Δοκιμάζοντας να δει τον κορυφαίο Αττικό κωμωδό Αριστοφάνη με καθαρό βλέμμα, για να ακουστεί και να αγαπηθεί από την αρχή ο λόγος του, ο Νίκος Καραθάνος σκηνοθετεί μια παράσταση - γιορτή των αισθήσεων, ριζωμένη στην αξεπέραστη ποιητική δύναμη της κωμωδίας «Όρνιθες», η οποία παρουσιάζεται στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου - με αγγλικούς υπέρτιτλους, στις 19 και 20 Αυγούστου, στις 9 το βράδυ.
Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση «πετάει» για πρώτη φορά στην Επίδαυρο, με τα πιο κωμικά πουλιά του Αριστοφάνη, τους «Όρνιθες» (414 π.Χ.), στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Επιδαύρου. Οι «Όρνιθες» είναι η ανάγκη του ανθρώπου να πετάξει, να δημιουργήσει έναν νέο κόσμο, να έρθει σε επαφή με την αληθινή του επιθυμία.
Συλλυπητήρια στον φόβο
Το έργο αφηγείται την ιστορία δύο φίλων, του Πεισθέταιρου και του Ευελπίδη, οι οποίοι εγκαταλείπουν την πόλη τους, την Αθήνα, για να αναζητήσουν μια νέα πολιτεία «μαλακιά και παχουλή σαν πουπουλένιο στρώμα ή σαν την κοιλίτσα του μωρού». Και τη βρίσκουν στη χώρα των πουλιών, που την ονομάζουν «Νεφελοκοκκυγία». Τα πουλιά δέχονται τους δύο ξένους, τους δίνουν φτερά, και όλοι μαζί ρίχνονται με ενθουσιασμό στην ανοικοδόμηση ενός τείχους στους αιθέρες, που αποκόπτει την επικοινωνία ανάμεσα στους θεούς και τους ανθρώπους.
Η ευδαιμονία της νέας πολιτείας στηρίζεται σε αυτήν την πρωτόγνωρη ιδέα. Φαντασία και πραγματικότητα, άνθρωποι, θεοί και ζώα μπλέκονται μοναδικά σε έναν κόσμο, που έχει τη σοβαρότητα του παιχνιδιού, τη ρευστότητα του ονείρου και τη γλυκιά μελαγχολία της ζωής.
Μια παράσταση, με έναν θίασο «που θέλει να πετάξει πέφτοντας», που αναζητεί, τολμά και αναμετριέται με «μια ευτυχία άπιαστη, τόσο μεγάλη, που δεν μπορείς να την πεις και δεν μπορείς να την πιστέψεις». «Ποῦ θὰ ἤθελες νὰ ζήσεις; Τί εἶναι αὐτὸ ποὺ θέλεις; Τί θέλεις»; Η ομάδα των καλλιτεχνών στέλνει τα συλλυπητήριά της στον φόβο, ορμώντας με αγάπη στα λόγια ενός ποιητή που «δεν ντρέπεται για τίποτα».
Σε μια εποχή, όπου η ειρήνη δοκιμαζόταν σκληρά
Ο Αριστοφάνης έλαβε το δεύτερο βραβείο στα Μεγάλα Διονύσια του 414 π.Χ. με τους «Όρνιθες», που θεωρείται από κορυφαίους μελετητές το καλύτερο από τα σωζόμενα έργα του. Το έργο είναι γραμμένο σε μια εποχή, όπου η ειρήνη δοκιμαζόταν σκληρά (Νικίειος ειρήνη), ενώ η επιχείρηση στη Σικελία ήταν σε εξέλιξη και την πολιτική κατάσταση της Αθήνας διαχειρίζονταν ακατάλληλα πρόσωπα.
Ο Αριστοφάνης (περ. 445 - 385 π.Χ.) είναι ο επιφανέστερος εκπρόσωπος της αρχαίας κωμωδίας. Σώζονται ακέραια 11 έργα του: «Αχαρνείς» (425), «Ιππείς» (424), «Νεφέλες» (423), «Σφήκες» (422), «Ειρήνη» (421), «Όρνιθες» (414), «Λυσιστράτη» (411), «Θεσμοφοριάζουσες» (411), «Βάτραχοι» (405), «Εκκλησιάζουσες» (392), «Πλούτος» (388). Στις κωμωδίες του, η δράση εστιάζει συχνά στη φυγή ενός προσώπου από έναν τόπο γεμάτο σκοπιμότητες, φτώχεια, πόλεμο και μεγάλα λόγια, προς χώρους φανταστικούς, όπου επιχειρεί να κάνει πραγματικότητα το όνειρό του.
