Είναι τα ιερά Λείψανα, δηλαδή τα νεκρά πλέον σώματα των Αγίων μας, ολόκληρα η τμήμα τους. Η τιμή μάλιστα προς αυτά χαρακτηρίζει κατ᾿ εξοχήν εμας τους Ορθοδόξους.
Η τιμή προς τα ιερά Λείψανα δεν αποτελεί δεισιδαιμονία των απλοικών και ακατάρτιστων πιστών(*). Στηρίζεται στους λόγους της Αγίας Γραφής ότι τα σώματα των πιστών «μέλη Χριστού εστι» και «ναός του εν ημίν Αγίου Πνεύματος» (Α´ Κορ. Ϛ´ 15, 19). Βέβαια όλων των βαπτισμένων πιστών τα σώματα είναι μέλη Χριστού και ναοί του Αγίου Πνεύματος. Στούς Αγίους όμως αυτά έχουν την πλήρη εφαρμογή τους. Διότι ενώ εμείς με τη χαλαρή ζωή και τις αμαρτίες μας διώχνουμε τη χάρη που λαμβάνουμε από τα ιερά Μυστήρια, την προσευχή κλπ., οι Άγιοι με τη βαθιά μετάνοιά τους και τον έντονο αγώνα τους καθαρίζονται από την αμαρτία, νεκρώνουν τα πάθη τους, καλλιεργούν τις αρετές, γίνονται όντως πνευματοφόροι, έχουν διαρκώς ένοικο στην καρδιά τους τον Θεό.
Η ύπαρξή τους είναι πλούσια σε αγιαστική χάρη, η οποία διατηρείται στο σώμα τους και μετά τον θάνατό τους. Γι’ αυτό και πολλά απ’ αυτά διατηρούνται σε φυσική θερμοκρασία, ευωδιάζουν και θαυματουργούν.
Αδιαμφισβήτητη αγιογραφική μαρτυρία για τη θαυματουργική δύναμη των ιερών Λειψάνων βρίσκουμε στο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης Δ´ Βασιλειών. Εκεί αναφέρεται ότι, ενώ κάποιοι Ισραηλίτες κήδευαν ένα νεκρό, εμφανίσθηκαν αντάρτες Μωαβίτες. Τότε εκείνοι τρομαγμένοι έριξαν το νεκρό στον τάφο του προφήτη Ελισαίου (ο οποίος είχε ταφεί σε σπήλαιο, κατά τη συνήθεια των Ισραηλιτών) και έτρεξαν να σωθούν. Η σορός του νεκρού κυλίσθηκε, μέχρι που άγγιξε τα οστά του προφήτη. Από την επαφή ο νεκρός αναστήθηκε (ιγ´ 21)!
Αλλά και οι άγιοι Πατέρες συμφωνούν ότι στα σώματα των Αγίων και μετά την εκδημία τους ενοικεί η θεία Χάρις, η οποία μεταδίδεται σε όσους τα προσκυνούν με ευλάβεια, και γι᾿ αυτό είναι άξια πολλής τιμής. Οι άγιοι Πατέρες ήταν θεοφώτιστοι και αυθεντικοί θεολόγοι, ώστε, αν πράγματι η τιμή των ιερών Λειψάνων ήταν δεισιδαιμονία, δεν θα δίσταζαν να τη στηλιτεύσουν.
Γιά παράδειγμα ο Μέγας Βασίλειος αναφέρει ότι, ενώ στην εποχή της Παλαιάς Διαθήκης όποιος ακουμπούσε νεκρο εθεωρείτο ακάθαρτος σύμφωνα με τον Μωσαικό Νόμο, τώρα πλέον όποιος αγγίξει οστά μάρτυρος «λαμβάνει τινά μετουσίαν αγιασμού εκ της τω σώματι παρεδρευούσης χάριτος»· δηλαδή αγιάζεται, λαμβάνει από την αγιαστική χαρη που σκηνώνει στο σώμα (PG 30, 112C).
