοί έναν Μεγαλέξανδρο εδώ;». Λέω δεν κατάλαβα, μπορείτε να μου επαναλάβετε την πρότασή σας; Είναι δυνατόν να λέτε κάτι τέτοιο;».
Ερωτηθείς του σας απάντησε, σημείωσε: «Μου απάντησε ότι «ναι σκεφτόμαστε εδώ να στείλουμε το Δρομέα στα Σκόπια». Στη συνέχεια μου είπε ότι είναι πολύ ωραία πόλη τα Σκόπια και αν πάτε θα σας αρέσουν πολύ. Εγώ άρχισα να εκνευρίζομαι. Κάποια στιγμή της είπα δεν είναι δυνατόν να συζητάμε κάτι τέτοιο. Συγκεκριμένα, της απάντησα «Μένω εμβρόντητος». Συνέχισε όμως λέγοντας μου να το σκεφτώ και να δούμε πως μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο».
Η ιστορία του Δρομέα
Είναι πλέον από τα πιο γνωστά έργα τέχνης στην Ελλάδα. Ο «Δρομέας», το εντυπωσιακό αυτό έργο του Κώστα Βαρώτσου είναι σήμα κατατεθέν της Αθήνας και παρά τις… περιπέτειες που είχε κατάφερε να «δέσει» με την πόλη.
Σύμφωνα με την κ. Κοσκινά:
«Ο δρομέας, έργο του Κώστα Βαρώτσου, δημιουργήθηκε τον Αύγουστο του 1988 στο πλαίσιο της καλλιτεχνικής δράσης «Δρώμενα» που οργάνωνε ο δήμος Αθηναίων επί δημαρχίας Μιλτιάδη Έβερτ και αντιδημαρχίας πολιτισμού Σταύρου Ξαρχάκου. Ένα χρόνο νωρίτερα, ο Βαρώτσος είχε εκπροσωπήσει την Ελλάδα στην ΧΙΧ Biennale του Σάο Πάολο.
Το γλυπτό, από γυαλί και σίδερο, σχεδιάστηκε αρχικά με πρόθεση να τοποθετηθεί, όπως και τ έργα των υπόλοιπων καλλιτεχνών που συμμετείχαν στη συγκεκριμένη δράση, σε επιλεγμένα σημεία της πόλης και να παραμείνει εκεί περίπου για ένα μήνα, δηλαδή όσο θα διαρκούσαν τα «Δρώμενα». Το γλυπτό που δίχασε Η εικαστική δράση επιδίωκε την πειραματική και προσωρινή τοποθέτηση έργων τέχνης σε κεντρικά σημεία της Αθήνας, με στόχο την εξοικείωση των κατοίκων με τους σύγχρονους δημιουργούς και την εικαστική παρέμβαση στο αστικό τοπίο, αφού τα έργα θα τοποθετούνταν ως επί το πλείστον σε εξωτερικούς χώρους. Κώστας Βαρώτσος.
Όμως, τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά για το συγκεκριμένο έργο και ο «Δρομέας» έμελλε να «καταλάβει» την Πλατεία Ομονοίας, όπου και τοποθετήθηκε για πολύ μεγαλύτερο διάστημα από αυτό που αρχικά προβλεπόταν.
Συνέχισε τον δρόμο του πέραν του Σεπτεμβρίου του 1988, αφού πρώτα «σημάδεψε» κυριολεκτικά και μεταφορικά το αστικό τοπίο της πόλης. Όπως ήταν επόμενο, μια τέτοια εικαστική παρέμβαση, ειδικότερα σε μια πόλη που δεν διακρινόταν για τη σχέση της με τη σύγχρονη τέχνη, δεν μπορούσε να περάσει απαρατήρητη. Ούτε βέβαια να γίνει συνολικά αποδεκτή.
Έτσι, το έργο αυτό, μνημειακό τόσο ως προς τις διαστάσεις του (ύψος 8 μέτρα) όσο και ως προς την τομή που επέφερε με τον όγκο και τα ασυνήθιστα υλικά με τα οποία ήταν κατασκευασμένο. Οι συζητήσεις και οι κριτικές δίχασαν την κοινή γνώμη και ο «Δρομέας» έγινε το πρώτο γλυπτό της νεότερης Ελλάδας που απέκτησε τόσους φανατικούς υποστηρικτές, αλλά και φανατικούς εχθρούς. Ο «Δρομέας» έχει ελάχιστη έως καθόλου σχέση με το άθλημα που εμφανίζεται να του δίνει την ονομασία του. Αρχικά το όνομά του ήταν «Ξένος».
Επικράτησε ο «Δρομέας»
Όμως για κάποιο λόγο, το πιθανότερο λόγω της φόρμας του γλυπτού που υποδηλώνει κίνηση, επικράτησε η ονομασία «Δρομέας». Ο «Δρομέας» στην Ομόνοια. Πηγή φωτογραφίας: Κώστας Βαρώτσος Το έργο του Κώστα Βαρώτσου Η κατασκευή του «Δρομέα» ήταν ένα πολύπλοκο εγχείρημα, που επέτρεπε να αφήσει στο ανθρωπόμορφο γλυπτό να διατηρήσει, παρά τον όγκο και το βάρος των υλικών του, την αμεσότητα και τη «γραμμή» ενός σκαριφήματος.
Ο Κώστας Βαρώτσος το πέτυχε αυτό ακολουθώντας την ίδια τεχνική που είχε χρησιμοποιήσει για πρώτη φορά στον «Ποιητή» της Κύπρου (1983). Το γλυπτό το είχε φιλοτεχνήσει αρχικά μέσα στον εσωτερικό χώρο των τειχών της Λευκωσίας στην Πύλη της Αμμοχώστου, για να το μεταφέρει στη συνέχεια στον υπαίθριο χώρο, εντός των τειχών, όπου παραμένει έως σήμερα.
Το υπερισχύον, σχεδόν αποκλειστικό υλικό του είναι το γυαλί, το οποίο είναι και το εμφανές. Τα κομμάτια γυαλιού, τοποθετημένα σε αλλεπάλληλες στρώσεις, προσδίδουν στη σύνθεσή τους περίγραμμα ασαφές, που παραπέμπει στα ελεύθερα σχέδια με μολύβι ή μελάνι. Σε ό,τι αφορά την υλοποίησή τους, τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα. Απαιτείται λεπτομερής αρχιτεκτονικός σχεδιασμός και στατική μελέτη. Η παρ’ ολίγον κατεδάφιση Ο «Δρομέας», έχοντας κατασκευαστεί για να παραμείνει λίγο διάστημα στην Ομόνοια, δεν είχε δομηθεί με τις κατάλληλες προϋποθέσεις για να διαρκέσει στο χρόνο. Μετά από κάποια χρόνια, άρχισαν να παρουσιάζονται τα πρώτα προβλήματα στη στατικότητα και σταθερότητα της φόρμας του.
Επιπλέον, οι επικείμενες εργασίες για την κατασκευή εκεί του μετρό και τη σύνδεσή του με τον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο, είχαν ως αποτέλεσμα την απόφαση για «κατεδάφιση» του «Δρομέα» της Ομόνοιας. Εντέλει, αποφασίστηκε η προσωρινή μεταφορά του στην Πλατεία της Μεγάλης του Γένους Σχολής. Το έργο επανασχεδιάστηκε, μελετήθηκε στατικά και μεταφέρθηκε τον Μάιο του 1994 στη σημερινή του θέση, επί της οδού Βασιλίσσης Σοφίας, απέναντι από το ξενοδοχείο Χίλτον και την Εθνική Πινακοθήκη.