Θρυλικό ανέβασμα που απαγορεύτηκε
Σημείο αναφοράς στην ιστορία της σύγχρονης ελληνικής σκηνής είναι το θρυλικό ανέβασμα των «Ορνίθων» από τον Κάρολο Κουν και το Θέατρο Τέχνης, σε μετάφραση του Βασίλη Ρώτα, σκηνικά και κοστούμια του Γιάννη Τσαρούχη, μουσική του Μάνου Χατζιδάκι και χορογραφίες της Ραλλούς Μάνου. Η παράσταση ανέβηκε για πρώτη φορά το 1959. Μετά την πρεμιέρα της, απαγορεύτηκαν οι επόμενες παραστάσεις, με εντολή του υπουργού Προεδρίας της Κυβερνήσεως Κωνσταντίνου Τσάτσου, και ανέβηκε ξανά το 1960, στην οριστική της μορφή. Ήταν η πρώτη παράσταση, με την οποία ταξίδεψε στο εξωτερικό το Θέατρο Τέχνης. Μάλιστα, απέσπασε το Α΄ βραβείο στο Φεστιβάλ των Εθνών του 1962, στο Παρίσι.
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Γιάννης Αστερής, σκηνοθεσία: Νίκος Καραθάνος, διασκευή: Νίκος Καραθάνος - Γιάννης Αστερής, σκηνικά - κοστούμια: Έλλη Παπαγεωργακοπούλου, μουσική: Άγγελος Τριανταφύλλου, φωτισμοί: Σίμος Σαρκετζής, κίνηση: Amalia Bennett, βοηθός σκηνοθέτη: Ιωάννα Μπιτούνη, βοηθός σκηνοθέτις: Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, βοηθοί σκηνογράφου: Ευαγγελία Θεριανού - Μυρτώ Κοσμοπούλου - Μυρτώ Λάμπρου, βοηθός μουσικού: Βασίλης Παναγιωτόπουλος, βοηθός παραγωγής: Τζέλα Χριστοπούλου, παραγωγή: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, εκτέλεση παραγωγής: Γιολάντα Μαρκοπούλου, Κωνσταντίνα Γεωργίου / Polyplanity Productions. Ο θίασος: Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Αλίκη Αλεξανδράκη, Μαρία Διακοπαναγιώτου, Βασιλική Δρίβα, Νίκος Καραθάνος, Έμιλυ Κολιανδρή, Γιάννης Κότσιφας, Έκτορας Λιάτσος, Χρήστος Λούλης, Γρηγορία Μεθενίτη, Φωτεινή Μπαξεβάνη, Κωνσταντίνος Μπιμπής, Νατάσσα Μποφίλιου, Άγγελος Παπαδημητρίου, Φοίβος Ριμένας, Μιχάλης Σαράντης, Γιάννης Σεβδικαλής, Άρης Σερβετάλης, Άγγελος Τριανταφύλλου, Γαλήνη Χατζηπασχάλη. Παίζουν ζωντανά οι μουσικοί: Μάριος Δαπέργολας, Σοφία Ευκλείδου, Δημήτρης Κλωνής, Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Δημήτρης Τίγκας.
Πληροφορίες
Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου: Αρχαιολογικός Χώρος Ασκληπιείου, Επίδαυρος - Αργολίδα, τηλ.: 27530 22026 και 27530 22096. Τιμές εισιτηρίων: διακεκριμένη ζώνη: 45 ευρώ, ζώνη Α: 30 ευρώ, ζώνη Β: 20 ευρώ, μειωμένο: 15 ευρώ, άνω διάζωμα: 10 ευρώ, μειωμένο: 5 ευρώ, ζώνη ΑΜΕΑ: 5 ευρώ. Μειωμένο εισιτήριο δικαιούνται: φοιτητές, στρατιώτες, παιδιά 6 - 17 ετών, άτομα ηλικίας άνω των 65, άνεργοι, Φίλοι της Στέγης και Υπότροφοι του Ιδρύματος Ωνάση (με την επίδειξη κάρτας μέλους στα ταμεία του Φεστιβάλ), οι οποίοι μπορούν να προμηθεύονται τα μειωμένα εισιτήριά τους και από τα ταμεία της Στέγης (καθημερινά: 9:00 - 21:00). Ομαδικά εισιτήρια: σε όλες τις ζώνες με τις εξής εκπτώσεις: 10% για 11 ως 20 άτομα, 20% για 21+ άτομα (αιτήματα δεκτά στο 210 3222720, στο [email protected] ή στο 213 0178066, καθημερινά 10:00 - 18:00). Προπώληση εισιτηρίων: εκδοτήρια Ελληνικού Φεστιβάλ (Πανεπιστημίου 39, στοά Πεσμαζόγλου - Αθήνα), καταστήματα: Public, Reload, βιβλιοπωλεία Ευριπίδης, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου (Δευτέρα - Πέμπτη: 9:00 - 19:00, Παρασκευή και Σάββατο: 9:00 - 21:00), τηλεφωνικά: 210 3272000, ηλεκτρονικά: greekfestival.gr.