Αλλού πολύ χαρακτηριστικά ο ίδιος αγιος Πατήρ γράφει: Αυτά τα οστά – και κατ᾿ επέκταση ολόκληρο το σώμα – ειναι «τα συνδιαθλήσαντα τη μακαρία ψυχή»· αγωνίστηκαν τον αγώνα της αρετης μαζί με την ψυχή. «Ταύτα μετ᾿ αυτής στεφανώσει»· αυτά θα τα στεφανώσει μαζί με την ψυχή κατά την ημέρα της ανταποδόσεώς Του της δικαίας, συνεχίζει ο άγιος, σύμφωνα με το χωρίο της Αγίας Γραφής ότι «δεί ημάς παραστήναι τω βήματι του Χριστού, ίνα κομίσηται έκαστος προς α έπραξε τα διά του σωματος» (Β´ Κορ. ε´ 10). Δηλαδή, επειδή και το σώμα κουράστηκε στην άσκηση (νηστεία, αγνότητα, αγρυπνία, ελεημοσύνες…), δικαίως θα δοξασθεί από τον Θεό στη βασιλεία Του και ενωμένο με την ψυχή θα απολαύσει Βασιλεία ουρανών (ΕΠΕ 2, 56).
Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός σημειώνει με έμφαση: «Ο Δεσπότης Χριστος μας έχει χαρίσει σωτήριες πηγές τα ιερά Λείψανα των αγίων, τα οποία αναβλύζουν ποικίλες ευεργεσίες… Αλλά δεν ειναι αυτοί νεκροί. Διότι νεκρό σώμα πως είναι δυνατόν να θαυματουργεί; Πως μέσω αυτών αποδιώκονται δαίμονες, θεραπεύονται ασθενείς, τυφλοί αποκτούν το φως τους, λεπροί καθαρίζονται, διαλύονται πειρασμοί και θλιψεις, και χαρίζεται κάθε δωρεά από τον Θεό;» (PG 94, 1165AB).
Τέλος, ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος σε κάποια ομιλία του απευθύνει εντονη προτροπή: «Γι᾿ αυτό μας άφησε ο Θεός τα ιερά Λείψανα των Αγίων, για να μας οδηγήσει στο ζήλο εκείνων και για να μας χαρίσει ένα λιμάνι και μια δυνατή παρηγοριά στις θλίψεις που συνέχεια μας βρίσκουν. Γι᾿ αυτό παρακαλώ όλους σας, είτε είναι κάποιος λυπημένος, είτε άρρωστος η αδικείται η αντιμετωπίζει οποιαδήποτε άλλη θλίψη της ζωής, η βρίσκεται σε βάθος αμαρτιών, ας έρχεται εδώ με πίστη και όλα αυτά θα τα αποβάλει, θα φεύγει με πολλή χαρα και με ανακουφισμένη τη συνείδηση, και μόνο που θα βλέπει το σκήνωμα του Αγίου» (PG 50, 595-596).
Μας έχει χαρίσει λοιπόν ο Θεός ένα μεγάλο θησαυρό. Να τον εκτιμήσουμε. Να προσκυνούμε τα ιερά σκηνώματά τους με πολλή ευλάβεια, ώστε να λαμβάνουμε πλούσια χάρη. Να προσπαθούμε ακόμη, όσο και όποτε μπορούμε, να παραμένουμε κοντά στις λειψανοθήκες τους και να αναπέμπουμε πολλές προσευχές, να ζητούμε επιμόνως τη συμπαράσταση και βοήθειά τους. Κοντα στους Αγίους μας, μαζί με τους Αγίους μας ο αγώνας μας θα είναι πιο εύκολος και πιο καρποφόρος.
(*) Γιά τη διδασκαλία της Εκκλησίας περί των ιερών Λειψάνων αντλήσαμε βασικά από Π. Ν. Τρεμπέλα, Δογματική, τομ. Γ´, σελ. 399-402.
Ορθόδοξο Περιοδικό “Ο ΣΩΤΗΡ”
